الدّمْع

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

• دمع‌ (۲ بار)

قاموس قرآن

اشك چشم. و جارى شدن اشك. مصدر و اسم هر دو آمده است (مفردات - اقرب) [مائده:83]، [توبه:92] فيض به معنى امتلاء و پر شدن و نيز به معنى جريان پس از پر شدن آمده است چنانكه در اقرب گفته در مجمع ذيل آيه اوّل مى‏گويد: «فَيَضَ الْعَيْنُ مِنَ الدَّمْعِ» پر شدن آن است از اشك و در ذيل آية دوّم فرموده: فيض جارى شدن به سبب امتلا است. على هذا اگر «تفيض» را در دو آيه به معنى پر شدن بگيريم معنى چنين مى‏شود: مى‏بينى چشمشان از اشك پر مى‏شود و اگر به معنى جريان باشد معنى آن است: مى‏بينى چشمشان اشك مى‏ريزد ولى ترجمه تحت اللفظى آن است كه چشمشان از اشك جارى مى‏شود ممكن است اين تركيب مجازى باشد مثل «فاض الوادى» و «جرى الميزاب» كه به معنى آب از دره و آب از ناودان جارى شده است و اين تركيب قهراً براى مبالغه است گوئى چشم از كثرت اشك جارى است چنانكه بيضاوى و زمخشرى گفته است. در كشّاف ذيل آيه اوّل مى‏گويد: يعنى پر مى‏شود از اشك تا جارى شود زيرا فيض پر شدن ظرف و ريختن از جوانب آن است و در ذيل آيه دوّم مى‏گويد: من بيانيّه است اين مثل «تفيض دمعاً» است و «من الدمع» تميز است و اين رساتر است از اينكه گفته شود: اشك جارى است زيرا گوئى چشم خودش اشك روان است .

• ال

در حال بارگیری...