کَيْدا

آیات شامل این کلمه

«کَیْد» در اصل به معناى هر گونه «چاره اندیشى» است، خواه در طریق صحیح باشد یا غلط، هر چند غالباً در موارد مذموم استعمال مى شود، و با توجّه به این که در اینجا به صورت «نکره» آمده، نکره اى که دلالت بر عظمت و اهمیت مى کند، اشاره به نقشه وسیع و گسترده اى است که آنها براى نابود ساختن ابراهیم(علیه السلام)، و برچیدن اثرات تبلیغ قولى و عملى او، طرح کرده بودند. این واژه به معناى مکر، تلاش و کوشش، و جنگ نیز آمده است. و به گفته «راغب» در «مفردات»، نوعى چاره جوئى است (که پنهانى و از طریق آماده ساختن مقدمات بوده باشد)، و آن دو گونه است: «نکوهیده» و «پسندیده»، هر چند استعمال آن در مذموم بیشتر است، ولى در عین حال در ممدوح نیز به کار مى رود.

ریشه کلمه

• کيد (۳۵ بار)

قاموس قرآن

حيله. تدبير. راغب مى‏گويد: كيد نوعى حيله است گاهى مذموم و گاهى ممدوح باشد هر چند در مذموم بيشتر است همينطور است استدراج و مكر كه گاهى ممدوح باشند. نگارنده گويد: بهتر است آنرا در صورت ممدوح بودن تدبير معنى كنيم مثل [يوسف:76]. اين چنين تدبير كرديم براى يوسف. [طارق:16-15]. كيد اول كه در باره كفار است مذموم و دومى كه در باره خداست ممدوح است: آن‏ها حيله مى‏كنند حيله‏اى و من در مقابلشان تدبير مى‏كنم تدبيرى - در باره كيد بعد از كيد كه بخدا نسبت داده شده رجوع شود به «مكر». [انبیاء:57]. بخدا حيله و تدبيرى درباره بتهايتان مى‏كنم. در آيات [نساء:76]. [صافات:98]. و نظائر آن به معنى كيد مذموم است.