الفجر ١٤

إِنَ‌ رَبَّکَ‌ لَبِالْمِرْصَادِ

ترجمه

به یقین پروردگار تو در کمینگاه (ستمگران) است!

|به تحقيق پروردگار تو البته در كمين است

زيرا پروردگار تو سخت در كمين است.

خدای تو البته در کمینگاه (ستمکاران) است.

بی تردید پروردگارت در کمین گاه است؛

زيرا پروردگارت به كمينگاه است.

بی‌گمان پروردگارت در کمینگاه است‌

هر آينه پروردگارت در كمينگاه است.

مسلّماً پروردگار تو در کمین (مردمان و مترصّد اعمال ایشان) است.

بی‌گمان پروردگارت بی‌امان در کمین (آنان) است.

همانا پروردگار تو است در کمینگاه‌

الفجر ١٣	آیه ١٤	الفجر ١٥
سوره : سوره الفجر نزول : ٣ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْمِرْصَادِ»: کمینگاه (نگا: توبه / نبأ / ). در کمین بودن خداوند، کنایه از احاطه شامل و مراقبت کامل خدا است، به گونه‌ای که همگان را می‌پاید و بر اعمالشان نظارت می‌نماید و کسی و چیزی از حیطه قدرت و دسترس سلطه او خارج نمی‌باشد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

قَالَ‌ هٰذَا صِرَاطٌ عَلَيَ‌... (۰) وَ اسْتَکْبَرَ هُوَ وَ جُنُودُهُ‌ فِي‌... (۰) وَ قِفُوهُمْ‌ إِنَّهُمْ‌ مَسْئُولُونَ‌ (۰)

تفسیر

• آيات ۱ - ۳۰، سوره فجر
• مضامين سوره مباركه فجر
• وجوه مختلف درباره مراد از ((فجر))، ((ليال عشر)) و ((شفع و وتر)) كه بدآنهاسوگند ياد شده است
• مراد از ((ارم ذات العماد))
• وجه توصيف فرعون به ((ذى الاوتاد))
• حكايت زبان حال نوع آدمى كه آزمايش خدا با اكرام و نعمت دادن را به حساب ممتاز بودنخود از ديگران مى گذارد
• و آزمايش خدا با فقر و تنگدستى را اهانت و خوارى از ناحيه خدا مى پندارد
• مراد از آمدن پروردگار در قيامت (و جاء ربّك و الملك ...)
• متذكّر شدن و ((يا ليتنى )) گفتن انسان در قيامت
• ((نفس مطمئنة )) نفسى است كه با ايمان به پروردگار و ياد او سكونت يافته ، به مقامرضا رسيده است و...
• (رواياتى درباره مراد از شفع و وتر، تسميه فرعون به ذى الاءوتاد، آورده شدن جهنم ،آمدن خدا، و...)
• شفع حسن و حسين (ع ) و وتر اميرالمؤ منين عليه السلام است
• حديثى از امام صادق (ع ) درباره خصوصيات قبض روح مؤ من درذيل (يا ايها النفس المطمئنه ...)

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداوند، مراقب کردار انسان و آگاه به آن است. (إنّ ربّک لبالمرصاد) «مرصاد»; یعنى، راه و مکانى که در آن مراقب دشمن شده و به انتظار او مى نشینند (قاموس). حرف «باء» در «بالمرصاد» به معناى «فى» و حرف «ال» در آن، براى جنس و فهماندن عموم است; یعنى، در کمین تمامى انسان ها.

۲ - هیچ کس، قدرت فرار از عذاب هاى الهى را ندارد. (ألم تر کیف فعل ... إنّ ربّک لبالمرصاد) کمین زدن خداوند در راه خطاکاران، کنایه از نبود هیچ راه گریزى از تهدیدهاى او است.

۳ - عذاب هاى الهى، غافلگیرانه است.* (إنّ ربّک لبالمرصاد) در کمین نشستن خداوند، کنایه از مؤاخذه ناگهانى و بى خبر است.

۴ - زیر نظر داشتن کارهاى بندگان، لازمه ربوبیت خداوند بر آنان است. (إنّ ربّک لبالمرصاد)

۵ - طغیان کنندگان فسادگر، در معرض افتادن به کمین خداوند و گرفتارى ناگهانى به عذاب هاى الهى (الذین طغوا ... الفساد ... إنّ ربّک لبالمرصاد)

۶ - خداوند، مراقب کردار مخالفان پیامبر(ص) و در کمین آنان است. (ألم تر ... إنّ ربّک لبالمرصاد)

۷ - نواختن شلاق عذاب بر عاد، ثمود و فرعون، نمونه اى از کمین گذارى خداوند براى مخالفان پیامبران است. (فصبّ علیهم ربّک ... إنّ ربّک لبالمرصاد)

۸ - خداوند، براى تأکید مراقبت خویش بر کردار بندگان، به فجر، شب هاى ده گانه، شفع، وتر و گذشت شب، سوگند یاد کرده است. (و الفجر ... إنّ ربّک لبالمرصاد) در برداشت یاد شده جمله «إنّ ربّک» مى تواند جواب سوگندهایى باشد که در آغاز سوره آمده بود. بر این اساس بیان سرنوشت عاد، ثمود و فرعون، جمله هایى معترضه و نوعى استدلال بر مقصود است.

۹ - تهدید مخالفان پیامبر(ص) و سرکوب آنان از سوى خداوند، جلوه ربوبیت او بر پیامبر(ص) و در راستاى تدبیر امور رسالت آن حضرت است. (ربّک) فعل «رَبَّ»، زمانى به کار مى رود که شخص اداره کارى را به دست گیرد و به تدبیر آن برخیزد (مصباح). بر این اساس کلمه «ربّ»، به معناى مدبّر است و اضافه آن به ضمیرى که خطاب به رسول اکرم(ص) مى باشد، بیانگر تأثیر کار خداوند در شؤون پیامبرى آن حضرت است.

روایات و احادیث

۱۰ - «روى عن على(ع) انّه قال: معناه [أى قوله تعالى: إنّ ربّک لبالمرصاد]إنّ ربّک قادر على أن یجزى أهل المعاصى جزاءهم; از على(ع) روایت شده که فرمود: معناى آیه این است که پروردگارت، توانایى دارد که گنه کاران را کیفر بدهد».

موضوعات مرتبط

• انبیا: عذاب دشمنان انبیا ۷
• انسان: عجز انسان ۲; مراقبت از عمل انسان ۱، ۸; نظارت بر عمل انسان ۴
• خدا: افعال خدا ۹; حتمیت عذابهاى خدا ۲; عذابهاى خدا ۵، ۶، ۷; قدرت خدا ۱۰; مراقبت خدا ۱، ۶، ۸; نشانه هاى ربوبیت خدا ۴، ۹; نشانه هاى مراقبت خدا ۷; ویژگیهاى عذابهاى خدا ۳
• سوگند: سوگند به شب ۸; سوگند به شب هاى دهگانه ۸; سوگند به شفع ۸; سوگند به فجر ۸; سوگند به وتر ۸
• طغیانگران: زمینه عذاب طغیانگران ۵
• عذاب: عذاب غافلگیرانه ۳; عذاب ناگهانى ۵
• فرعون: عذاب فرعون ۷; قصه فرعون ۷
• قرآن: سوگندهاى قرآن ۸
• قوم ثمود: تاریخ قوم ثمود ۷; عذاب قوم ثمود ۷
• قوم عاد: تاریخ قوم عاد ۷; عذاب قوم عاد ۷
• کافران: کیفر کافران ۱۰
• محمد(ص): تهدید دشمنان محمد(ص) ۹; زمینه تحقق رسالت محمد(ص) ۹; کیفر دشمنان محمد(ص) ۶، ۹; مراقب عمل دشمنان محمد(ص) ۶; مربى محمد(ص) ۹
• مفسدان: زمینه عذاب مفسدان ۵