الزّقّوم

آیات شامل این کلمه

«زقّوم» به گفته اهل لغت اسم گیاهى است تلخ، بد بو و بد طعم. و به گفته بعضى از مفسران، اسم گیاهى است که داراى برگ هاى کوچک و تلخ و بد بو است، در سرزمین «تهامه» مى روید که مشرکان با آن آشنا بودند. و در تفسیر «روح المعانى» اضافه مى کند، این گیاه، شیره اى دارد که وقتى به بدن انسان مى رسد، ورم مى کند.

«راغب» در «مفردات» مى گوید: زقّوم هر نوع غذاى تنفرآمیز دوزخیان است.«لسان العرب» مى گوید: این ماده در اصل به معناى بلعیدن آمده است.

ریشه کلمه

• زقم‌ (۳ بار)

قاموس قرآن

[صافات:62-66]. [دخان:43-46]. [واقعة:52-53]. اين كلمه فقط در اين سه مورد آمده است و از اين آيات روشن مى‏شود اوّلاً رقّوم درختى است كه در قعر جهنم مى‏رويد. ثانياً ميوه آن مانند رؤس شياطين است كه در «رأس» گذشت و اينكه گفته درخت زقّوم طعام گناهكار است ظاهراً منظور ميوه آن است. ثالثاً مجرمين از آن مى‏خورند و شكمشان را پر مى‏كنند. و رابعاً آن مانند آب جوشان در شكم‏ها مى‏جوشد (نعوذ باللّه منها). بقيه اين سخن در «ضريع» است. راجع به معنى زقم بايد دانست كه آن فرو بردن لقمه است با كراهت و مشقّت شديد (مجمع) در قاموس معناى اوّلى آن را كره با خرما گفته است در اقرب گويد: آن كره است با خرما در لغت آفريقا... و گفته‏اند پليدترين درخت تلخ است در تهامه... در مجمع گفته: گويند آن درخت معروفى است كه عرب مى‏شناسد. و گفته‏اند كه نمى‏شناسد روايت است: قريش چون آيه اول را شنيد... ابن زبعرى گفت: زقوم در كلام بربر خرما و كره است و در نقلى بلغت يمن، ابو جهل به كنيزش گفت: ما را زقّوم بياور. او كره و خرما آورد به ياران گفت: زقّوم بخوريد محمد شما را با اين مى‏ترساند و مى‏گويد كه آتش آن را مى‏روياند حال آنكه آتش مى‏سوزاند خداوند نازل كرد «اِنّا جَعَلْناها فِتْنَةَ لَظّالِمينَ» اين سخن در نهايه نيز ذيل زقم نقل شده است.

• ال

در حال بارگیری...