الدّنْيَا

آیات شامل این کلمه

«دنیا» از مادّه «دُنُوّ» (بر وزن علوّ) به معناى پایین تر و نزدیک تر مى آید و نقطه مقابل آن «اقصى» و «قصوى» به معناى دورتر است.

ریشه کلمه

• دنو (۱۳۳ بار)

قاموس قرآن

دينا مؤنث ادنى است اگر آن را از دنى‏ء و دناءت بگيريم به معنى پست‏تر و اگر از دنوّ به حساب آوريم به معنى نزديكتر است و آن پيوسته وصف است و احتياج به موصوف دارد مثل حيات دنيا، عذاب دنيا، سعادت دنيا. و زندگى دنيا را دنيا مى‏گوئيم يا از اين جهت كه نسبت به زندگى آخرت پست‏تر و ناچيزتر است و يا از اين حيث كه اين زندگى از زندگى آخرت به ما نزديك‏تر است. از آيات شريفه استفاده مى‏شود كه ان به معناى دوّم است و اصل آن دنوّ مى‏باشد زيرا كه در آيات زيادى يا آخرت مقابل افتاده است مثل [بقره:86]، [بقره:201]، [آل عمران:22]، [نساء:77]. كلمه دنيا بنا بر تعداد المعجم المفهرس صد و پانزده بار در قرآن مجيد تكرار شده است و در تمام آنها صفت زندگى كنونى است مگر در چهار محل كه صفت آسمان و كنار بيابان آمده است . مثل [انفال:42]. عدوه به معنى حاشيه و كنار بيابان است و قصوى مؤنث اقصى است، يعنى آنگاه كه شما مسلمين در نزديك‏ترين حاشيه وادى به مدينه بوديد و آنهادر دورترين كنار آن، و كاروان ابوسفيان پائين‏تر از شما بود. * [صافات:6] يعنى ما آسمان نزديكتر را مزيّن گردانديم با زينتى كه كواكب باشد. همچنين است آيه 12 سوره فصّلت و 5 سوره ملك. در اين آيات كلمه دنيا قطعاً به معنى نزديك‏تر است. در بعضى از آيات مثل [شورى:20] كه حيات ذكر نشده در تقدير مى‏باشد يعنى «حَرْثَ الْحَياةر الدُّنيا». جوهرى در صحاح گفته: دنيا به علت نزديك بودنش دنيا ناميده شده در قاموس و اقرب گفته: دنيا نقيص آخرت است. در نهايه مى‏گويد دنيا اسم اين زندگى است كه آخرت از آن دور است.

• ال