النمل ٧٩

فَتَوَکَّلْ‌ عَلَى‌ اللَّهِ‌ إِنَّکَ‌ عَلَى‌ الْحَقِ‌ الْمُبِينِ‌

ترجمه

پس بر خدا توکّل کن، که تو بر حقّ آشکار هستی!

|پس بر خدا توكّل كن كه تو واقعا بر حق آشكار هستى

پس بر خدا توكل كن كه تو واقعاً بر حق آشكارى.

پس تو بر خدا توکل کن که تو البته بر حقّی و حقانیّتت بر همه آشکار است.

پس بر خدا توکل کن؛ زیرا تو [متکی بر آیین] حقّ آشکاری.

پس بر خدا توكل كن كه تو همراه با حقيقتى روشن هستى.

پس بر خداوند توکل کن که تو برخوردار از حق [و حقیقتی‌] آشکار هستی‌

پس بر خداى توكل كن- كارها را به خدا واگذار- كه تو بر حق روشن و هويدايى.

پس بر خدا توکّل کن (و کار و بار خود را بدو بسپار و بدان که با وجود این که کافران از دعوت تو رویگردانند) تو قطعاً بر (راستای جاده‌ی حقیقت و طریقت) حق آشکار هستی (و با دین راستینی که داری بر کفّار پیروز می‌گردی).

پس بر خدا توکّل کن که تو همواره بر(سرو سامان) تمامی حقِ آشکارگری.

پس توکّل کن بر خدا که تویی بر حقّ هویدا

النمل ٧٨	آیه ٧٩	النمل ٨٠
سوره : سوره النمل نزول : ٨ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْمُبِین»: روشن و آشکار. روشنگر درست از نادرست و جدا سازنده محقّ از مبطل.

تفسیر

• آيات ۵۹ - ۸۱، سوره نمل
• انتقال از داستانهاى انبياء و اقوامشان به زمان خاتم الانبياء و احتجاج با كفار زمان اوصلى اللّه عليه و آله وسلم
• توضيح اينكه دعاى مضطر چون صادقانه است قطعا اجابت مى شود (امن يجيب المضطر اذادعاه و يكشف السوء)
• بيان فساد گفتار برخى مفسرين در ارتباط با آيه شريفه
• مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد
• خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست
• مقصود از اينكه فرمود: ((يبدء الخلق ثم يعيده ))
• بطور كلى در عالم وجود بطلان و نيستى راه ندارد
• نفى الوهيت آلهه مشركين از طريق نفى ربوبيت آنها و انحصار ربوبيت در خداى سبحان
• برهانى ديگر بر ابطال الوهيت آلهه مشركين با بيان اينكه آنان علمى به غيب و قيامتندارند
• توصيف بى خبرى و استعباد و انكار مشركين نسبت به قيامت
• معناى آيه : ((قل عسى ان يكون ردف لكم بعض الذى تستعجلون )) و مفاد كلمه ((عسى ))و امثال آن در كلام خداى تعالى
• بحث روايتى
• رواياتى در مراد از بندگان در (وسلام على عباد الذين اصطفى )
• روايتى كه در آن از جمله : ((و يجعلكم خلفاء الارض )) وجوب مطلق فرمانبرى از خليفه(حاكم ) استفاده شده و بيان مجعول بودن آن
• نقل و رد روايتى راجع به اينكه پيامبر (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) علم غيب نداشته و...

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - توکل کردن به خدا و بیم نداشتن از حق ستیزى کافران، رهنمود خدا به پیامبر(ص) (إنّ ربّک یقضى بینهم بحکمه ... فتوکّل على اللّه)

۲ - اعتقاد به ربوبیت خداى یگانه و قدرت قاهر و علم گسترده او، مقتضى توکل کردن انسان به او (إنّ ربّک یقضى بینهم بحکمه و هو العزیز العلیم . فتوکّل على اللّه) تفریع «توکّل على اللّه» بر «إنّ ربّک یقضى ... و هو العزیز العلیم» بیانگر مطلب یاد شده است.

۳ - تأیید حقانیت و روشنى راه پیامبر(ص) از سوى خداوند (إنّک على الحقّ المبین)

۴ - نیاز پیامبر(ص) به حمایت هاى معنوى و دلجویى خدا از وى در مسیر رسالت (فتوکّل على اللّه إنّک على الحقّ المبین) تأیید رسول اکرم(ص) از سوى خدا و تأکید خداوند بر حقانیت راه وى، مى نمایاند که پیامبر(ص) به این تأییدها نیازمند بوده است.

۵ - شریعت و راه و رسم پیامبر(ص)، حقى آشکار و انکارناپذیر (إنّک على الحقّ المبین) بر حق بودن حضرت رسول(ص) نظر به دو بعد دارد: حقانیت رسالت او و حقانیت راه او.

۶ - اطمینان از حقانیت راه، مقتضى اقدام و توکل بر خدا و نهراسیدن از مشکلات (فتوکّل على اللّه إنّک على الحقّ المبین) «إنّک...» در مقام تعلیل است; یعنى، چون تو بر حقى، پس بر خدا توکل کن و از توطئه هاى دشمنان نهراس.

۷ - توکل بر خداوند تنها در مسیر حق، داراى معنا و ثمربخش است. (فتوکّل على اللّه إنّک على الحقّ المبین) از تعلیل «إنّک على الحقّ» استفاده مى شود که توکل بر خدا، تنها در حرکت هاى درست و حقّانى، معنادار است; نه در هر تلاشِ مشکوک و نادرست.

۸ - خداوند، تکیه گاهى قویم و مطمئن براى راهیان راه حق (و هو العزیز العلیم . فتوکّل على اللّه إنّک على الحقّ) این که خداوند قبل از تشویق به توکل، موضع قویم و شکست ناپذیر خود را بیان داشته است مى تواند به این دلیل باشد که مؤمنان با اطمینان بیشترى بر او تکیه کنند.

۹ - توکل بر خداوند، رهاننده انسان از تنگناى توطئه هاى دشمنان (و لاتکن فى ضیق ممّا یمکرون ... فتوکّل على اللّه) سیاق آیات، نشانگر ارتباط معنوى این آیه با «و لاتکن فى ضیق ممّا یمکرون» مى باشد.

۱۰ - حمایت از حق در برابر باطل، سنّت الهى است. (فتوکّل على اللّه إنّک على الحقّ المبین) خداوند پیامبرش را به این دلیل که بر حق است به توکل فراخوانده است. از این استفاده مى شود که بناى خداوند و سنّت او، بر حمایت از راه حق و راهیان آن است.

۱۱ - همه انسان ها حتى پیامبر(ص)، موظف به توکل بر خدا در ایفاى وظایف خویش (فتوکّل على اللّه إنّک على الحقّ المبین) گرچه مخاطب آیه رسول اکرم(ص) است، اما با توجه به این که مورد، مخصص نیست، مى توان گفت که پیامبر(ص) از آن جهت که فرد اعلاى امت مى باشد، مخاطب قرار گرفته است.

موضوعات مرتبط

• اسلام: حقانیت اسلام ۵
• توکل: آثار توکل بر خدا ۷، ۹; اهمیت توکل بر خدا ۱، ۸، ۱۱; زمینه توکل بر خدا ۲، ۶
• حق: امداد به حق ۱۰; اهمیت حق ۷
• حق طلبان: توکل حق طلبان ۸
• خدا: توصیه هاى خدا ۱; سنتهاى خدا ۱۰
• دشمنان: زمینه نجات از توطئه دشمنان ۹
• سختى: زمینه نجات از سختى ۹
• عقیده: آثار عقیده به توحید ربوبى ۲; آثار عقیده به علم خدا ۲; آثار عقیده به قدرت خدا ۲; اطمینان به حقانیت عقیده ۶
• عمل: زمینه عمل ۶
• محمد(ص): تکلیف محمد(ص) ۱۱; توصیه به محمد(ص) ۱; توکل محمد(ص) ۱، ۱۱; حقانیت محمد(ص) ۳، ۵; نیازهاى معنوى محمد(ص) ۴
• نیازها: نیاز به حمایتهاى خدا ۴