الْأَقْدَام: تفاوت میان نسخه‌ها
(Edited by QRobot) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
=== ریشه کلمه === | === ریشه کلمه === | ||
*[[ریشه قدم | قدم]] (۴۸ بار) [[کلمه با ریشه:: قدم| ]] | *[[ریشه قدم | قدم]] (۴۸ بار) [[کلمه با ریشه:: قدم| ]] | ||
=== قاموس قرآن === | |||
(بر زون فرس) پا. جمع آن اقدام است [رحمن:41]. گناهكاران با علامتشان شناخته مىشوند و از موهاى پيشانى و پاهايشان گرفتار مىگردند. راغب گفته: قدم پاى شخص و جمع آن اقدام و تقدم و تاخر به اعتبار آن است. طبرسى ذيل آيه فوق فرموده قدم عضوى است كه شخص براى راه رفته به جلو مىگذارد. بنا به تعبير طبرسى علت تسميه پا به قدم، جلو انداختن آن است براى راه رفتن و به تعبير راغب اصل در قدم پا و تقدم به معنى پيش افتادن به اعتبار آن است. [فرقان:23]. و آمديم به سوى عملى كه كرده بودند و آن را غبارى پراكنده ساختيم، اشاره به اعمال كفار است كه در آخرت چيزى به دستشان نخواهد آمد و مراد اعمال خير آنهاست از قبيل صلهرحم و پناه درمانده و غيره. در آيه ديگر اعمال آنها به خاكستر در مقابل طوفان تشبيه شده است. [ابراهيم:18]. *** تقديم: جلو انداختن. مقدم كردن. [آل عمران:182]. اين عذاب به علت اعمالى است كه دستهايتان از پيش فرستاده است (وگرنه) خدا به بندگان ستمكار نيست. اينكه همه كارهاى اعضا به دستها نسبت داده شده ظاهراً براى آن است كه بيشتر كارها با دست انجام مىپذيرد و براى تغليب چنين مصطلح شده است. [ص:60]. شما اين را بر ما پيش آورديد. [قيامة:13]. اين تعبير در سوره انفطار آيه 5 نيز آمده است. به نظر مىآيد مراد ماقدم اعمال پيش از مرگ و از «مااَخَّرَ» آثار پس از مرگ باشد يعنى: انسان در آن روز خبر داده مىشود از آنچه پيش از مرگ انجام داده واز آنچه پس از مرگ باقى گذاشته مثل [يس:12]. و شايد مراد از «ماقَدَّمَ» اعمال اول عمر و از «مااَخَّرَ» اعمال آخر عمر باشد. *** [اعراف:34]. ظاهراً استفعال در اين آيه و نظائر آن براى طلب نيست لذا مجمع آن را «لايَتَقَّدِمُونَ» معنى كرده يعنى چون اجلشان آيد نه ساعتى تاخير مىكنند و نه پيش مىافتند و به هيچ يك از اين دو كار قدرت ندارند چنانكه در آيه [حجر:24]. نيز به معنى پيش افتادگان است، مىشود گفت استفعال در اينگونه آيات به معنى انفعال است مثل «استجرالطين». راغب آن را طلب گفته و گويد: «لايُريدُونَ تَأَخُّراً وَ لاتَقَدُّماً» مجمع نيز از بعضى طلب نقل مىكند ولى هيچ يك دلچسب نيست. *** قدم گاهى به معنى منزلت و مقام است و گاهى مراد از ثبوت قدم و استقامت و صبر است مثل [نحل:94]. تا قدمى پس از ثبوتش بلغزد يعنى استقامت به تزلزل مبدل شود. [آل عمران:147]. يعنى بر ما استقامت عطا فرما [يونس:2]. مراد از قدم صدق مقام ارجمند واقعى و پاداش حقيقى است گويا مراد از «صدق» مقابل اعتبارى است يعنى آن مقام مثل مقام دنيا خيالى نيست بلكه واقعى است مثل [قمر:55]. بنابر آنكه از طبرسى درمعناى قدم نقل شد مىشود گفت قدم در آيه به معنى مقدم بودن است كه عبارت اخراى مقام و منزلت مىباشد راغب تصريح دارد كه آن در آيه اسم مصدر است. *** قديم: ديرين. مقابل تازه. [يوسف:95]. گفتند به خدا تو در اشتباه ديرين خود هستى. مرادشان از ضلال مبالغه يعقوب در حب يوسف عليهما السلام بود [يس:39]. تا مثل عرجون كهنه و خشكيده گرديد. رجوع شود به «عرجون». هر دو آيه دليل اند بر اينكه قديم آن است كه زمانى بر آن گذشته باشد نه چيزيكه اول ندارد. فيومى در مصباحگفته:«عيب قديم اى سابق زمانه...» راغب مىگويد: در قرآن و در آثارصحيحه لفظ قديم در وصف خدا نيامده است ولى متكلمين آن را در وصف خدا به كار مىبرند. على هذا:اينكه متكلمين مىگويند: خدا قديم است و از آن قصد مىكنند كه خدا اول ندارد استعمال قديم در اين معنى از اصطلاحات آنهاست و اينكه دردعا وارد شده يا قديم الاحسان شايد منظور اين است كه: خدايا احسان تو سابقه دار است و درگذشته نيز احسان كردهاى. | |||
*[[ال]] | *[[ال]] | ||
[[رده:كلمات قرآن]] | [[رده:كلمات قرآن]] | ||
نسخهٔ ۳۱ تیر ۱۳۹۳، ساعت ۱۷:۰۸
ریشه کلمه
- قدم (۴۸ بار)
قاموس قرآن
(بر زون فرس) پا. جمع آن اقدام است [رحمن:41]. گناهكاران با علامتشان شناخته مىشوند و از موهاى پيشانى و پاهايشان گرفتار مىگردند. راغب گفته: قدم پاى شخص و جمع آن اقدام و تقدم و تاخر به اعتبار آن است. طبرسى ذيل آيه فوق فرموده قدم عضوى است كه شخص براى راه رفته به جلو مىگذارد. بنا به تعبير طبرسى علت تسميه پا به قدم، جلو انداختن آن است براى راه رفتن و به تعبير راغب اصل در قدم پا و تقدم به معنى پيش افتادن به اعتبار آن است. [فرقان:23]. و آمديم به سوى عملى كه كرده بودند و آن را غبارى پراكنده ساختيم، اشاره به اعمال كفار است كه در آخرت چيزى به دستشان نخواهد آمد و مراد اعمال خير آنهاست از قبيل صلهرحم و پناه درمانده و غيره. در آيه ديگر اعمال آنها به خاكستر در مقابل طوفان تشبيه شده است. [ابراهيم:18]. *** تقديم: جلو انداختن. مقدم كردن. [آل عمران:182]. اين عذاب به علت اعمالى است كه دستهايتان از پيش فرستاده است (وگرنه) خدا به بندگان ستمكار نيست. اينكه همه كارهاى اعضا به دستها نسبت داده شده ظاهراً براى آن است كه بيشتر كارها با دست انجام مىپذيرد و براى تغليب چنين مصطلح شده است. [ص:60]. شما اين را بر ما پيش آورديد. [قيامة:13]. اين تعبير در سوره انفطار آيه 5 نيز آمده است. به نظر مىآيد مراد ماقدم اعمال پيش از مرگ و از «مااَخَّرَ» آثار پس از مرگ باشد يعنى: انسان در آن روز خبر داده مىشود از آنچه پيش از مرگ انجام داده واز آنچه پس از مرگ باقى گذاشته مثل [يس:12]. و شايد مراد از «ماقَدَّمَ» اعمال اول عمر و از «مااَخَّرَ» اعمال آخر عمر باشد. *** [اعراف:34]. ظاهراً استفعال در اين آيه و نظائر آن براى طلب نيست لذا مجمع آن را «لايَتَقَّدِمُونَ» معنى كرده يعنى چون اجلشان آيد نه ساعتى تاخير مىكنند و نه پيش مىافتند و به هيچ يك از اين دو كار قدرت ندارند چنانكه در آيه [حجر:24]. نيز به معنى پيش افتادگان است، مىشود گفت استفعال در اينگونه آيات به معنى انفعال است مثل «استجرالطين». راغب آن را طلب گفته و گويد: «لايُريدُونَ تَأَخُّراً وَ لاتَقَدُّماً» مجمع نيز از بعضى طلب نقل مىكند ولى هيچ يك دلچسب نيست. *** قدم گاهى به معنى منزلت و مقام است و گاهى مراد از ثبوت قدم و استقامت و صبر است مثل [نحل:94]. تا قدمى پس از ثبوتش بلغزد يعنى استقامت به تزلزل مبدل شود. [آل عمران:147]. يعنى بر ما استقامت عطا فرما [يونس:2]. مراد از قدم صدق مقام ارجمند واقعى و پاداش حقيقى است گويا مراد از «صدق» مقابل اعتبارى است يعنى آن مقام مثل مقام دنيا خيالى نيست بلكه واقعى است مثل [قمر:55]. بنابر آنكه از طبرسى درمعناى قدم نقل شد مىشود گفت قدم در آيه به معنى مقدم بودن است كه عبارت اخراى مقام و منزلت مىباشد راغب تصريح دارد كه آن در آيه اسم مصدر است. *** قديم: ديرين. مقابل تازه. [يوسف:95]. گفتند به خدا تو در اشتباه ديرين خود هستى. مرادشان از ضلال مبالغه يعقوب در حب يوسف عليهما السلام بود [يس:39]. تا مثل عرجون كهنه و خشكيده گرديد. رجوع شود به «عرجون». هر دو آيه دليل اند بر اينكه قديم آن است كه زمانى بر آن گذشته باشد نه چيزيكه اول ندارد. فيومى در مصباحگفته:«عيب قديم اى سابق زمانه...» راغب مىگويد: در قرآن و در آثارصحيحه لفظ قديم در وصف خدا نيامده است ولى متكلمين آن را در وصف خدا به كار مىبرند. على هذا:اينكه متكلمين مىگويند: خدا قديم است و از آن قصد مىكنند كه خدا اول ندارد استعمال قديم در اين معنى از اصطلاحات آنهاست و اينكه دردعا وارد شده يا قديم الاحسان شايد منظور اين است كه: خدايا احسان تو سابقه دار است و درگذشته نيز احسان كردهاى.
