ق ٥
ترجمه
| ق ٤ | آیه ٥ | ق ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْحَقِّ»: قرآن که حق و حقیقت محض است (نگا: یونس / . دین حق که اسلام است (نگا: توبه / ، فتح / ). «لَمَّا»: همین که. زمانی که. «أَمْرٍ»: شأن و حال (نگا: نحل / ، مائده / ، محمد / ). کار و بار (نگا: بقره / آل‌عمران / و . «مَرِیجٍ»: مختلط و مضطرب. آمیخته و آشفته. «فِی أَمْرٍ مَّرِیجٍ»: دارای حال آشفته و کار پریشانی هستند. یعنی گاهی پیغمبر را ساحر، گاهی شاعر، وقتی مجنون، وقتی کاهن، و ... می‌نامند و بر یک حال نمی‌مانند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۴، سوره ق
- محتواى سوره مباركه ق
- اقوال مختلف درباره جواب قسم ((و القرآن المجيد))
- مفاد آيه : ((قد علمنا ما تنقص الارض منهم ...)) كه در مقام ردّ سخن مشركين مبنى بر استبعادمعاد است
- مراد از كتاب در ((عندنا كتاب حفيظ)) لوح محفوظ است
- مقصود از اينكه فرمود تكذيب كنندگان قيامت حق را تكذيب كرده در ((امر مريج )) هستند
- اشاره به برهانى كه جمله : ((و احيينا به بلدة ميتا كذلك لك الخروج )) در ردّ استبعادمعاد توسط مشركين متضمن است
- (رواياتى درباره كوه قاف و بيان اينكه اين روايات غيرقابل اعتماد و مردودند)
نکات آیه
۱- شبهات کافران درباره معاد، ناشى از روحیه حق ستیزى آنان است; نه نامعقول بودن آن. (بل کذّبوا بالحقّ لمّا جاءهم) برداشت یاد شده بنابراین نکته است که مراد از «الحقّ»، حقانیت قرآن و رسالت پیامبر(ص) باشد; یعنى، اینان در همان آغاز نشانه هاى حق را دیدند و به تکذیب آن پرداختند. این حق ستیزى، بسیارى از حقایق معقول را براى آنان، ناممکن جلوه داده است.
۲- قرآن و رسالت پیامبر(ص)، از نمودهاى بارز حق (و القرءان المجید . بل عجبوا أن جاءهم منذر ... بل کذّبوا بالحقّ)
۳- تکذیب معاد، تکذیب حقیقتى گریزناپذیر (بل کذّبوا بالحقّ لمّا جاءهم) بنابراین که مراد از «الحقّ» معاد و وعده به آن باشد، مفاد آیه این مى شود که ما حقانیت معاد را با دلایل بیان کردیم و بر فرض که کافران آن را نپذیرند، حقى را نپذیرفته اند که خواه ناخواه صورت خواهد گرفت و انکار آنان حقیقت را تغییر نخواهد داد.
۴- تکذیب کنندگان حق - قرآن، پیامبر و معاد - گرفتار سردرگمى و پریشان گویى (بل کذّبوا بالحقّ لمّا جاءهم و هم فى أمر مریج ) یکى از نمودهاى پریشان گویى تکذیب گران معاد این است که مى گویند چون بدن انسان در خاک متلاشى مى شود پس چگونه مى تواند از خاک دوباره برآید; این در حالى است که خود مى دانند انسان براى نخستین بار نیز از همین خاک برآمده است.
۵- تعارض و نابسامانى در روح و اندیشه، نتیجه حق ستیزى است. (کذّبوا بالحقّ ... فهم فى أمر مریج) «فا»ى تفریع، این نتیجه کلى را به دست مى دهد که انکار حق آشکار، فرد را گرفتار بحران روحى و تناقض گویى مى سازد; زیرا از یک سو وضوح حق را در مى یابد و از سوى دیگر، تلاش مى کند تا بر آن سرپوش نهاده و عقیده باطل خود را توجیه کند.
موضوعات مرتبط
- بحران روحى: عوامل بحران روحى ۵
- حق: تناقض گویى مکذبان حق ۴; آثار حق ستیزى ۵; تحیر مکذبان حق ۴
- قرآن: تحیر مکذبان قرآن ۴; تناقض گویى مکذبان قرآن ۴; حقانیت قرآن ۲
- کافران: آثار حق ستیزى کافران ۱; منشأ شبهات کافران ۱
- محمد(ص): تحیر مکذبان محمد(ص) ۴; تناقض گویى مکذبان محمد(ص) ۴; حقانیت نبوت محمد(ص) ۲
- معاد: تحیر مکذبان معاد ۴; تکذیب معاد ۳; تناقض گویى مکذبان معاد ۴; حتمیت معاد ۳
