آل عمران ١٥٥

إِنَ‌ الَّذِينَ‌ تَوَلَّوْا مِنْکُمْ‌ يَوْمَ‌ الْتَقَى‌ الْجَمْعَانِ‌ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ‌ الشَّيْطَانُ‌ بِبَعْضِ‌ مَا کَسَبُوا وَ لَقَدْ عَفَا اللَّهُ‌ عَنْهُمْ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ غَفُورٌ حَلِيمٌ‌

ترجمه

کسانی که در روز روبرو شدن دو جمعیت با یکدیگر (در جنگ احد)، فرار کردند، شیطان آنها را بر اثر بعضی از گناهانی که مرتکب شده بودند، به لغزش انداخت؛ و خداوند آنها را بخشید. خداوند، آمرزنده و بردبار است.

همانا كسانى از شما كه روز برخورد دو گروه، به جنگ پشت كردند شيطان، آنها را بر اثر پاره‌اى گناهان كه مرتكب شده بودند منحرف ساخت و البته خدا از آنان در گذشت، چرا كه خدا آمرزنده‌ى بردبار است

روزى كه دو گروه [در اُحد] با هم روياروى شدند، كسانى كه از ميان شما [به دشمن‌] پشت كردند، در حقيقت جز اين نبود كه به سبب پاره‌اى از آنچه [از گناه‌] حاصل كرده بودند، شيطان آنان را بلغزانيد. و قطعاً خدا از ايشان درگذشت؛ زيرا خدا آمرزگار بردبار است.

کسانی از شما که در روز برخورد دو گروه (مسلمان و کافر در جنگ احد) پشت کردند و فراری شدند شیطان آنها را به سبب نافرمانی و بدکرداریشان به لغزش افکند، و همانا خدا از آنها درگذشت، که خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.

قطعاً کسانی از شما روزی که [در نبرد احد] که دو گروه [مؤمن و مشرک] با هم رویاروی شدند، به دشمن پشت کردند، جز این نیست که شیطان آنان را به سبب برخی از گناهانی که مرتکب شده بودند لغزانید، و یقیناً خدا از آنان در گذشت؛ زیرا خدا بسیار آمرزنده و بردبار است.

از ميان شما آنان كه در روز مقابله آن دو گروه بگريختند، به سبب پاره‌اى از اعمالشان شيطان آنها را به خطا افكنده بود. اينك خداوند عفوشان كرد كه او آمرزنده و بردبار است.

کسانی از شما که روز برخورد دو گروه [غزوه احد] پشت کردند، شیطان به خاطر بعضی از کار و کردارشان آنان را به لغزش کشاند، و خداوند از آنان درگذشت، چرا که خداوند آمرزگار بردبار است‌

كسانى از شما كه روز رويارويى دو گروه- مسلمين و كفار- پشت كرده [از ميدان كارزار] برگشتند همانا شيطان آنان را به سبب برخى از آنچه كرده بودند بلغزانيد- يا خواست بلغزاند-. و هر آينه خداى از آنان درگذشت، كه خدا آمرزگار و بردبار است.

آنان که در روز رویاروئی دو گروه (مسلمانان و کافران در جنگ احد) فرار کردند، بیگمان اهریمن به سبب پاره‌ای از آنچه کرده بودند (که سرکشی از فرمان خدا بود) آنان را به لغزش انداخت و خداوند ایشان را بخشید، چرا که خداوند آمرزنده و شکیبا است.

به‌راستی روزی که دو گروه (در احد) رویارو شدند، کسانی که از میان شما (به دشمن) پشت کردند، همواره جز این نبود که به سبب پاره‌ای از آنچه (از گناه) حاصل کرده بودند، شیطان آنان را بلغزانید. و همانا خدا از ایشان بی‌گمان در گذشت، زیرا خدا همواره پوشنده‌ای بردبار است.

همانا آنان که پشت کردند از شما روز تلاقی دو سپاه نلغزایندشان شیطان جز به پاره آنچه خود فراهم کردند و هرآینه بخشود خدا بر ایشان همانا خدا است آمرزنده بردبار

آل عمران ١٥٤	آیه ١٥٥	آل عمران ١٥٦
سوره : سوره آل عمران نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تَوَلَّوْا»: پشت کردند. روی گرداندند. «الْجَمْعَانِ»: دو گروه مؤمنان و مشرکان. «إِسْتَزَلَّهُمْ»: آنان را به لغزش انداخت. آنان را به خطا و گناه دچار کرد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ مَنْ‌ يُوَلِّهِمْ‌ يَوْمَئِذٍ... (۱)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- فرار و پشت کردن برخى مسلمانان، از جبهه پیکار احد (انّ الّذین تولّوا منکم یوم التقى الجمعان)

۲- حضور مجاهدانى پایمرد و استوار به همراه پیامبر (ص) در کارزار احد، تا آخرین لحظه هاى پیکار (انّ الّذین تولّوا منکم یوم التقى الجمعان) بنابر اینکه «من» در «منکم» براى تبعیض باشد، که دلالت مى کند گروهى فرار کردند و قهراً گروهى تا آخر جنگ همراه پیامبر (ص) باقى ماندند و به دفاع ادامه دادند.

۳- لغزش (فرار از کارزار) برخى از مجاهدان احد، بر اثر نفوذ شیطان در ایشان (انّ الّذین تولّوا ... انّما استزلّهم الشّیطان ببعض ما کسبوا)

۴- گناهان آدمى موجب نفوذ شیطان در او (انّما استزلّهم الشّیطان ببعض ما کسبوا) بنابر اینکه مراد از «ما کسبوا» تمامى رفتار (پسندیده و ناپسندیده) باشد. بنابراین مراد از «بعض»، گناه و رفتار ناصواب خواهد بود.

۵- خودخواهى و دنیاپرستى برخى مجاهدان احد، موجب نفوذ شیطان در آنان و گریزشان از صحنه کارزار (قد اهمّتهم انفسهم ... انّ الّذین تولّوا .. انّما استزلّهم الشّیطان ببعض ما کسبوا) خودمحورى و دنیاطلبى، که معناى جمله «قد اهمّتهم انفسهم» است، مى تواند مصداق روشن و مورد نظر از جمله «ببعض ما کسبوا» باشد.

۶- پاره اى از گناهان، زمینه ساز نفوذ شیطان در انسان و گمراهى او (انّما استزلّهم الشّیطان ببعض ما کسبوا) بنابر اینکه مراد از «ما کسبوا»، خصوص گناهان باشد، نه تمامى اعمال. بنابراین برخى از گناهان، زمینه نفوذ شیطان را فراهم مى کند.

۷- خودمحورى و دنیاپرستى انسان، زمینه نفوذ شیطان براى فرار از کارزار و ترک جهاد (قد اهمّتهم انفسهم ... انّ الّذین تولّوا .. انّما استزلّهم الشّیطان ببعض ما کسبوا)

۸- اثر نداشتن وسوسه هاى شیطان، در انسانهاى بى گناه (انّما استزلّهم الشّیطان ببعض ما کسبوا) خداوند، گناه آدمى را وسیله به لغزش کشاندن او از سوى شیطان معرّفى مى کند ; بنابراین قلبى که گناه در او نیست، وسوسه شیطان در آن کارگر نخواهد بود.

۹- گریز از میدان کارزار با دشمنان دین، لغزشى شیطانى (انّ الّذین تولّوا .. انّما استزلّهم الشّیطان)

۱۰- عفو خداوند از گناه فراریان جنگ احد (انّ الّذین تولّوا .. و لقد عفا اللّه عنهم)

۱۱- عفو و گذشت از خطاهاى جنگى رزمندگان (تخلّف از دستورات فرماندهى و ... ) امرى نیکو و پسندیده (و لقد عفا اللّه عنهم انّ اللّه غفور حلیم)

۱۲- خداوند، «غفور» (بس آمرزنده) و «حلیم» (بردبار) است. (انّ اللّه غفور حلیم)

۱۳- عفو و چشم پوشى خداوند از لغزشها و گناهان، پرتویى از غفران و حلم او (و لقد عفا اللّه عنهم انّ اللّه غفور حلیم)

۱۴- حلم خداوند در برابر نافرمانى و لغزش پیکارگران احد (پشت کردن به میدان کارزار) (انّ الّذین تولّوا .. انّ اللّه غفور حلیم)

روایات و احادیث

۱۵- فرار عقبة بن عثمان و عثمان بن سعد از رویارویى با دشمن در جنگ احد، در اثر وسوسه هاى شیطان (انّ الّذین تولّوا منکم یوم التقى الجمعان انّما استزلّهم الشیطان ببعض ما کسبوا) امام باقر و یا امام صادق (ع) درباره «انّما استزلّهم الشیطان ببعض ما کسبوا ... » فرمودند: فهو فى عقبة بن عثمان و عثمان بن سعد.

موضوعات مرتبط

• آمرزش:۱۰، ۱۳
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۲، ۳، ۵، ۱۴، ۱۵
• اسماء و صفات: حلیم ۱۲، ۱۳، ۱۴ ; غفور ۱۲، ۱۳
• پاکى: آثار پاکى ۸
• جنگ:۱۱
• جهاد: فرار از جهاد ۱، ۳، ۵، ۷، ۹، ۱۰، ۱۴، ۱۵
• خدا: عفو خدا ۱۰، ۱۳ ; مغفرت خدا ۱۲
• دشمنان:۹
• دنیاپرستى: آثار دنیاپرستى ۵، ۷
• دین: دشمنان دین ۹
• شیطان: اغواگرى شیطان ۳، ۸، ۱۵ ; عوامل نفوذ شیطان ۴، ۵، ۶، ۷
• عثمان بن سعد:۱۵
• عجب: آثار عجب ۵، ۷
• عصیان:۱۴ از فرماندهى ۱۱
• عفو: ارزش عفو ۱۱
• عقبة بن عثمان:۱۵
• غزوه احد:۱، ۲، ۳، ۵، ۱۰، ۱۴، ۱۵
• فرماندهى: در جنگ ۱۱
• گمراهى: عوامل گمراهى ۶
• گناه: آثار گناه ۴، ۶ ; آمرزش گناه ۱۰، ۱۳
• مجاهدان: احد ۲، ۳، ۵، ۱۰ ; عصیان مجاهدان احد ۱۴ ; عفو مجاهدان ۱۱
• محمد (ص): در احد ۲
• مسلمانان: صدر اسلام ۱