الْأَلْبَاب
«أَلْباب» جمع «لُب» به معناى «مغز» است و از آنجا که مغز هر چیز، بهترین و اساسى ترین قسمت آن است به «عقل» خالص و «خرد»، «لُب» گفته مى شود. بنابراین نقطه مقابل «اولوا الالباب» افراد بى مغز، پوک، میان تهى و بى محتوا هستند.
«لُبّ» جمع آن «الباب»، در اصل، به معناى خالص هر چیزى است، و عصاره خالص وجود آدمى همان عقل و اندیشه و مغز او است.
ریشه کلمه
- لبب (۱۶ بار)
قاموس قرآن
[بقره:179]. يكى از معانى لبّ چنانكه در مصباح و صحاح و غيره آمده مغز است مانند مغز بادام و گردو و آن در قرآن پيوسته جمع آمده و مقصود عقل است. در مجمع مىگويد: اَلْبابْ به معنى عقول و مفرد آن لبّ است راغب مىگويد: لُبّ يعنى عقل خالص و ناآلوده... به قولى آن عقل پاك شده است هر لُبّ عقل است ولى هر عقل لُبّ نيست. پس مراد از اُولِى الْاَلْباب در قرآن صاحبان تفكر و انديشه و درك اند، الباب جمعاً 16 بار در كلام اللَّه به كار رفته و از آنجمله خداوند چهار بار انسانهاى متفكر را مورد خطاب قرار داده و «يا أُولِى الْاَلْباب» فرموده است چنانكه در آيه فوق يعنى اى انسانهاى متفكر در قصاص زندگى هست و اگر بيانديشيد خواهيد دانست. [بقره:197]. اين خردمندان از عذاب من و عدالت من بترسيد [مائده:100]. [طلاق:10]. و در بقيه آيات تذكر و عبرت را متوجه آنها فرموده است [يوسف:111]. [زمر:9].
