رَيْحَان

آیات شامل این کلمه

«رَیحان» به معناى شىء یا گیاه خوشبو است، سپس این واژه به هر گونه نعمت و روزى خوب و فرحزا، اطلاق گردیده، بنابراین، «ریحان» الهى، شامل تمام وسائل راحتى و آرامش انسان و هر گونه نعمت و برکت الهى مى گردد. و به تعبیر دیگر، مى توان گفت که «ریحان» اشاره به مواهب و نعمت هایى است که بعد از رفع ناملائمات، عائد انسان مى گردد.

مفسران اسلامى تفسیرهاى متعددى براى این دو واژه ذکر کرده اند که شاید بالغ بر ده تفسیر شود: گاه، گفته اند: «ریحان» هر «شرافت» و فضیلتى را شامل مى شود. و گاه، گفته اند: «ریحان» دخول در بهشت است. گاه، «ریحان» را آرامش در بهشت دانسته اند. گاه، «ریحان» را به معناى «غفران الذنوب» (آمرزش گناهان) تفسیر کرده اند. و گاه، «ریحان» را «استماع کلام الله» شمرده اند... و مانند اینها. ولى، اینها مصادیقى است از آن مفهوم کلى و جامع که در تفسیر آیه ذکر شد.

ریشه کلمه

• روح‌ (۵۷ بار)

قاموس قرآن

[رحمن:12]، [واقعة:89]. در تمام قرآن مجيد اين كلمه فقط دو بار آمده است. ريحان را بوئيدنى. و ر.زى گفته‏اند راغب گويد: ريحان چيزى است كه رائحه داشته باشد و گفته‏اند: رزق است. در اقرب چند معنى نقل شده كه از جمله بوئيدنى و رزق است و همچنين است در مجمع: ابن اثير در نهايه گويد: ريحان برحمت و رزق و راحت اطلاق‏مى شود و ريحان هر گياهى است كه بوى خوش داشته باشد و در اثر اطلاق برزق به فرزند ريحان گفته شده و از آن است حديث رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم كه به على عليه السلام فرموده «اَوْصيكَ بِريحانَتيّى خَيْراً فى الدُّنيا...» مرادش حسنين عليهمالسلام بود. به نظر مى‏آيد معناى اصلى آن بوئدنى است و در رزق و رحمت با عنايت استعمال مى‏شود و آن در آيه اول بوئيدنى و در آيه دوم روزى است.