آل عمران ١٦٩

وَ لاَ تَحْسَبَنَ‌ الَّذِينَ‌ قُتِلُوا فِي‌ سَبِيلِ‌ اللَّهِ‌ أَمْوَاتاً بَلْ‌ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ‌ يُرْزَقُونَ‌

ترجمه

(ای پیامبر!) هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند، و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.

و كسانى را كه در راه خدا كشته شده‌اند مرده مپندار، بلكه آنها زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند

هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده‌اند، مرده مپندار، بلكه زنده‌اند كه نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند.

البته نپندارید که شهیدان راه خدا مرده‌اند، بلکه زنده‌اند (به حیات ابدی و) در نزد خدا متنعّم خواهند بود.

و هرگز گمان مبر آنان که در راه خدا کشته شدند مرده اند، بلکه زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده می شوند.

كسانى را كه در راه خدا كشته شده‌اند مرده مپندار، بلكه زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند.

و کسانی را که در راه خدا کشته شده‌اند، مرده مپندار، بلکه اینان زنده‌اند و در نزد پروردگارشان روزی دارند

و كسانى را كه در راه خدا كشته شدند مرده مپندار، بلكه زندگانند و نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند

و کسانی را که در راه خدا کشته می‌شوند، مرده مشمار، بلکه آنان زنده‌اند و بدیشان نزد پروردگارشان روزی داده می‌شود (و چگونگی زندگی و نوع خوراک ایشان را خدا می‌داند و بس).

هرگز کسانی را که در راه خدا کشته شده‌اند، مردگان مپندار، بلکه زندگانی هستند (که) نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند؛

و نپندارید آنان را که کشته شدند در راه خدا مردگان بلکه زندگانند نزد پروردگار خویش روزیمندان‌

آل عمران ١٦٨	آیه ١٦٩	آل عمران ١٧٠
سوره : سوره آل عمران نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لا تَحْسَبَنَّ»: گمان مبر. به حساب میاور. «أَمْوَاتاً»: مردگان. مفعول دوم فعل (لا تَحْسَبَنَّ) است. «أَحْیَآءٌ»: زندگان. خبر مبتدای محذوف است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ الَّذِينَ‌ هَاجَرُوا فِي‌ سَبِيلِ‌... (۶)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- مرده پنداشتن کشته شدگان در راه خدا (شهدا) از سوى برخى، و نهى خداوند از این پندار (و لا تحسبنّ الّذین قتلوا فى سبیل اللّه امواتا)

۲- دلدارى خداوند به مؤمنان و بازماندگان شهدا (و لا تحسبنّ الّذین قتلوا فى سبیل اللّه امواتا)

۳- شهیدان راه خدا، زنده و برخوردار از روزى در پیشگاه پروردگار خویش (بل احیآء عند ربّهم یرزقون) در برداشت فوق «عند ربّهم»، متعلق به «یرزقون» گرفته شده است.

۴- اصلاح رفتار و کردار، در گرو اصلاح اندیشه (و لا تحسبنّ الّذین قتلوا فى سبیل اللّه امواتا بل احیآء عند ربّهم) زیرا براى ترغیب به جهاد (اصلاح رفتار)، اندیشه آنها را نسبت به شهدا تصحیح مى نماید.

۵- اصلاح اندیشه، از روشهاى قرآن براى نیل به عملکرد صحیح (و لا تحسبنّ الّذین قتلوا فى سبیل اللّه امواتا بل احیآء عند ربّهم)

۶- برخوردارى شهیدان از حیاتى ویژه در عالم پس از مرگ (برزخ) (بل احیآء عند ربّهم یرزقون) نکره بودن کلمه «احیآء» اشاره به این معنا دارد که حیات شهیدان حیاتى است که براى انسانها در دنیا ناشناخته است. بنابراین حیاتى ویژه خواهد بود.

۷- عظمت و مقام والاى شهدا و کشته شدگان در راه خدا (بل احیآء عند ربّهم یرزقون) از اینکه آنان در پیشگاه خداوند روزى داده مى شوند و در آن مقام حاضرند، عظمت مقام آنان به دست مى آید.

۸- تفاوت زندگى و حیات شهدا با دیگر انسانها، در عالم پس از مرگ (برزخ) (بل احیآء عند ربّهم یرزقون) چون از نظر قرآن دیگر مردگان نیز از حیات برزخى برخوردارند، مطرح کردن حیات ویژه براى شهیدان، حکایت از تفاوت این دو حیات دارد.

۹- بقاى انسان، پس از مرگ (بل احیآء عند ربّهم یرزقون)

۱۰- حقیقت انسان، فراتر از جسم وى (و لا تحسبنّ الّذین قتلوا فى سبیل اللّه امواتا بل احیآء عند ربّهم یرزقون) با توجّه به اینکه جسم شهیدان در دنیاست و برخوردار از روزى و حیات نیست، معلوم مى شود حقیقت آدمى چیزى فراتر از جسم اوست.

۱۱- وجود رابطه میان حیات و رزق، حتّى در عالم برزخ (بل احیآء عند ربّهم یرزقون)

۱۲- حیات شهیدان و چگونگى آن فراتر از درک مردمان عادى و تنها در خور فهم کسانى همچون پیامبر (ص)* (و لا تحسبنّ ... عند ربّهم یرزقون) از اینکه خداوند در آیات قبل همه مؤمنان را مخاطب قرار مى دهد ولى در این آیه تنها خطابش را متوجّه پیامبر (ص) (و لا تحسبن به صیغه مفرد) کرده، مى تواند اشاره به این معنا باشد که مضمون این آیه یعنى حیات شهیدان پس از شهادت، تنها در خور فهم پیامبر (ص) است.

۱۳- شهیدان، پرورش یافتگان مقام ربوبى خداوند هستند. (بل احیآء عند ربّهم یرزقون)

۱۴- شهادت، وسیله رشد و تکامل شهید (بل احیآء عند ربّهم یرزقون) با توجه به معناى «ربّهم» که خداوند مربّى و تربیت کننده شهیدان است، معلوم مى شود که شهادت زمینه اى براى بهره مندى از ربوبیّت خاص الهى است.

۱۵- تشویق و ترغیب به جهاد و شهادت در راه خدا (و لا تحسبنّ الّذین قتلوا فى سبیل اللّه امواتا بل احیآء عند ربّهم یرزقون)

۱۶- ارتزاق شهیدان در پیشگاه خداوند، پرتوى از ربوبیّت او (عند ربّهم یرزقون)

موضوعات مرتبط

• انسان: ابعاد انسان ۱۰ ; فرجام انسان ۹ ; مرگ انسان ۹
• تربیت: روش تربیت ۵
• تعقّل: اصلاح تعقّل ۴، ۵
• جهاد: تشویق به جهاد ۱۵
• حیات:۱، ۳، ۶، ۸، ۱۱، ۱۲
• خدا: امداد خدا ۲ ; ربوبیت خدا ۱۳، ۱۶ ; نواهى خدا ۱
• راه خدا:۱، ۳، ۷، ۱۵
• رشد: زمینه رشد ۱۴
• رفتار: پایه‌هاى رفتار ۴
• روزى:۱۱، ۱۶
• شهادت:۱، ۳، ۷ آثار شهادت ۱، ۳، ۷ ۱۴ ; تشویق به شهادت ۱، ۳، ۷ ۱۵
• شهیدان: بازماندگان شهیدان ۲ ; حیات شهیدان ۱، ۳، ۶، ۸، ۱۲ ; روزى شهیدان ۳، ۱۶ ; فضایل شهیدان ۳، ۷، ۱۳ ; کمال شهیدان ۱۴
• عقیده: باطل ۱
• عالم برزخ: تفاوتها در عالم برزخ ۸ ; حیات عالم برزخ ۶، ۸، ۱۱ ; روزى در عالم برزخ ۱۱
• علم:۱۲
• عمل: شرایط صحت عمل ۵
• محمّد (ص): علم محمّد (ص) ۱۲
• مرگ:۹
• مؤمنان: دلدارى به مؤمنان ۲