ریشه صبح

تکرار در قرآن: ۴۵(بار)

لیست کلمات مشتق شده

قاموس قرآن

به عقيده راغب صبح و صباح هر دو اول روز و وقت پيدا شدن سرخى آفتاب در افق است. ولى اقرب صباح را اول روز و صبح را فجر يا اول روز گفته قاموس نيز و احتمال مى‏دهد. صحاح فقط فجر است. به نظر مى‏آيد قول دوم درست‏تر باشد تا صبح و صباح مترادف نباشد [هود:81]، [مدثر:34]. قسم به صبح آنگاه كه اشكار شود [تكوير:18]. سوگند به صبح آنگاه كه وسعت گيرد. [صافات:177]. چون عذاب به ساحت و محيطشان نازل گردد روز انذار شدگان نا گوار خواهد بود. اين لفظ در قرآن فقط يكبار آمده است. اصباح:به كسر اول مصدر است به معنى صبح نيز آمده (اقرب (مجمع) [انعام:96]. و آن در آيه به معنى صبح است. معنى: شكافنده صبح است و شب را محل سكون و آرامش قرار داد. اين نيز در قرآن يكبار آمده است. بعضى آن را اصباح به فتح اول خوانده‏اند كه جمع صبح است. مصبح: اسم فاعل است يعنى‏آن كه وارد وقت صبح مى‏شود [حجر:83]. آنگاه كه وارد صيح مى‏شدند صيحه آنها را گرفت. مصباح: اسم آلت است به معنى چراغ. [نور:35] و جمع آن مصابيح است [فصّلت:12]. به نظرم علت اين تسميه آن است كه چراغ شب تاريك را با نور خود نظير صبح مى‏كند. اصبَحَ: ارز افعال مقاربه است. به معنى صار (گرديد) مثل [مائده:30]. يعنى: او را كشت و از زيانكاران گرديد. [كهف:45]. تمام موارد اين صيغه در قرآن به معنى صار و گرديدن است مگر بعضى از قبيل «حينَ تُمْسُونَ وَ حينَ تَصْبِحُونَ» كه به معنى داخل شدن در صباح است. ايضاً صيغه‏هاى اسم فاعل آن نحو [قلم:17]. * [ملك:5]، [فصّلت:12]. بنابر آنچه در «رجوم» گذشت مراد از مصابيح تيرهاى شهاب و سنگهاى سرگردان فضا هستند كه در اثر تماس با گازهاى جوّى مشتعل شده و از بين مى‏روند. منظور از آنها نه نجوم است و نه كواكب.

کلمات مشتق شده در قرآن

کلمه	تعداد تکرار در قرآن
فَأَصْبَحْتُمْ‌	۲
فَأَصْبَحَ‌	۵
فَيُصْبِحُوا	۱
فَأَصْبَحُوا	۹
أَصْبَحُوا	۱
الْإِصْبَاحِ‌	۱
الصُّبْحُ‌	۲
مُصْبِحِينَ‌	۵
فَتُصْبِحَ‌	۱
يُصْبِحَ‌	۱
فَتُصْبِحُ‌	۱
لَيُصْبِحُنَ‌	۱
مِصْبَاحٌ‌	۱
الْمِصْبَاحُ‌	۱
أَصْبَحَ‌	۳
تُصْبِحُونَ‌	۱
صَبَاحُ‌	۱
بِمَصَابِيحَ‌	۲
فَتُصْبِحُوا	۱
صَبَّحَهُمْ‌	۱
فَأَصْبَحَتْ‌	۱
الصُّبْحِ‌	۲
صُبْحاً	۱