سِرَاجا

آیات شامل این کلمه

تعبیر به «سراج» (چراغ) درباره «خورشید» و «نور» در مورد «ماه» به خاطر آن است که نور «خورشید» از درون خودش مى جوشد مانند چراغ، اما نور «ماه» از درون خودش نیست و شبیه بازتابى است که از آئینه منعکس مى شود; و لذا کلمه «نور» که مفهوم اعمى دارد در مورد آن به کار رفته است. این تفاوت تعبیر، در آیات دیگر قرآن نیز دیده مى شود.

«سراج منیر» بودن پیامبر(صلى الله علیه وآله) با توجّه به این که «سراج» به معناى «چراغ» و «منیر» به معناى «نور افشان» است اشاره به معجزات و دلائل حقانیت و نشانه هاى صدق دعوت پیامبر است، او چراغ روشنى است که خودش گواه خویش است، تاریکیها و ظلمات را مى زداید، و چشم ها و دل ها را به سوى خود متوجّه مى کند، و همان گونه که آفتاب آمد دلیل آفتاب، وجود او نیز دلیل حقانیت او است.

ریشه کلمه

• سرج‌ (۴ بار)

قاموس قرآن

چراغ. آنچه با فتيله و روغن روشن مى‏شود و از هر چيز نورانى سراج تعبير مى‏شود (مفردات) [فرقان:61].، [نوح:16]. منظور از هر دو سراج آفتاب است. سراج چهار بار در قرآن آمده است سه تا درباره خورشيد است كه دو تا از آنها نقل شد سوّمى [نباء:13]. اسن چهارمى درباره حضرت رسول خدا صلى اللّه عليه و اله و سلم است كه فرمود: [احزاب:45-46]اوصافيكه در اين دو آيه براى آن حضرت نقل شده عبارت اند از: شاهد، مژده، رساندن، انذار كننده، داعى به سوى خدا و چراغ نور دهنده. در بسيارى از آيات، قرآن و شريعت نور ناميده شده مثل [مائده:15]. [اعراف:157]، [نور:35]. قرآن و شريعت كه نور نخصوص اند از وجود حضرت رسول صلى اللّه عليه و اله و سلم ظاهر مى‏شود پس در اين صورت آن حضرت چراغ نور پاش است و قرآن و شريعت نور و روشنائى او مى‏باشد وه چه عالى تعبيرى است «وَ سِراجاً مُنيراً». امير المؤمنين عليه السلام در خطبه 92 نهج البلاغه درباره آن حضرت فرمود «فَهُوَ اِمامُ مَنِ اتَّقى... سِراجٌ لَمَعَ ضَوْءُهُ وَ شِهابٌ سَطَعَ نُورُهُ، وَ زَنْدٌ بَرَقَ لَمْعُهُ».