بِمُعْجِزِين

از الکتاب

آیات شامل این کلمه

«معجز» از مادّه «اعجاز» به معناى ناتوان ساختن دیگرى است، این کلمه گاهى در مواردى به کار مى رود که انسان مانع کار دیگرى شود، جلو او را بگیرد و او را به عجز در آورد.

و گاهى در موردى که از چنگال کسى فرار کند و از دسترس وى بیرون رود و او را ناتوان سازد. و گاهى به این صورت که با پیش دستى کردن، طرف را به زانو در آورد و یا خود را در مصونیت قرار دهد. تمام اینها، چهره هاى مختلفى از معناى «اعجاز» و ناتوان ساختن طرف است، و در آیه فوق، همه این معانى محتمل است; چرا که هیچ گونه منافاتى میان آنها نیست، یعنى شما به هیچ صورت نمى توانید از عذاب او در امان بمانید.

پس «معجز» به معناى کسى است که دیگرى را عاجز مى کند، و از آنجا که افرادى که فرار مى کنند و از قلمرو قدرت کسى بیرون مى روند، او را از تعقیب خود عاجز و ناتوان مى کنند واژه «معجز» در این گونه موارد نیز به کار مى رود.

«مُعْجِزِیْن» در اصل از مادّه «عجز» به معناى «عقب افتادن از چیزى» است، و لذا به هنگام ناتوانى که باعث عقب افتادگى است این تعبیر به کار مى رود.

«مُعْجِزین» از مادّه «اعجاز» یعنى دیگران را ناتوان ساختن، آیه مى گوید: شما نمى توانید خداوند را از بعث در قیامت و اجراى عدالت عاجز سازید و به تعبیر دیگر نمى توانید در برابر قدرت او مقاومت کنید.

«مُعْجِزِیْن» جمع «معجز» است و از آنجا که گاه انسان در تعقیب کسى است و او از دستش فرار مى کند، و هر چه کوشش مى نماید به او دسترسى پیدا نمى کند، و از قلمرو قدرتش بیرون مى رود، و این امر او را ناتوان مى سازد، لذا کلمه «معجز» گاه، در همین معنا استعمال مى شود و آیه فوق نیز، اشاره به همین معناست و مفهومش این است که: شما نمى توانید از قلمرو قدرت خدا بیرون روید.

این کلمه در بسیارى از آیات قرآن به معناى «فرار کردن از حیطه قدرت الهى و از چنگال عذاب او» آمده است که لازمه معناى آن مى باشد.

ریشه کلمه