آل عمران ١٦٦

وَ مَا أَصَابَکُمْ‌ يَوْمَ‌ الْتَقَى‌ الْجَمْعَانِ‌ فَبِإِذْنِ‌ اللَّهِ‌ وَ لِيَعْلَمَ‌ الْمُؤْمِنِينَ‌

ترجمه

و آنچه (در روز احد،) در روزی که دو دسته [= مؤمنان و کافران‌] با هم نبرد کردند به شما رسید، به فرمان خدا (و طبق سنت الهی) بود؛ و برای این بود که مؤمنان را مشخص کند.

و آنچه روز برخورد آن دو گروه [در جنگ احد] به شما رسيد، به اذن خدا بود و تا مؤمنان [واقعى‌] را باز شناسد

و روزى كه [در اُحد] آن دو گروه با هم برخورد كردند، آنچه به شما رسيد به اذن خدا بود [تا شما را بيازمايد] و مؤمنان را معلوم بدارد؛

و آنچه در روز (اُحد هنگام) مقابله دو صف کارزار به شما رسید به قضا و مشیّت نافذ خدا بود (تا آنکه بیازماید اهل ایمان را) و تا معلوم کند چه کسانی ثابت‌قدم در ایمانند.

و آنچه [در جنگ احد] روزی که دو گروه [مؤمن و مشرک] با هم رویاروی شدند به شما رسید به اذن خدا بود، [تا شما را امتحان کند] و مؤمنان را معلوم و مشخص نماید.

آنچه در روز برخورد آن دو گروه به شما رسيد، به اذن خدا بود، تا مؤمنان را معلوم دارد،

و آنچه در روز برخورد دو گروه [غزوه احد] به شما رسید، به اذن الهی بود، تا مؤمنان را معلوم بدارد

و آنچه روز رويارويى دو گروه- مسلمانان و مشركان- به شما رسيد به اذن خدا بود [تا شما را بيازمايد] و تا مؤمنان را باز شناسد

و آنچه (در جنگ احد،) در روزی که دو دسته (ی مؤمنان و کافران) با هم نبرد کردند به شما رسید، به فرمان خدا (و برابر اراده و قضا و قدر پروردگار) بود، و برای این بود که خداوند (ایمان) مؤمنان را (به مردم) بنمایاند.

و روزی که (در احد) آن دو گروه به هم برخوردند، آنچه به شما رسید به اذن خدا بود (تا شما را بیازماید) و مؤمنان را نشانه‌ای نهد.

و آنچه به شما رسید روز تلاقی دو سپاه همانا به اذن خدا بود و تا بشناسد مؤمنان را

آل عمران ١٦٥	آیه ١٦٦	آل عمران ١٦٧
سوره : سوره آل عمران نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِلْتَقَی»: بهم رسیدند و جنگیدند (نگا: آل‌عمران / . «لِیَعْلَمَ الْمُؤْمِنینَ»: تا مؤمنان راستین را از مؤمنان دروغین جدا سازد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

لِيَمِيزَ اللَّهُ‌ الْخَبِيثَ‌ مِنَ‌... (۱)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- مصیبت اهل ایمان به هنگام درگیرى با کافران در جنگ احد، با رخصت خداوند (و ما اصابکم یوم التقى الجمعان فباذن اللّه)

۲- کارزار احد، صحنه رویارویى و درگیرى دو جناح کفر و ایمان (و ما اصابکم یوم التقى الجمعان فباذن اللّه)

۳- جریان حوادث و امور عالم (شکستها، سختیها و دشواریهاى مردمان) در حیطه اذن الهى (و ما اصابکم ... فباذن اللّه)

۴- جریان افعال ارادى بندگان به اذن خداوند (قل هو من عند انفسکم ... و ما اصابکم ... فباذن اللّه)

۵- نفى اندیشه جبریگرى و نیز تفکّر تفویض صرف (اصابتکم مصیبة ... هو من عند انفسکم ... و ما اصابکم ... فباذن اللّه) آیه مورد بحث و آیه قبل، شکست احد را هم وابسته به خود مسلمانان دانسته و هم اذن الهى را در آن شکست دخیل شمرده است ; یعنى افعال بندگان در عین اینکه مستند به خود آنان است، خارج از خواست و اذن الهى نخواهد بود.

۶- مشخّص شدن مؤمنان واقعى، از اهداف رخصت خداوند در شکست نبرد احد و مصیبتهاى وارده در آن (و ما اصابکم ... و لیعلم المؤمنین) جمله «و لیعلم ... »، عطف بر جمله اى مقدّر است ; یعنى «و ما اصابکم ... لیکون کذا و کذا و لیعلم المؤمنین». لذا در برداشت فوق، مشخص شدن مؤمنان، از اهداف شکست آنان در نبرد احد شمرده شد.

۷- رنجها و شکستهاى جامعه ایمانى، وسیله آزمایشى براى معلوم نمودن صف مؤمنان استوار از غیر ایشان (و ما اصابکم یوم التقى الجمعان فباذن اللّه و لیعلم المؤمنین)

۸- رنجها و شکستها، داراى مصلحتهایى پنهان از چشم ظاهربینان (و ما اصابکم یوم التقى الجمعان ... و لیعلم المؤمنین)

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۶
• امتحان: ابزار امتحان ۷ ; امتحان با سختى ۷ ; امتحان با شکست ۷ ; فلسفه امتحان ۶، ۷
• انسان: عمل انسان ۴
• پیروزى: عوامل پیروزى ۳
• تاریخ: فلسفه تاریخ ۳
• تفویض: رد تفویض ۵
• جامعه: تحولات در جامعه ۳
• جبر و اختیار:۴ رد جبر ۵
• جهاد: فلسفه جهاد ۶
• خدا: اذن خدا ۱، ۳، ۴ ; امهال خدا ۶
• سختى:۷ مصلحت در سختى ۷ ۸
• شکست:۷ در غزوه احد ۶ ; عوامل شکست ۷ ۳ ; مصلحت در شکست ۷ ۸
• عقیده: باطل ۵
• عمل:۴
• غزوه احد:۱، ۲، ۶
• کافران:۲
• مؤمنان:۲ مصیبت مؤمنان ۲ ۱ ; ملاک تشخیص مؤمنان ۲ ۶، ۷