الزمر ٦٨
ترجمه
| الزمر ٦٧ | آیه ٦٨ | الزمر ٦٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الصُّورِ»: (نگا: انعام / ، کهف / ، طه / . «صَعِقَ»: مُرد (نگا: طور / ). «مَن شَآءَ اللهُ»: قرآن و خبر صحیح مشخّص نفرموده‌اند مراد از چنین افرادی که مستثنی هستند چه کسانی می‌باشند (نگا: المراغی). «قِیَامٌ»: جمع قائِم، ایستادگان. «یَنظُرُونَ»: چشم به راه حساب و کتاب و سزا و جزا و شقاوت و سعادت ابدی خویش هستند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَوْمَ يَدْعُوکُمْ فَتَسْتَجِيبُونَ... (۰) وَ مِنْ آيَاتِهِ أَنْ تَقُومَ... (۳)
وَ لَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَ... (۳) وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْئُولُونَ (۰) يَوْمَ هُمْ بَارِزُونَ لاَ يَخْفَى... (۱) فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ (۰) فَإِذَا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ (۰) قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۶۲ - ۷۵ سوره زمر
- اشاره به وحدانيت خدا در ربوبيت با بيان اينكه او خالق همه چيز ووكيل بر همه چيز است
- اشاره به عدم منافات عصمت با اختيار و بيان اينكه نهى پيامبر صلى الله عليه و آله ازشرك ورزيدن ،نهى حقيقى است
- معناى اينكه درباره مشركين فرمود: و ما قدروداالله حق قدره
- مراد از اينكه زمين در قيامت در قبضه خداوند است
- توضيحى درباره نفخه صور وصعقه آسمانيان و زمينيان
- مقصود از استثناء الا من شاءالله در آيه و نفس فى الصور...
- نفخه دوم و زنده شدن مردگان در قيامت
- مراد از اشراق زمين به نور پروردگارش در قيامت ، و وجوهى كه در اين باره گفته شدهاست
- كلام صاحب كشاف در معنى روشن شدن زمين به نور پروردگارش در قيامت و دواشكال به آن
- حق به طلب در تفسير و اشرقت الاءرض بنور ربها
- كافران دسته دسته به جهنم و متقين گروه گروه به بهشت هدايت مى شوند
- سخن بهشتيان بعد از ورود به بهشت
- طواف ملائكه گرداگرد عرش الهى در قيامت و تسبيح آنان خداونند را
- رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته
- دو روايت درباره اينكه بهشت و جهنم را درب هايى است
نکات آیه
۱ - تمامى موجودات زنده آسمان ها و زمین با دمیده شدن در صور (شیپور) مى میرند. (و نفخ فى الصور فصعق من فى السموت و من فى الأرض) «صعق» هم به معناى بى هوشى است و هم به معناى مرگ. در این آیه - برابر نظر بیشتر مفسران - معناى دوم مراد است که همان نفخ صور نخستین مى باشد که موجب مرگ همه موجودات جهان مى شود. «نفخ» نیز به معناى دمیدن است و «صور» به چیزى مانند شیپور گویند.
۲ - آسمان ها و زمین، دربردارنده موجوداتى زنده، شعورمند و با احساس (و نفخ فى الصور فصعق من فى السموت و من فى الأرض) «من» براى موجودات داراى شعور به کار مى رود. آمدن این کلمه و نیز مسأله مردن و ایستادن و نگاه کردن موجودات آسمانى و زمینى در صحنه قیامت (إذا هم قیام ینظرون)، گویاى برداشت یاد شده است.
۳ - مرگ و رستاخیز، حقیقتى عام و در برگیرنده تمامى موجودات شعورمند آسمان ها و زمین و نه مخصوص انسان ها (و نفخ فى الصور فصعق من فى السموت و من فى الأرض ... ثمّ نفخ فیه أُخرى فإذا هم قیام ینظرون)
۴ - جهان، داراى آسمان هاى متعدد (السموت)
۵ - برخى از موجودات آسمان ها و زمین، از مرگ ناشى از نفخ صور ایمن خواهند بود. (و نفخ فى الصور فصعق من فى السموت و من فى الأرض إلاّ من شاء اللّه)
۶ - تعلق مشیت الهى بر زنده ماندن برخى از موجودات شعورمند در جهان پس از نفخ صور (و نفخ فى الصور فصعق من فى السموت و من فى الأرض إلاّ من شاء اللّه)
۷ - موجودات آسمان ها و زمین، پس از مرگ با دمیده شدن دوباره در صور، زنده خواهند شد. (ثمّ نفخ فیه أُخرى فإذا هم قیام)
۸ - وجود فاصله میان دو نفخ صور (زمان مرگ همه موجودات جهان و زنده شدن دوباره آنها در قیامت) (و نفخ فى الصور فصعق ... ثمّ نفخ فیه أُخرى) برداشت یاد شده از کلمه «ثمّ» - که مى تواند بر تراخى زمانى دلالت کند - به دست مى آید.
۹ - به پاخاستن ناگهانى موجودات آسمان ها و زمین، پس از دومین نفخ صور در قیامت (ثمّ نفخ فیه أُخرى فإذا هم قیام) «إذا» براى مفاجات و مفید معناى ناگهانى است و «قیام»، جمع «قائم») (به پاخاسته) است.
۱۰ - تمامى موجودات آسمان ها و زمین، پس از به پاخاستن با دومین نفخ صور، در انتظار سرنوشت خود به سر خواهند برد. (ثمّ نفخ فیه أُخرى فإذا هم قیام ینظرون) «نظر» (مصدر «ینظرون») هم به معناى انتظار است و هم به معناى نظر متحیرانه و بهت آمیز. برداشت یاد شده مبتنى بر معناى نخست است.
۱۱ - نگاه متحیرانه و بهت آمیز موجودات آسمان ها و زمین، پس از به پاخاستن با دومین نفخ صور در قیامت (ثمّ نفخ فیه أُخرى فإذا هم قیام ینظرون)
روایات و احادیث
۱۲ - «قال رسول اللّه(ص): «و نفخ فى الصور فصعق من فى السماوات و من فى الأرض إلاّ من شاء اللّه» قالوا: یا رسول اللّه من هؤلاء الذین استثنى اللّه، قال: جبرئیل و میکائیل و ملک الموت و اسرافیل و حملة العرش...;[۱] از رسول خدا(ص) روایت شده که فرمود: «و نفخ فى الصور... إلاّ من شاء اللّه». [اصحاب] گفتند: اى رسول خدا! این کسانى که استثنا شده اند چه کسانى هستند؟ فرمود: جبرئیل، میکائیل، ملک الموت، اسرافیل و حاملان عرش هستند...».
موضوعات مرتبط
- آسمان: تحیر موجودات آسمان ۱۱; تعدد آسمان ها ۴; فرجام موجودات آسمان ۱۰; موجودات آسمان ۵; موجودات با شعور آسمان ها ۲، ۳
- اسرافیل: نجات اسرافیل ۱۲
- انسان: مرگ انسان ها ۳
- جبرئیل: نجات جبرئیل ۱۲
- خدا: آثار مشیت خدا ۶
- زمین: تحیر موجودات زمین ۱۱; فرجام موجودات زمین ۱۰; موجودات با شعور زمین ۲، ۳; موجودات زمین ۵
- عرش: نجات حاملان عرش ۱۲
- عزرائیل: نجات عزرائیل ۱۲
- قیامت: انتظار در قیامت ۱۰; حسابرسى در قیامت ۱۰; حقیقت قیامت ۳; نفخ صور در قیامت ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲; وسعت قیامت ۳
- مردگان: احیاى اخروى مردگان ۷، ۹
- مرگ: حقیقت مرگ ۳; عمومیت مرگ ۳; مصونیت از مرگ ۵، ۶، ۱۲
- معاد: معاد جسمانى ۷
- موجودات: تحیر اخروى موجودات ۱۱; فرجام موجودات ۱; نگرانى اخروى موجودات ۱۱
- میکائیل: نجات میکائیل ۱۲
- نفخ صور: آثار نفخ صور ۱، ۵، ۶، ۷، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲; تعدد نفخ صور ۷، ۸، ۹; فاصله در نفخ صور ۸; ویژگیهاى نفخ صور ۸، ۹
منابع
- ↑ الدرالمنثور، ج ۷، ص ۲۵۰; نورالثقلین، ج ۴- ، ص ۵۰۳، ح ۱۱۸.
