آل عمران ٤٣
ترجمه
| آل عمران ٤٢ | آیه ٤٣ | آل عمران ٤٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أُقْنُتِی لِرَبِّکِ»: فروتنانه به پرستش پروردگارت بپرداز. «أُسْجُدِی وَ ارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ»: با نمازگزاران نماز بخوان.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً... (۱) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلاَّ... (۰) إِنَ الْمُسْلِمِينَ وَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۶۰ - ۴۲، سوره آل عمران
- منظور از اصطفا (برگزيدن ) و تطهير مريم سلام اللّه عليها
- وجه اينكه قضاياى مربوط به مريم عليها السلام از اخبار غيبى شمرده شده است
- وجه تعبير به ((ملائكه )) در جمله ((اذ قالت الملائكة ...))
- گفتار معصومين در تفسير ((كلمه ))
- معناى ((كلمه خدا)) و مراد از ((كلمه )) در جمله : ((يبشرك بكلمة منه ...))
- وجه تسميه عيسى به مريم (عليهما السلام ) به ((مسيح ))
- يهود و كلمه ((مسيح ))
- معناى كلمه ((عيسى ))
- اقوالى كه درباره سخن گفتن عيسى (ع )با مردم در سن كهولت ، گفته شده است
- مراد از ((تورات )) ((انجيل )) در قرآن كريم
- بعثت حضرت عيسى (ع ) عموميت داشته ، هر چند رسالت او به سوى بنىاسرائيل بوده است
- معجزات عيسى (ع ) مستند به اذن خدا بوده است و عيسى (ع ) در صدور آن آيات استقلالىنداشته است
- معجزات حضرت عيسى (ع ) در خارج ، از آن جناب صادر مى شده است
- جمله ((مصدقا لما بين يدى من التورية ...)) براى اينكه عيسى (ع ) تورات موجود درزندگى خودرا قبول داشته است دلالت نمى كند
- عملى كه عيسى (ع ) براى باز شناختن مؤ منين به خود وتشكل دادن به آنها انجام داد
- قيد ((الى اللّه )) در آيه به چه جهتى آمده است ؟
- مراد از ايمان در جمله ((قال الحواريون نحن انصار اللّه آمنا باللّه ...)) ايمان بعد ازايمان است
- راه عبادت كوتاهترين راه به سوى خداى سبحان است
- معناى ((توفى )) و تفاوت مورد استعمال اين كلمه با كلمه ((موت ))
- توّفى حضرت عيسى به معناى گرفتن آن حضرت از دست يهود است
- منظور از ((رفع عيسى به سوى خدا)) و ((تطهير او از كافران ))
- مراد از تفوق پيروان عيسى (ع ) بر كافران تا روز قيامت
- مقصود از تفّوق حجت تفوق از نظر مقبوليت نيست
- تبعيت از نياكان سبب مى شود كه مراد عموم يهود و مطلق نصارا باشد
- وعده نيكو به پيروان حقيقى (قولى و عملى ) عيسى (ع )
- دو حجت و دليل بر نفى الوهيت عيسى (ع ) در تمثيل او به آدم (ع )
- جمله ((الحق من ربك )) از بديع ترين بيانات قرآنى است
- بحث روايتى (در ذيل آيات كريمه گذشته )
- رواياتى درباره برترين زنان عالم : (فاطمه (س ) مريم ، خديجه و آسيه )
- اثبات سيادت اثبات عالى ترين مراتب اصطفاء است
- اخبار غيب حضرت عيسى (ع ) معجزه قابلقبول براى مردم بود
- روايتى درباره آنچه در شريعت عيسى (ع ) آمده بود
- روايت درباره به دار آويختن حضرت عيسى (ع )
- روايتى در مورد كيفيت بالا بردن عيسى (ع ) به آسمان
- روايتى از امام رضا (ع ) درباره قضيه حضرت عيسى (ع )
- بحث روايتى ديگر در معناى محدث
- فرق ميان نبى ، رسول و محدث
- على (ع ) محدث بود
- مطالبى پيرامون ((وحى )) و واژه ((محدث ))
- تشخيص القائات رحمانى از شيطانى مستند به تاءييد الهى است و خارج از معيارهاىمعمولى تشخيص است
- توضيح اينكه : ((محدث صوت فرشته را مى شنود ولى فرشته را نمى بيند))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«43» يا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَ اسْجُدِي وَ ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ
اى مريم! (به شكرانه اين همه نعمت،) براى پروردگارت خضوع كن و سجده بجاى آور و با ركوع كنندگان ركوع نما.
نکته ها
در آيه‌ى قبل، خداوند سه كمالى كه به مريم عليها السلام داده را ياد كرد: گزينش الهى؛ «اصْطَفاكِ» تطهير الهى؛ «طَهَّرَكِ» و سرآمد ديگران شدن؛ «اصْطَفاكِ عَلى نِساءِ الْعالَمِينَ» در اين آيه سه مسئوليّت از او مى‌خواهد: خضوع و فروتنى؛ «اقْنُتِي» سجده؛ «اسْجُدِي» و ركوع؛ «ارْكَعِي» پس هر نعمتى مسئوليّتى را به دنبال دارد.
پیام ها
1- افراد برجسته بايد تواضع و عبادتشان بيشتر باشد. «يا مَرْيَمُ اقْنُتِي ...» (براى اولياى خدا، عبادات ويژه‌اى سفارش شده است، همانگونه كه براى پيامبر صلى الله عليه و آله نماز شب واجب بود.)
2- نماز، ركوع و سجود، بهترين راه شكر است. در آيه‌ى قبل برگزيدگى خداوند مطرح شد كه سزاوار شكر است. «اصْطَفاكِ ... اقْنُتِي»
3- عبادت بايد تنها براى پروردگار باشد. «لِرَبِّكِ»
4- عبادت، مايه‌ى تربيت انسان است. «ربك»
5- نمازجماعت وعبادت دسته‌جمعى، قبل از اسلام نيز بوده است. «مَعَ الرَّاكِعِينَ»
6- حضور زن در اجتماعات عبادى واجتماعاتى كه مردان نيز حضور دارند سفارش شده است. «مَعَ الرَّاكِعِينَ» به شرط آنكه زنان، مريم‌گونه رفتار نمايند.
7- منتخبين وبرگزيدگان، بايد همراه توده‌ها و در متن جامعه باشند، نه جدا و منزوى از مردم. «ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ»
تفسير نور(10جلدى)، ج1، ص: 512
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَ اسْجُدِي وَ ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ (43)
چون اعلام اصطفاى مريم، نعمت، و هر نعمتى را شكرى لازم باشد، لذا امر به شكر گزارى فرمايد:
يا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ: اى مريم قيام كن به طاعت و فرمانبردارى پروردگار خود. يا مراد قنوت دعاى در نماز باشد. يا مراد، طول دادن در قيام است. وَ اسْجُدِي: و سر به خاك گذار به جهت شكر گزارى، يا مراد، سجده نماز، يا سجده شكر باشد. وَ ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ: و ركوع كن با ركوع كنندگان كه جماعت باشد. مروى است كه مريم چون نداى قنوت و سجود و ركوع از ملائكه شنيد، اقامه و ادامه نماز نمود به حدى كه اقدام او ورم نموده، خون از قدمهاى او مى‌چكيد.
تبصره: آيه شريفه دال است بر چند چيز.
1- در شرايع امم سلف، نماز واجب بود.
2- نماز آنها مشتمل بود بر قنوت و سجود و ركوع مانند نماز مسلمانان، ولى تقديم سجود بر ركوع از جهت ترتيب نيست، زيرا «واو» عطف، مستلزم ترتيب نيست به خلاف «ثمّ»؛ و ممكن است در شريعت آنها تقديم ركوع بر سجود باشد و مغايرت شرايع در فروع، ايرادى لازم نيايد، زيرا منوط به مصلحت الهى است.
3- در امم سابقه، جماعت در نماز بوده.
4- اشعار است به آنكه امامت زنان بر مردان جايز نيست، اگر چه به حائل باشد و در زنان هم در آخر صف مردان پشت سر آنان باشند به صورت متابعت،
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 98
زيرا مراد لفظ «مع» در آيه نيست مگر الحاق و الصاق مخاطب مأمور به غير صورت تبعيت.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَ اسْجُدِي وَ ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ (43)
ترجمه
اى مريم عبادت كن براى پروردگارت و سجود كن و ركوع نما با ركوع كنندگان..
تفسير
نداى ملائكه بمريم رسيد كه برخيز و مشغول بعبادت پروردگارت شو
جلد 1 صفحه 415
و سجود كن و ركوع نما با ركوع كنندگان كه تمام اركان عبادت از تو شايسته و قبول است و بايد چنانچه مردان قيام بعبادت مينمايند قيام نمائى و كمى از آن ها نداشته باشى و در تقديم سجود بر ركوع اشاره است باهميت آن در مقام عبادت زيرا كه نهايت خضوع است و بايد در مقابل نهايت عظمت و جلال و استحقاق شكر و اقبال بجاى آورد روايت شده است بعد از اين ندا بحضرت مريم براى نماز برخواست و بقدرى در نماز ايستاد كه پاهاى مبارك او ورم نمود چنانچه در باره حضرت زهرا هم بهمين نحو بلكه بالاتر روايت شده است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا مَريَم‌ُ اقنُتِي لِرَبِّكِ وَ اسجُدِي وَ اركَعِي مَعَ الرّاكِعِين‌َ (43)
ملائكه ندا كردند مريم را که اطاعت و بندگي نما پروردگار خود را و سجده كن و ركوع نما با ركوع كنندگان.
يا مَريَم‌ُ عطف بجمله سابقه است يا مَريَم‌ُ إِن‌َّ اللّه‌َ اصطَفاك‌ِ الايه که مدخول إِذ قالَت‌ِ المَلائِكَةُ است و كانّه اينکه آيه شكر آيه سابقه است که چون خداوند برگزيد تو را و بمقام طهارت رسانيد و امتياز مخصوص كرامت فرمود تو بايد در مقابل اينکه موهبتها باين دستورات عمل كني اقنُتِي لِرَبِّكِ قنوت را در لغت معاني ذكر شده: دعاء، طاعت، سكون، قيام نماز، امساك از كلام، خشوع و غير اينها. و در اصطلاح فقهي عبارت از دعاء و ذكر در نماز قبل از ركوع ركعت ثانيه يا ركعت اولي در بعض نمازها مثل وتر آن هم مطلقا يا با رفع يدين، لكن ظاهر اينست که قنوت معناي جامعي دارد که تمام اينها مصاديق او است بمعني عبادت و بنده‌گي يعني مريم عبادت پروردگار خود كن که شامل جميع ما ذكر ميشود.
وَ اسجُدِي يا عطف خاص بعام است که سجده يكي از عبادات است و تخصيص بذكر براي اينست که عباديّة سجده ذاتيست و هر كس نسبت بمعبود خود سجده ميكند و اينکه غايت تعظيم است نسبت بمعبود و غايت خضوع است نسبت بعابد يا اينكه يك عبادتي است در مقابل قنوت.
و اقسام سجده در شريعت اسلام شش قسم است: سجده نماز، سجده فراموش شده، سجده سهو، سجده قرآن: سجده شكر، سجده تعظيم. چنانچه شرح هر يك را در اول سوره بقره در جمله الّذين يُقِيمُون‌َ الصَّلاةَ بيان كرديم.
وَ اركَعِي ركوع يا كنايه از نماز است چون ركن اعظم نماز است و لذا
جلد 3 - صفحه 196
ركعات نماز را بهمين مناسبت ركعت گفتند
(من ادرك الركوع فقد ادرك الركعة)
يا مراد ركوع مستقل است که اينکه هم يك نوع از تعظيم است و بعيد نيست که اينکه هم عباديّتش ذاتي باشد بلكه در نظر عرف و عقلاء تعظيم را بهمين ركوع ميدانند.
مَعَ الرّاكِعِين‌َ مراد از راكعين انبياء و اوليائي که در بيت المقدّس مشغول عبادت بودند و چون در ميان آنها زني جز مريم نبود نفرمود مع الراكعات، و مراد از كلمه مع يعني همان نحوي که آنها ميكنند همان نحو بجا آور، و ممكن است مراد اقتداء بآنها باشد، و اللّه العالم.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 43)- در این آیه سخن از خطاب دیگری از فرشتگان به مریم است، می‌گویند: «ای مریم! (به شکرانه این نعمتهای بزرگ) برای پروردگارت سجده کن و همراه رکوع کنندگان رکوع نما» (یا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدِی وَ ارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ).
نکات آیه
۱ - مریم، مأمور به اطاعت خاضعانه، سجده و رکوع (نماز)، در برابر پروردگارش (یا مریم اقنتى لربّک و اسجدى و ارکعى)
۲ - سخن فرشتگان با مریم و فرمان دادن به او، درباره اطاعت خاضعانه (و اذ قالت الملئکة ... یا مریم اقنتى لربّک و اسجدى) ظاهراً جمله «یا مریم اقنتى»، گفتار ملائکه با حضرت مریم است.
۳ - برخوردارى از نعمتها و تفضّلات الهى، مسؤولیت آور است. (انّ اللّه اصطفیک و طهّرک ... یا مریم اقنتى لربّک) چون خداوند پس از آنکه مریم را برگزید و تطهیر کرد و ... وى را مأمور به اطاعت و خضوع نمود.
۴ - ربوبیّت الهى، مقتضى خضوع در برابر او (اقنتى لربّک)
۵ - خضوع در برابر خدا، زمینه کسب فیض ربوبى او (اقنتى لربک)
۶ - برخوردارى از نعمتهاى الهى، مستلزم اطاعت خاضعانه در برابر او (انّ اللّه اصطفیک ... یا مریم اقنتى)
۷ - رابطه اطاعت خاضعانه با پیراسته گشتن نفس از ناخالصى ها* (اصطفیک ... یا مریم اقنتى) خداوند سه نعمت را به مریم ارزانى داشت: گزینش (اصطفیک )، تطهیر (طهّرک) و سرآمد بودن (اصطفیک على نساء العالمین). و در برابر این سه نعمت، سه مسؤولیت از وى خواست: قنوت، سجود، رکوع. به نظر مى رسد هر یک از آن سه نعمت به ترتیب، مقتضى هر یک از این سه مسؤولیت باشد.
۸ - رابطه سجده با طهارت از آلودگى ها* (و طهّرک ... و اسجدى)
۹ - رابطه رکوع با سرآمد شدن انسان از سوى خداوند* (و اصطفیک على نساء العالمین ... و ارکعى مع الرّاکعین)
۱۰ - وجود سجده و رکوع (نماز) در ادیان گذشته (و اسجدى و ارکعى)
۱۱ - رکوع و سجود، از اجزاى مهم نماز* (و اسجدى و ارکعى) بنابراینکه مراد از رکوع و سجود، نماز باشد; و تعبیر از نماز به رکوع و سجود، دلالت بر اهمیّت این دو جزء دارد.
۱۲ - مریم، مأمور نمازگزاردن همراه با نمازگزاران (نماز جماعت)* (و ارکعى مع الرّاکعین) بنابراینکه مراد از رکوع، نماز باشد; از باب نامگذارى کل به نام جزء.
۱۳ - مطلوبیّت شرکت زنان در عبادت دستجمعى (نماز جماعت) (و ارکعى مع الرّاکعین)
۱۴ - عبادت دستجمعى و نماز جماعت در ادیان گذشته (و ارکعى مع الرّاکعین)
۱۵ - ارزش عبادت جمعى و تأثیر آن در رشد و تعالى انسان (و ارکعى مع الرّاکعین) به نظر مى رسد فرمان الهى به مریم مبنى بر عبادت جمعى (نماز جماعت)، در راستاى رشد وى باشد; به قرینه «و انبتها نباتاً حسناً» در آیه سى و هفتم.
۱۶ - لزوم حضور برگزیدگان الهى، در متن جامعه (انّ اللّه اصطفیک ... و ارکعى مع الرّاکعین)
۱۷ - امر خداوند به هماهنگى و وحدت بندگان در پرتو عبادت جمعى* (و ارکعى مع الرّاکعین) امر به عبادت جمعى، دال بر مطلوبیّت وحدت و هماهنگى بین بندگان است.
۱۸ - نقش مهمّ رکوع، در نماز جماعت (و ارکعى مع الرّاکعین) چون از نماز جماعت به رکوع تعبیر شده است، اهمیّت خاص آن معلوم مى گردد.
۱۹ - وجود عبادت کنندگان خدا و نمازگزارانى غیر از حضرت مریم، در عصر آن حضرت و ارکعى مع الرّاکعین
۲۰ - جواز حضور زن در نماز جماعت همراه مردان (و ارکعى مع الرّاکعین) در آیه فوق، به حضرت مریم امر نشده است که رکوع کن با زنان رکوع کننده ; بلکه فرموده: رکوع کن با رکوع کنندگان. (اعم از زن و مرد).
۲۱ - تشریع اجتماع مردان و زنان براى عبادت، در ادیان گذشته (و ارکعى مع الرّاکعین)
موضوعات مرتبط
- اتحاد: اهمیّت اتحاد ۱۶، ۱۷
- ادیان: ۱۰، ۱۴، ۲۱
- ارزشها: ۱۵
- اطاعت: آثار اطاعت ۷ ; عوامل اطاعت ۶
- انسان: مسؤولیّت انسان ۳
- برکت: زمینه نزول برکت ۵
- برگزیدگان: مسؤولیت برگزیدگان ۱۶
- برگزیدگى: عوامل برگزیدگى ۹
- پاکى: زمینه پاکى ۸
- خدا: اوامر خدا ۱، ۱۷ ; ربوبیّت خدا ۴ ; فضل خدا ۳ ; فیض خدا ۵ ; نعمتهاى خدا ۳، ۶
- خشوع: آثار خشوع ۷
- خضوع: آثار خضوع ۵ ; عوامل خضوع ۴، ۶
- خودسازى: عوامل خودسازى ۷
- رشد: زمینه رشد ۱۵
- رکوع: آثار رکوع ۹ ; رکوع در ادیان ۱۰
- زنان: ۱۲ نماز جماعت زنان ۱۳، ۲۰، ۲۱
- سجده: آثار سجده ۸ ; سجده در ادیان ۱۰
- عبادت: عبادت جمعى ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۷، ۲۰، ۲۱ ; عبادت در ادیان ۱۴، ۱۹
- مریم (س): ۲، ۱۹ خضوع مریم (س) ۱، ۲ ; رکوع مریم (س) ۱ ; سجده مریم (س) ۱ ; نماز مریم (س) ۱، ۱۲ ; مسؤولیت مریم (س) ۱
- ملائکه: تکلم ملائکه ۲
- نماز: ارکان نماز ۱۱ ; رکوع در نماز ۱۱، ۱۸ ; سجده در نماز ۱۱ ; نماز جماعت ۱۲، ۱۴، ۱۸ ; احکام نماز ۲۰ ; نماز در ادیان ۱۰، ۲۱
- نمازگزاران: ۱۹
