الزخرف ١٧

وَ إِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ‌ بِمَا ضَرَبَ‌ لِلرَّحْمٰنِ‌ مَثَلاً ظَلَ‌ وَجْهُهُ‌ مُسْوَدّاً وَ هُوَ کَظِيمٌ‌

ترجمه

در حالی که هرگاه یکی از آنها را به همان چیزی که برای خداوند رحمان شبیه قرار داده [= به تولّد دختر] بشارت دهند، صورتش (از فرط ناراحتی) سیاه می‌شود و خشمگین می‌گردد!

|ولى هنگامى كه به يكى از آنها مژده‌ى [تولد] همان چيزى داده شود كه به خداى رحمان نسبت داده، چهره‌اش سياه مى‌گردد در حالى كه خشم و تأسف خود را فرو مى‌خورد

و چون يكى از آنان را به آنچه به [خداى‌] رحمان نسبت مى‌دهد خبر دهند، چهره او سياه مى‌گردد، در حالى كه خشم و تأسف خود را فرو مى‌خورد.

و حال آنکه هر کدام از مشرکان را به دختری که به خدا نسبت دادند مژده دهند (ننگ دارد و) رویش (از غم) سیاه می‌شود در حالی که پر از خشم و اندوه است.

و [در صورتی که] چون یکی از آنان را به [ولادت] دختری که شبیه و هم جنس خدا قرار داده مژده دهند در حالی که [دلش] پر از اندوه و خشم است، صورتش سیاه می شود! [چون علاوه بر اینکه دخترداری را دوست ندارد از آن ننگ دارد، اما همین دختر را به عنوان هم جنس و فرزند خدا قلمداد می کند!!]

و چون به يكى از آنها مژده تولد همان چيزى را دهند كه به خداى رحمان نسبت داده رويش سياه گردد و آكنده از خشم شود.

و چون هر یک از آنان را به آنچه برای خداوند مثل می‌زند [دختر]، خبر دهند، چهره‌اش سیاه شود و اندوه خود را فرو خورد

و [حال آنكه‌] چون يكى از آنان را به آنچه براى خداى رحمان مَثَل آورد- يعنى به تولد دختر كه براى خود نپسنديد و براى خدا پسنديد- مژده دهند رويش سياه گردد در حالى كه پُر از خشم و اندوه باشد.

در حالی که هرگاه یکی از آنان را به همان چیزی مژده دهند که نظیر و شبیه برای خدای مهربان می‌سازد، چهره‌اش (از فرط ناراحتی) سیاه می‌شود و مملوّ از خشم و کین می‌گردد!

و هنگامی که یکی از آنان را به آنچه به رحمان نسبت می‌دهد خبر دهند، چهره‌ی او (دگرگون و) سیاه می‌گردد، در حالی که خشم و تأسف خود را فروبرنده است.

و گاهی که مژده داده شود یکیشان بدانچه زده است برای خداوند مهربان مثَلی گردد چهره او سیاه و او است خشم‌خورنده‌

الزخرف ١٦	آیه ١٧	الزخرف ١٨
سوره : سوره الزخرف نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«ضَرَبَ لِلرَّحْمنِ مَثَلاً»: برای خداوند مهربان همسان و همانند می‌سازد. چرا که فرزند از جنس والدین خود و نظیر و شبیه ایشان در جنسیّت است. برای خداوند مهربان مثال می‌آورد و مثل می‌زند. «کَظِیمٌ»: پر از خشم و لبریز از غم و اندوه (نگا: یوسف / ، نحل / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يَتَوَارَى‌ مِنَ‌ الْقَوْمِ‌ مِنْ‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۱۵ - ۲۵ سوره زخرف
• ردّ و ابطال اين پندار مشركين كه خدا فرزند دارد و ملائكه دختران خدايند
• وجه اينكه ملائكه با عبارت ((عباد الرحمن )) توصيف شده اند
• احتجاج مشركين براى بت پرستى خود با خلط بين اراده تكوينى و تشريعى خداى تعالى
• مغالطه مشركين در خلط بين و اراده تشريعى خدا
• تقليد كوركورانه همواره مستند امم مشرك بوده است

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خشم و ناراحتى شدید عرب جاهلى، به هنگام اطلاع یافتن از تولد فرزندى دختر براى او (و إذا بشّر أحدهم ... و هو کظیم)

۲ - پسر مایه سرور و مباهات و دختر موجب ننگ و عار، در میان عرب جاهلى (و أصفیکم بالبنین . و إذا بشّر أحدهم بما ضرب للرحمن مثلاً ظلّ وجهه مسودًّا و هو کظیم)

۳ - زن، موجودى بى مقدار در دیدگاه عرب جاهلى (و إذا بشّر أحدهم ... و هو کظیم)

۴ - در دیدگاه مشرکان مکه فرشتگان، دختران خدا و همانند او در صفات (و إذا بشّر أحدهم بما ضرب للرحمن مثلاً) با توجه به این که «مَثَل» در آیه به معناى شبیه است، مى توان گفت که مشرکان مکه معتقد به همسانى فرشتگان با خدا بوده اند.

۵ - اعتقاد به فرزند داشتن خداوند، ناسازگار با رحمت مطلقه الهى است.* (بما ضرب للرحمن مثلاً) ذکر «رحمان» در آیه شریفه، مى تواند بیانگر این نکته باشد که خداوندى که رحمتش عام و گسترده است، چگونه مى تواند براى خویش فرزندانى برگزیند و طبعاً عمده رحمت خویش را متوجه آنان سازد.

۶ - مشرکان عصر بعثت، فرشتگان را موجوداتى شبیه خداوند در رحمت مى دانستند. (بما ضرب للرحمن مثلاً) با توجه به کلمه «رحمان» و «مثلاً»، مطلب بالا قابل برداشت است.

۷ - مشرکان مکه، خداوند را با نام «رحمان» مى شناختند و یاد مى کردند. (بما ضرب للرحمن مثلاً) بنابراین که واژه «رحمان» در آیه شریفه، به خاطر بار معنایى آن نیامده باشد; بلکه صرفاً نقل قول ساده اى از کلام عرب جاهلى باشد که به جاى «اللّه» - یا هر صفت دیگر براى خداوند - کلمه «رحمان» را به کار مى بردند.

موضوعات مرتبط

• تشبیهات قرآن: تشبیه به خدا ۶; تشبیه ملائکه ۶
• جاهلیت: بینش مشرکان جاهلیت ۲; پسردوستى مشرکان جاهلیت ۲; دختر در جاهلیت ۱، ۲; زن در جاهلیت ۳; عوامل اندوه مشرکان جاهلیت ۱; عوامل ذلت مشرکان جاهلیت ۲; عوامل سرور مشرکان جاهلیت ۲; عوامل غضب مشرکان جاهلیت ۱
• خدا: وسعت رحمت خدا ۵
• عقیده: عقیده به دختردارى خدا ۴; عقیده به رحمانیت خدا ۷; عقیده به فرزنددارى خدا ۵
• قرآن: تشبیهات قرآن ۶
• مشرکان: بینش مشرکان صدراسلام ۶; تشبیهات مشرکان ۶
• مشرکان مکه: بینش مشرکان مکه ۴; خداشناسى مشرکان مکه ۷; عقیده مشرکان مکه ۷
• ملائکه: رحمت ملائکه ۶; صفات ملائکه ۴