النساء ٣٩

وَ مَا ذَا عَلَيْهِمْ‌ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ‌ وَ الْيَوْمِ‌ الْآخِرِ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ‌ اللَّهُ‌ وَ کَانَ‌ اللَّهُ‌ بِهِمْ‌ عَلِيماً

کپی متن آیه
وَ مَا ذَا عَلَيْهِمْ‌ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ‌ وَ الْيَوْمِ‌ الْآخِرِ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ‌ اللَّهُ‌ وَ کَانَ‌ اللَّهُ‌ بِهِمْ‌ عَلِيماً

ترجمه

چه می‌شد اگر آنها به خدا و روز بازپسین ایمان می‌آوردند، و از آنچه خدا به آنان روزی داده، (در راه او) انفاق می‌کردند؟! و خداوند از (اعمال و نیات) آنها آگاه است.

و اگر به خدا و روز واپسين ايمان مى‌آوردند و از آنچه خدا روزيشان كرده انفاق مى‌كردند چه زيانى برايشان داشت؟ و خداوند به كارشان آگاه است

و اگر به خدا و روز بازپسين ايمان مى‌آوردند، و از آنچه خدا به آنان روزى داده، انفاق مى‌كردند، چه زيانى برايشان داشت؟ و خدا به [كار] آنان داناست.

چه زیانی به آنها می‌رسید اگر به خدا و روز قیامت ایمان آورده و از بهره‌ای که خدا به آنان داده چیزی انفاق می‌کردند؟! و خدا به (احوال و نیّات) آنان دانا است.

و بر آنان چه زیانی بود اگر به خدا و روز قیامت ایمان می آوردند، و از آنچه خدا به آنان داده انفاق می کردند؟ و خدا همواره به آنان داناست.

چه زيان داردشان اگر به خدا و روز قيامت ايمان آورند و از آنچه خدا به آنها روزى داده است انفاق كنند؟ خدا به كارشان داناست.

و آنان را چه زیان داشت اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان می‌آوردند و از آنچه روزیشان داده بود، می‌بخشیدند؟ و خداوند به [احوال‌] آنان داناست‌

آنان را چه زيان داشت اگر به خدا و روز واپسين ايمان مى‌آوردند و از آنچه خدا روزيشان داده انفاق مى‌كردند، و خداوند بديشان داناست.

چه می‌شد اگر آنان به خدا و روز رستاخیز ایمان می‌آوردند و (به انگیزه‌ی این ایمان، خالصانه در راه خدا) از آنچه خدا بدیشان داده است بذل و بخشش می‌کردند (و اجر خود را از او دریافت می‌داشتند؟) و خداوند آگاه از آنان است.

و اگر به خدا و روز بازپسین ایمان می‌آوردند و از آنچه خدا به آنان روزی داده، انفاق می‌کردند، چه (زیانی) بر ایشان داشت‌؟ و خدا به آنان بسی دانا بوده است.

و چه چیز بر ایشان بود اگر ایمان می‌آوردند به خدا و روز بازپسین و می‌بخشیدند از آنچه روزی داده است ایشان را خدا و خدا بدیشان است دانا

What would they have lost, had they believed in Allah and the Last Day, and gave out of what Allah has provided for them? Allah knows them very well.

ترتیل:

ترجمه:

النساء ٣٨	آیه ٣٩	النساء ٤٠
سوره : سوره النساء نزول : ٨ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مَاذَا عَلَیْهِمْ»: چه می‌شد اگر. چه زیانی می‌کردند اگر.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِنَ‌ هٰذِهِ‌ تَذْکِرَةٌ فَمَنْ‌ شَاءَ... (۰)

تفسیر

---

• تفسیر آیات

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ ما ذا عَلَيْهِمْ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ اللَّهُ وَ كانَ اللَّهُ بِهِمْ عَلِيماً «39»

و بر ايشان چه مى‌شد، اگر به خداوند و روز قيامت ايمان مى‌آوردند و از آنچه خداوند، روزى آنان كرده (از روى اخلاص، نه ريا) انفاق مى‌كردند؟

و خداوند به نيّت آنان داناست.

جلد 2 - صفحه 70

پیام ها

1- اظهار تأسف بر حال منحرفان، يكى از راههاى هشدار وتبليغ است. وَ ما ذا عَلَيْهِمْ‌ ...

2- لازمه‌ى ايمان به خدا، انفاق به محرومان است. آمَنُوا ... أَنْفَقُوا

3- انفاق فقط در اموال نيست، بلكه از هرچه كه خداوند داده، (علم، آبرو، مقام ...)

پسنديده است. «مِمَّا رَزَقَهُمُ اللَّهُ»

4- اگر بدانيم كه نعمت‌ها از خداوند است، روحيّه‌ى انفاق در ما قوى مى‌شود.

«رَزَقَهُمُ اللَّهُ»

5- افراد بخيل، يا رياكار بدانند كه زير نظر خداى آگاه قرار دارند. «كانَ اللَّهُ بِهِمْ عَلِيماً»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ ما ذا عَلَيْهِمْ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ اللَّهُ وَ كانَ اللَّهُ بِهِمْ عَلِيماً (39)

بعد از آن بر سبيل توبيخ و تجهيل ايشان فرمايد:

وَ ما ذا عَلَيْهِمْ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ: و چه ضرر و عيب بودى بر ايشان اگر ايمان مى‌آوردند به وحدانيت الهى و تصديق مى‌كردند به روز آخرت و جزاى سبحانى يا چه شده است بر آنها كه بمبدء و معاد معتقد و مصدق گردند، وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ اللَّهُ‌: و انفاق كردندى حقوق الهى را بدون غرض و ريا از آنچه روزى فرموده ايشان را خداى تعالى. پس بر سبيل تهديد و تخويف فرمايد: وَ كانَ اللَّهُ بِهِمْ عَلِيماً: و هست ذات ذو الجلال الهى به اقوال و افعال ايشان دانا، پس جزا فراخور اقوال و افعال آنها خواهد داد. غرض توبيخ است مر ايشان را بر جهل به منفعت و اعتقاد به چيزى كه ضرر آنها است. و ايضا تحريص بر فكر كردن جواب، كه شايد به تفكر عالم شوند به فوايد جليله و عوايد جميله، تا تحصيل آن نمايند. و ايضا تنبيه بر آنكه كسى كه او را دعوت به امرى كنند كه در آن ضررى نباشد، سزاوار باشد به اجابت؛ فكيف به دعوتى كه متضمن منافع باشد.

نكته: تقديم ايمان در اينجا و تأخير آن در آيه سابقه، به جهت آنكه مقصود در اينجا تخصيص، و در آنجا تعليل است.

تبصره: آيه شريفه دلالت دارد بر بطلان قول جبريه، چه اگر خداى تعالى كفر را در كافر جعل كند و بفرمايد: ماذا عليهم لو امنوا، و ايضا معصيت را در عاصى جعل نمايد و بفرمايد: ماذا عليهم لو اطاعوا؛ هر آينه عبث و قبيح، و صدور آن از حكيم على الاطلاق محال خواهد بود؛ زيرا مثل آنست كه شخصى‌

تفسير اثنا عشرى، ج‌2، ص: 440

را دست و پا بسته به دريا اندازند و گويند: «ماذا عليه ان لا يبتل بالماء». و معذبين نار را گويند: «ماذا عليهم لو خرجوا و صاروا الى الجنه». و مريض را گويند: «ماذا عليه لو كان صحيحا». و موكل و كيل در متاع را محبوس كند و گويد: «ماذا عليه لو تصرف فى الضيعه». و مسلم است صدور اين كلمات از عاقل، نسبت به اشخاص مذكور قبيح باشد. و چون قبيح از ذات احديت محال است، صدور فعلى كه مسبب قبح باشد، البته محال و ممتنع خواهد بود. پس كفر در كافر، و معصيت در عاصى را حق تعالى جعل نفرموده، بلكه خود، به سوء اختيار كفر را بر ايمان و عصيان را بر طاعت ترجيح دادند. و اين قاعده از مسلميات عقليه است كه: الامتناع بالاختيار لا ينافى الاختيار، يعنى بازداشتن و منع كردن شيئى را از خود به اختيار، منافى با اختيار در فعل و ترك نيست. و آيه شريفه بعد مؤيد مطلب حقه است.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ ما ذا عَلَيْهِمْ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ اللَّهُ وَ كانَ اللَّهُ بِهِمْ عَلِيماً (39)

ترجمه‌

و چه باكى بود برايشان اگر ايمان ميآوردند بخدا و روز بازپسين و انفاق مينمودند از آنچه روزى دادشان خدا و باشد خداوند بايشان دانا.

تفسير

خداوند ملامت فرموده است به اين بيان بر جهل كه ناشى از بى‌فكرى است در امور مهمّه و اجابت دعوات حقه كه راه ضرر آن موهوم و رجاء نفع آن معلوم است و وجه تقديم ايمان بر انفاق در اين آيه و تاخير آن در آيه سابقه بنظر فيض ره آنستكه مقصود در اينجا تخصيص و در آنجا تعليل است و بنظر حقير اشاره بتلازم اين دو عنوان است كه اگر مرائى شد مؤمن نيست و اگر مؤمن شد مرائى نيست و بهر چه هست خدا عالم است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ ما ذا عَلَيهِم‌ لَو آمَنُوا بِاللّه‌ِ وَ اليَوم‌ِ الآخِرِ وَ أَنفَقُوا مِمّا رَزَقَهُم‌ُ اللّه‌ُ وَ كان‌َ اللّه‌ُ بِهِم‌ عَلِيماً (39)

چه‌ ضرر داشت‌ ‌بر‌ اينها ‌اگر‌ ايمان‌ بخدا و روز قيامت‌ ميآوردند و ‌از‌ آنچه‌ خداوند بآنها روزي‌ كرده‌ انفاق‌ ميكردند و خداوند بآنها عالم‌ ‌است‌.

ما ذا عَلَيهِم‌ كفار و مشركين‌ توهم‌ ضرر كرده‌ ‌که‌ ‌اگر‌ ايمان‌ بياوريم‌ جلوگير ميشويم‌ ‌از‌ بسيار منافع‌ دنيوي‌ ‌از‌ مكاسب‌ محرمه‌ و ‌ما ‌را‌ بعبادت‌ و تحصيل‌ علم‌ دين‌ وادار ميكند و ‌از‌ صنايع‌ و ترقيات‌ باز ميدارد چنانچه‌ بسيار ‌از‌ ابناء زمان‌ ‌ما ‌اينکه‌ توهم‌ ‌را‌ كرده‌اند و ‌اينکه‌ توهم‌ فاسد ‌است‌ اولا اسلام‌ و دين‌ مانع‌ ‌از‌ ترقيات‌ نيست‌ بلكه‌ تشويقات‌ ‌در‌ دين‌ ‌براي‌ كسب‌ و تجارت‌ و صنعت‌ بسيار ‌است‌ ‌حتي‌

(الكاسب‌ حبيب‌ اللّه‌)

فرموده‌ و نه‌ عشر عبادت‌ ‌را‌ كسب‌ حلال‌ دانسته‌ و جلوگيري‌ ‌از‌ دزدي‌ و تقلب‌ و بيعاري‌ و ‌کل‌ برناس‌ كرده‌ و ‌اينکه‌ عقب‌ افتادن‌ ‌شما‌ ‌در‌ اثر ساز و آواز و رقص‌ و راديو و سينما و شرب‌ خمر و قمار و زنا و آرايش‌ و تفريح‌ و تفرج‌ و مجالس‌ لهو و لعب‌ و تقلب‌ و غش‌ ‌در‌ معامله‌ و دزدي‌ و ظلم‌ و اذيت‌ و هزارها مفاسد ديگر ‌است‌ و ثانيا ايمان‌ و تقوي‌ و انفاق‌ ‌في‌ سبيل‌ اللّه‌ ‌شما‌ ‌را‌ عزت‌ و ثروت‌ و ‌تعالي‌ و ترقي‌ و عظمت‌ و سيادت‌ و اتفاق‌ و يگانگي‌ و اتحاد و وفور نعمت‌ و سعادت‌ دنيا و آخرت‌ مي‌بخشد قضيه‌ بعكس‌ ‌است‌ وَ لَو أَن‌َّ أَهل‌َ القُري‌ آمَنُوا وَ اتَّقَوا لَفَتَحنا عَلَيهِم‌ بَرَكات‌ٍ مِن‌َ السَّماءِ وَ الأَرض‌ِ الاية اعراف‌ ‌آيه‌ 96، و بسياري‌ ‌از‌ آيات‌ ديگر و ‌در‌ ‌اينکه‌ باب‌ اخبار ‌الي‌ ‌ما شاء اللّه‌ ‌است‌.

جلد 5 - صفحه 82

لَو آمَنُوا بِاللّه‌ِ وَ اليَوم‌ِ الآخِرِ دو چيز انسان‌ ‌را‌ باوج‌ كمال‌ و سعادت‌ نشئتين‌ و نجات‌ ‌از‌ كليه‌ مهالك‌ دارين‌ ميرساند: ايمان‌ بمبدء و معاد، ‌اگر‌ مردم‌ ايمان‌ بخدا داشتند و ‌خدا‌ ‌را‌ حاضر و ناظر و خبير و بصير و محيط ميدانستند و ‌اگر‌ ايمان‌ بروز جزا و پاداش‌ اعمال‌ و بهشت‌ و جهنم‌ و حساب‌ و ميزان‌ و نامه‌ عمل‌ داشتند و اينكه‌ ‌هر‌ كس‌ بجزاي‌ عمل‌ ‌خود‌ ميرسد ‌اينکه‌ اندازه‌ فسق‌ و فجور و فحشاء و منكرات‌ ‌در‌ ميانه‌ ‌آنها‌ شايع‌ نبود.

وَ أَنفَقُوا مِمّا رَزَقَهُم‌ُ اللّه‌ُ و انفاق‌ بفقراء و ذوي‌ الحاجات‌ و ارحام‌ و همسايه‌گان‌ و ساير انفاقات‌ واجبه‌ و مستحبه‌ ميكردند ‌از‌ مال‌ حلال‌ مشروع‌ ‌که‌ خداوند بآنها روزي‌ فرموده‌، آنچه‌ مستفاد ميشود ‌از‌ مضامين‌ بعض‌ آيات‌ و اخبار اينكه‌ خداوند رزق‌ ‌هر‌ كس‌ ‌را‌ قبل‌ ‌از‌ خلقتش‌ معين‌ فرموده‌ وَ فِي‌ السَّماءِ رِزقُكُم‌ وَ ما تُوعَدُون‌َ الذاريات‌ ‌آيه‌ 52، و البته‌ خداوند رزق‌ ‌هر‌ ‌که‌ ‌را‌ ‌از‌ ممر حلال‌ مقرر فرموده‌ و اما ‌اگر‌ بنده‌ تعجيل‌ نمود و ‌از‌ ممر حرام‌ دست‌ آورد مطابقش‌ ‌از‌ حلال‌ كسر ميگذراند و انفاق‌ ‌هم‌ بايد ‌از‌ حلال‌ ‌باشد‌، انفاق‌ ‌از‌ مال‌ حرام‌ دو عقوبت‌ دارد يكي‌ چرا باهلش‌ رد نكرده‌، يكي‌ بمصرف‌ ‌غير‌ مرضي‌ صاحبانش‌ صرف‌ كرده‌.

وَ كان‌َ اللّه‌ُ بِهِم‌ عَلِيماً علم‌ الهي‌ احاطه‌ دارد بجميع‌ مخلوقات‌ ‌از‌ سري‌ ‌تا‌ ثريا و بجميع‌ افعال‌ و صفات‌ و حالات‌ و نيات‌ و ساير خصوصيات‌ ‌آنها‌ و ‌با‌ اعتقاد باين‌ جمله‌ چگونه‌ انسان‌ ميتواند مخالفت‌ بكند و سركشي‌ نمايد.

برگزیده تفسیر نمونه

---

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- ایمان به خدا و قیامت و انفاق، هیچ خسارتى را براى آدمى در پى نخواهد داشت. (و ماذا علیهم لو امنوا باللّه و الیوم الاخر و انفقوا)

۲- ترغیب آدمیان به تأمل کردن در ریشه بى ایمانى و بخلورزى خویش* (ماذا علیهم لو امنوا باللّه و الیوم الاخر و انفقوا)

۳- بخل و ریاکارى، نشانه کفر به خدا و قیامت است. (الذین یبخلون ... و ماذا علیهم لو امنوا باللّه و الیوم الاخر و انفقوا) ضمیر در «علیهم» به «الذین یبخلون» برمى گردد.

۴- ارزشمندى انفاق، مشروط به ایمان به خدا و قیامت است. (ماذا علیهم لو امنوا باللّه و الیوم الاخر و انفقوا) على رغم اینکه بحث آیات گذشته درباره انفاق و مسائل مربوط به آن بود، مطرح ساختن ایمان به خدا و قیامت پیش از امر به انفاق مى تواند اشاره به برداشت فوق باشد.

۵- آنچه در اختیار آدمى است، رزق الهى است. (و انفقوا مما رزقهم اللّه)

۶- توجه به خدادادى بودن داراییها، تسهیل کننده انفاق و درمان کننده بخل (الذین یبخلون ... و انفقوا مما رزقهم اللّه) هدف از بیان این حقیقت که اموال آدمى داده هاى خداوند است (رزقهم اللّه)، این است که انسان را به انفاق در راه خدا ترغیب کند و بخل را از وى بزداید.

۷- آگاهى کامل خداوند به درون و جان آدمى (و کان اللّه بهم علیماً)

۸- آگاهى کامل خداوند به مؤمنان انفاق کننده، ریاکاران و بخیلان کفرپیشه (و کان اللّه بهم علیماً)

۹- خداوند، کیفردهنده بخیلان و ریاکاران و پاداش دهنده انفاق کنندگان مخلص (الذین یبخلون ... و انفقوا ... و کان اللّه بهم علیماً) هدف از بیان علم و آگاهى خداوند پس از بیان ایمان و بخل، تهدید بخیلان و ریاکاران به کیفر، و پاداش دهى به مؤمنان انفاق کننده است.

موضوعات مرتبط

• ارزش: ملاک ارزش ۴
• انسان: روزى انسان ۵
• انفاق: آثار انفاق ۱ ; ارزش انفاق ۴ ; پاداش انفاق ۹ ; زمینه انفاق ۶
• ایمان: آثار ایمان ۱ ; ایمان به خدا ۱، ۴ ; ایمان به قیامت ۱، ۴
• بخل: آثار بخل ۳ ; روش درمان بخل ۶ ; منشأ بخل ۲
• بخیل: ریاکارى بخیل ۸ ; کفر بخیل ۸ ; کیفر بخیل ۹
• تعقل: تشویق به تعقل ۲
• تکلیف: روش تسهیل تکلیف ۶
• خدا: روزى خدا ۵ ; علم خدا ۸ ; علم غیب خدا ۷ ; کیفر خدا ۹
• ریا: آثار ریا ۳
• ریاکار: کیفر ریاکار ۹
• کفر: آثار کفر ۳ ; علایم کفر ۳ ; کفر به خدا ۳ ; کفر به قیامت ۳ ; منشأ کفر ۲
• مخلصان: پاداش مخلصان ۹
• مؤمنان: انفاق مؤمنان ۸
• نعمت: آثار ذکر نعمت ۶ ; منشأ نعمت ۶