الحج ٧٠
ترجمه
| الحج ٦٩ | آیه ٧٠ | الحج ٧١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کِتَابٍ»: مراد لوح محفوظ است که همه چیز، حتی قرآن در آن نوشته شده است (نگا: انعام / ، حدید / ، بروج / و ). «یَسِیرٌ»: آسان. کم و ناچیز (نگا: یوسف / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ مَا مِنْ غَائِبَةٍ فِي السَّمَاءِ وَ... (۳)
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلاً مِنْ... (۱) أَ لَمْ تَرَ أَنَ اللَّهَ يُولِجُ... (۱)
تفسیر
- آيات ۶۷ -۷۸ سوره حج
- جواب به كفار و مشركين كه به روش مسلمين در عبادت خدا خرده مى گرفتند
- احتجاج بر اينكه مشركان برهان و علمى بر خدايى ((شركاء(( ندارند
- تمثيلى براى نفى الوهيت آلهه مشركين و بيان عدم دخالت آنها در خلق و تدبير موجودات
- تقرير حجت و برهانى كه از جمله ((ان الله سميع عليم (( براىاصل لزوم ارسال رسل استفاده مى شود
- تقرير حجت و برهانى كه از آيه :(يعلم ما بين ايديهم و ما خلفهم ...) براى عصمت انبياء(عليهم السلام ) استفاده مى شود
- معناى ((جهاد(( و اينكه فرمود: ((جاهدوا فى الله حق جهاده ((
- وجه اينكه ابراهيم (عليه السلام ) را پدر مسلمين ناميد
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات گذشته )
- روايتى در اين باره كه آيه ((... هو اجتباكم ...(( درباره اهل بيت (عليهم الصلاة و السلام ) نازل شده است
- چند روايت متضمن استشهاد به جمله ((ما جعل عليكم فى الدين من حرج (( براى رفع حكم حرجى
نکات آیه
۱ - احاطه علمى خداوند به تمام آنچه که در آسمان ها و زمین هست. (ألم تعلم أنّ اللّه یعلم ما فى السماء و الأرض)
۲ - توجه به علم و آگاهى خدا نسبت به همه موجودات آسمان و زمین و رخدادهاى آن، زمینه ساز باور به احاطه علمى او نسبت به تمامى اعمال مردمان (فقل اللّه أعلم بما تعملون ... ألم تعلم أنّ اللّه یعلم ما فى السماء و الأرض) استفهام در «ألم تعلم...» استفهام تقریرى است; یعنى، مگر نمى دانى که خدا به هر آنچه که در آسمان و زمین است، آگاهى دارد. مقصود این که: خدایى که سراسر هستى در احاطه علمى او قرار دارد، به اعمال آدمیان - که جزئى از جهان اند - آگاهى دارد و هیچ گفته و کرده اى از آنان بر او پنهان نمى ماند.
۳ - باور داشت و اعتقاد مشرکان صدراسلام، به احاطه علمى خدا بر سراسر هستى (ألم تعلم أنّ اللّه یعلم ما فى السماء و الأرض) استفهام تقریرى در «ألم تعلم» بیانگر مطلب یاد شده است.
۴ - اعمال مردمان در نامه اى ثبت و نگه دارى مى شود. (اللّه أعلم بما تعملون ... إنّ ذلک فى کتب) «ذلک» اشاره دارد به مضمون جمله «ما تعملون» در آیه ۶۸; یعنى، آنها (اعمال شما)، همگى در کتابى ثبت و ضبط مى شوند.
۵ - ثبت و نگه دارى اعمال آدمیان، کارى سهل و آسان براى خداوند (إنّ ذلک على اللّه یسیر) «ذلک» در جمله «إنّ ذلک على اللّه یسیر» به ثبت و نگه دارى اعمال آدمیان (إنّ ذلک فى کتاب) اشاره دارد.
۶ - رسیدگى به همه گفته ها و کرده هاى آدمیان در روز رستاخیز (اللّه أعلم بما تعملون . اللّه یحکم بینکم یوم القیمة... إنّ ذلک فى کتب إنّ ذلک على اللّه یسیر)
موضوعات مرتبط
- آسمان: موجودات آسمان ها ۱
- ایمان: ایمان به احاطه خدا ۲
- خدا: احاطه علمى خدا ۱، ۳; افعال خدا ۵; علم خدا به موجودات ۱
- ذکر: آثار ذکر علم خدا ۲
- عقیده: عقیده به علم خدا ۳
- عمل: ثبت عمل ۴; حسابرسى اخروى عمل ۶; سهولت ثبت عمل ۵; نامه عمل ۴
- قیامت: ویژگیهاى قیامت ۶
- مشرکان: عقیده مشرکان صدراسلام ۳
