المدثر ٥٢

بَلْ‌ يُرِيدُ کُلُ‌ امْرِئٍ‌ مِنْهُمْ‌ أَنْ‌ يُؤْتَى‌ صُحُفاً مُنَشَّرَةً

ترجمه

بلکه هر کدام از آنها انتظار دارد نامه جداگانه‌ای (از سوی خدا) برای او فرستاده شود!

|بلكه هر فردى از آنها انتظار دارد كه وى را نامه‌هاى سرگشاده بدهند

بلكه هر كدام از آنها انتظار دارد نامه جداگانه‌اى (از سوى خدا) براى او فرستاده شود!

بلکه هر یک از آنها می‌خواهند که برایشان هم (مانند پیمبران) صحیفه وحی آسمانی باز آید (تا ایمان آرند).

بلکه هر کدام از آنان توقع دارد نامه هایی سرگشاده [از سوی خدا] دریافت دارد!

بلكه هر يك از ايشان مى‌خواهد كه نامه‌هايى گشاده به او داده شود.

بلکه هر یک از ایشان می‌خواهد که به او نامه‌هایی سرگشاده دهند

بلكه هر مردى از ايشان مى‌خواهد كه او را نامه‌هايى گشاده بدهند.

اصلاً هر یک از ایشان می‌خواهد که (از سوی خدا، جداگانه) نامه‌ی سرگشاده‌ای (که همه بتوانند آن را ببینند و بخوانند) بدو داده شود. (نامه‌ای که ابلاغ پیغمبری یکایک آنان باشد، یا دالّ بر صدق نبوّت پیغمبر اسلام باشد).

بلکه هرکدام از آنها انتظار دارد نامه‌ی جداگانه‌ای بس گشوده و انتشار یافته (از سوی خدا) برایش فرستاده شود!

بلکه خواهد هر مردی از ایشان که داده شود نامه‌هائی گشاده (پهناور)

المدثر ٥١	آیه ٥٢	المدثر ٥٣
سوره : سوره المدثر نزول : ٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«بَلْ یُرِیدُ کُلُّ ...»: (نگا: انعام / اسراء / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ قَالَ‌ الَّذِينَ‌ لاَ يَعْلَمُونَ‌... (۱) وَ إِذَا جَاءَتْهُمْ‌ آيَةٌ قَالُوا لَنْ‌... (۱)

نزول

سدى گوید: قریش گفته بودند، اگر محمد راست مى گوید. کارى بکند که وقتى هر یک از ما صبح که از خواب بیدار شدیم. صحیفه اى زیر سر خود بیابیم که در آن برائت و امان نامه اى از آتش از براى ما باشد سپس این آیه نازل شد.

تفسیر

---

• آيات ۴۹ - ۵۶، سوره مدثّر
• تشبيه كفّار اعراض كننده از قرآن ، به گورخران رميده از شير، و بيان انگيزه آنان درتكذيب
• پاسخ به دو توقع بيجاى كافران در امر رسالت ونزول كتاب آسمانى
• فعل اختيارى نسبت به انسان ممكن و نسبت به خدا ضرورى التحقق است
• چند روايتى درباره مراد از اينكه كقار مى خواستند به هر كدام صحفى منشّره داده شود
• رواياتى درباره معناى ((هو اهل التقوى و اهل المغفرة ))

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعِينَ «48» فَما لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ «49» كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَةٌ «50» فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَةٍ «51» بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُؤْتى‌ صُحُفاً مُنَشَّرَةً «52» كَلَّا بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ «53» كَلَّا إِنَّهُ تَذْكِرَةٌ «54» فَمَنْ شاءَ ذَكَرَهُ «55»

پس شفاعت شافعان سودشان ندهد. چه شده آنان را كه از تذكّر (قرآن) روى گردانند؟ گويا آنان گورخرانى هستند كه از شير مى‌گريزند. بلكه هريك از آنان توقّع دارد كه نامه هايى سرگشاده (از سوى خدا) به او داده شود. چنين نيست، بلكه آنان از آخرت نمى‌ترسند. چنين نيست، همانا آن (قرآن) تذكّرى ارزشمند است. پس هركس خواست، با آن تذكّر يابد.

نکته ها

«حُمُرٌ» جمع «حمار» به الاغ وحشى گفته مى‌شود و معادل فارسى آن گورخر است. كلمه «گور» به معناى صحرا و گورخر يعنى الاغ صحرايى.

در تشبيه فرار كفّار از قرآن، به فرار گورخر از شير نكاتى نهفته است:

الف) فرار گورخر از شير بر اساس عقل و شعور نيست.

ب) اين فرار با وحشت همراه است.

ج) فرار با هدف خاصى صورت نمى‌گيرد.

د) فرار كننده توان و فرصتى براى تجديد قوا ندارد و عاقبت اسير خواهد شد.

«قَسْوَرَةٍ» از «قسر» به معناى قهر و غلبه و يكى از نام‌هاى شير است و در برخى موارد به معناى شكارچى نيز آمده است. به نظر مى‌رسد مراد، فرار گورخر از شير يا صيّاد باشد.

در برخى روايات آمده است كه ابوجهل و جماعتى از قريش به پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله گفتند: ما به تو ايمان نمى‌آوريم مگر آن كه نامه‌اى از آسمان بياورى كه عنوانش اين باشد: از پروردگار

جلد 10 - صفحه 298

جهانيان به فلان فرزند فلان و در آن رسماً به ما دستور داده شود كه به تو ايمان آوريم. «1»

در آياتى از قرآن كريم از توقّع نابجاى كفّار كه مى‌گفتند: «وَ لَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَيْنا كِتاباً نَقْرَؤُهُ» «2» ما هرگز به تو ايمان نمى‌آوريم مگر آنكه بر ما كتابى نازل كنى كه ما بخوانيم. سخن به ميان آمده است. در سوره انعام نيز مشابه آيه 52 را مى‌خوانيم كه گفتند:

«لَنْ نُؤْمِنَ حَتَّى نُؤْتى‌ مِثْلَ ما أُوتِيَ رُسُلُ اللَّهِ» «3» ايمان نمى‌آوريم مگر آن كه آنچه براى انبيا آمده است، براى ما نيز بيايد. در پاسخ اين توقّعات نابجا خداوند مى‌فرمايد: «اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسالَتَهُ» «4» خداوند بهتر مى‌داند كه رسالتش را كجا قرار دهد.

شفاعت كنندگان در قيامت‌

در قرآن و روايات مى‌خوانيم كه خداوند در قيامت به افرادى اجازه مى‌دهد تا براى ديگران شفاعت كنند. در روايتى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم: «انا اول شافع» «5» اوّلين كسى كه شفاعت (امّت خود را) مى‌كند، من هستم.

قرآن. اميرالمؤمنين على عليه السلام مى‌فرمايد: روز قيامت، قرآن از شفاعت كنندگان است. «6»

انبيا. در روايات آمده است كه انبيا در قيامت شفاعت مى‌كنند: «يشفع الانبياء» «7»

امامان معصوم و شيعيان واقعى. در روايتى از امام معصوم عليه السلام مى‌خوانيم: در قيامت، شفاعت براى ما و شيعيان ما خواهد بود. «لنا شفاعة و لاهل مودتنا شفاعة» «8»

فرشتگان. در روز قيامت، به فرشتگان و شهدا اجازه داده مى‌شود تا (از كسانى كه‌

---

«1». تفسير مراغى.

«2». اسراء، 93.

«3». انعام، 124.

«4». انعام، 125.

«5». صحيح‌مسلم، ج 2، ص 130.

«6». نهج‌البلاغه، خطبه 176.

«7». مسنداحمد، ج 3، ص 12.

«8». خصال، ص 624.

جلد 10 - صفحه 299

مى‌خواهند) شفاعت كنند: «يؤذن للملائكة و الشهداء ان يشفعوا» «1»

شهدا. در قيامت هر شهيد هفتاد نفر از خانواده خود را شفاعت مى‌كند. «2»

عبادات. عبادات بندگان، از اسباب شفاعت در قيامت خواهد بود: «الصيام و القرآن شفيعان للعبد يوم القيامة» «3»

شرايط شفاعت شوندگان‌

قرآن و روايات، كسانى را مشمول شفاعت معرفى مى‌كنند كه داراى شرايط زير باشند:

الف) اهل ايمان و نماز و انفاق در راه خدا باشند و عمر را به هدر نداده باشند. «فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعِينَ»

ب) خداوند به شفاعت آنان اذن داده باشد. «مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ» «4»

ج) با ايمان از دنيا برود.

د) رابطه‌اى ميان شفيع و شفاعت شونده وجود داشته باشد. كسى كه با شافعان ارتباطى مكتبى نداشته باشد، مشمول شفاعت قرار نمى‌گيرد.

پیام ها

1- تساهل در نماز و انفاق و اطعام نيازمندان و هدر دادن عمر، سبب محروم شدن از شفاعت در قيامت مى‌شود. فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعِينَ‌ ...

2- خداوند در قيامت به افرادى اجازه مى‌دهد تا براى ديگران شفاعت كنند ولى بسيارى از مردم، شرائط دريافت شفاعت را ندارد. «فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعِينَ»

3- در قيامت، شفاعت كنندگان متعدّدند: انبيا، اوصيا، شهدا، قرآن و ... «الشَّافِعِينَ»

4- مخالفان اسلام، هيچ دليلى براى نپذيرفتن آيات الهى و سخن وحى ندارند.

«فَما لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ»

5- اعراض كنندگان از سخن حق، از عقل و خرد بهره‌اى ندارند. «كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ»

6- داشتن توقّعات نابجا از خداوند (نظير درخواست نامه از خداوند)، نشانه حماقت است. كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ ... يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ‌ ...

7- كفّار مغرورند و انتظار دارند كه براى هدايت هريك از آنان به راه حق، دعوت نامه‌اى خاص فرستاده شود. «بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُؤْتى‌ صُحُفاً مُنَشَّرَةً»

---

«1». مسند احمد، ج 5، ص 43.

«2». سنن‌ابى‌داود، ج 3، ص 15.

«3». مسند احمد، ج 2، ص 174.

«4». بقره، 255.

جلد 10 - صفحه 300

8- به توقّعات نابجا قاطعانه پاسخ منفى دهيد. (خدا با فرستادن برهان و معجزه اتمام حجّت كرده است و نيازى به فرستادن نامه خصوصى نيست.) «كَلَّا»

9- درخواست‌هاى نابجاى كفّار براى ايمان آوردن، بهانه‌اى بيش نيست. يُرِيدُ ...

كَلَّا

10- بى پروايى نسبت به قيامت سبب انكار نبوّت است. عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ‌ ... بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ

11- انسان در انتخاب عقيده و انديشه، مختار و داراى اراده است. «فَمَنْ شاءَ»

12- قرآن بستر مناسبى براى هدايت بشر است، لكن هدايت شدن و بهره بردن از اين بستر، مشروط به خواست خود انسان است. «فَمَنْ شاءَ ذَكَرَهُ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُؤْتى‌ صُحُفاً مُنَشَّرَةً (52)

بَلْ يُرِيدُ: بلكه از روى عناد و انكار مى‌خواهد، كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ‌: هر مردى از ايشان، أَنْ يُؤْتى‌ صُحُفاً مُنَشَّرَةً: آنكه داده شود نامه‌هاى سرگشاده بى‌مهر كه: اى فلان، پيروى كن پيغمبر را.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

كَلاَّ وَ الْقَمَرِ (32) وَ اللَّيْلِ إِذْ أَدْبَرَ (33) وَ الصُّبْحِ إِذا أَسْفَرَ (34) إِنَّها لَإِحْدَى الْكُبَرِ (35) نَذِيراً لِلْبَشَرِ (36)

لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَتَقَدَّمَ أَوْ يَتَأَخَّرَ (37) كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ (38) إِلاَّ أَصْحابَ الْيَمِينِ (39) فِي جَنَّاتٍ يَتَساءَلُونَ (40) عَنِ الْمُجْرِمِينَ (41)

ما سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ (42) قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ (43) وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ (44) وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضِينَ (45) وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ (46)

حَتَّى أَتانَا الْيَقِينُ (47) فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعِينَ (48) فَما لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ (49) كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَةٌ (50) فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَةٍ (51)

بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُؤْتى‌ صُحُفاً مُنَشَّرَةً (52) كَلاَّ بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ (53) كَلاَّ إِنَّهُ تَذْكِرَةٌ (54) فَمَنْ شاءَ ذَكَرَهُ (55) وَ ما يَذْكُرُونَ إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللَّهُ هُوَ أَهْلُ التَّقْوى‌ وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ (56)

ترجمه‌

نه چنين است سوگند بماه‌

و سوگند بشب وقتى كه پشت كند و منقضى گردد

و سوگند بصبح چون روشن شود

همانا آن يكى از بزرگترين موجبات تذكّر است‌

بيم دهنده‌اى است براى انسان‌

براى هر كه بخواهد از شما كه مقدّم شود در ايمان يا مؤخر گردد

هر كس بآنچه كسب كرده در گرو است‌

مگر ياران دست راست‌

در بهشتهائى ميپرسند

از گناهكاران‌

چه چيز در آورد شما را در دوزخ‌

گويند نبوديم از نماز گزاران‌

و نبوديم كه اطعام كنيم درويش را

و بوديم كه وارد در باطل و بيهوده گوئى ميشديم با بيهوده گويان‌

و بوديم كه تكذيب مينموديم‌

---

جلد 5 صفحه 305

روز جزا را

تا آنكه آمد ما را يقين‌

پس سود نمى‌بخشد آنها را شفاعت شفاعت‌كنندگان‌

پس چيست آنها را كه از موجبات تذكّر و پند رو گردانند

گوئيا آنها خرهاى رمنده‌اند

كه گريخته باشند از شير

بلكه ميخواهد هر مردى از آنها كه باو داده شود نامه‌هاى گشاده‌

نه چنين است بلكه نميترسند از آخرت‌

نه چنين است همانا آن مايه پند است‌

پس هر كه بخواهد پند ميگيرد از آن‌

و پند نميگيرند از آن مگر آنكه بخواهد خدا او سزاوار است كه بترسند مردم از او و سزاوار بآمرزش است.

تفسير

خداوند متعال ردع و منع فرموده است كسانيرا كه منكر سقر و زبانيه و موجب تذكر بودن آيات قرآنيه شدند ميفرمايد نه چنين است كه شما تصوّر نموديد يا انكار فرموده متذكّر شدن آنانرا بمواعظ الهيه و ميفرمايد نه چنين است كه شما متذكّر شويد قسم بماه تابان كه رفعت و عظمت آن مشهود است و قسم بشب وقتى كه پشت كند كه زمان راز و نياز با خدا است و منقضى شود يا بيايد در دنبال روز و موجب آسايش خلق گردد چون اذا دبر با الف و بى‌همزه نيز قرائت شده است و آن با معناى اخير انسب است و قسم بصبح وقتى كه عالم را بنور خود منوّر نمايد كه آن سقر يا آيات قرآنيه يكى از بزرگترين موجبات تذكّر بشر متذكّر است و در حديث سابق كه ذكرى بولايت امير المؤمنين عليه السّلام در آن تفسير شده بود احدى الكبر هم بآن تفسير شده و كبر جمع كبرى بمعناى عظمى است و آن موجب ترس و بيم انسان از خدا است نه تمامى بلكه كسانيكه بخواهند پيش قدم در امر خير شوند يا پيروى از ايشان نمايند و در رتبه متأخره بآنها ملحق گردند و زود يا دير قبول اسلام نمايند و در حديث سابق بكسانيكه تقدّم يافتند بولايت و مؤخر شدند از سقر و كسانيكه تأخر يافتند از ولايت و مقدّم شدند بسقر تفسير شده و بعضى تقدّم را عبارت از ايمان و اطاعت و تأخر را عبارت از كفر و معصيت دانسته و گفته‌اند مؤمن و مطيع مقدّم است در عقول و درجات و كافر و عاصى مؤخر است در آنها و هر نفسى گرو اعمال خود نزد خدا است و تا از عهده تكاليف الهيّه برنيايد خلاصى براى او متصوّر نيست مگر كسانيكه نامه اعمالشان بدست راستشان داده شد كه برات آزادى از جهنّم را از خدا گرفته و خود را از گرو بيرون‌

---

جلد 5 صفحه 306

آورده‌اند و در حديث سابق بشيعيان اهل بيت اطهار با تأكيد بقسم تفسير شده و قمّى ره آنرا تأييد نموده است و ايشان در بهشتها از يكديگر سؤال مينمايند از حال گناهكاران يا در آنجا سؤال ميكنند از گناهكاران كه در جهنمند چون ميبينند آنها را كه چه موجب شد كه شما جهنمى شديد و آنها جواب ميدهند كه ما در دنيا از نماز گزاران نبوديم و در بعضى از روايات به اين معنى تصريح شده و در بعضى بترك تبعيّت از ائمه اطهار چون مراد از سابقون در قول خداوند و السّابقون السّابقون اولئك المقرّبون ايشانند و اينجا مراد از مصلّى تابع است و در بعضى بترك تولّاى ايشان و ترك صلوات بر آن ذوات مقدّسه تفسير يا تأويل شده است و از اطعامات واجبه بمساكين و فقرا خوددارى مينموديم و قمّى ره آنرا از قول امام عليه السّلام به نپرداختن خمس آل محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم تفسير نموده است و شايد مراد بيان تعميم آن باشد و ما با اهل معصيت همكارى مينموديم و با اينهمه خطا و گناه منكر روز جزا هم بوديم كه بالاتر از همه است و از اينجا ميتوان استدلال نمود بر آنكه كفار معاقبند بفروع چنانچه معاقبند باصول و به اين باقى بوديم تا آنكه مرگ گريبان ما را گرفت و يقين كرديم آنچه انبيا و اوليا فرمودند و ما باور نميكرديم راست بود خدا ميفرمايد پس هيچ يك از شفعاء روز جزا از انبيا و اوليا و علما و صلحا از چنين اشخاصى شفاعت نميكنند و بر فرض هم بنمايند پذيرفته نخواهد شد و بحال آنها فائده ندارد پس چه ميشود آنها را كه از قرآن رو گردان شدند و در بعضى از روايات تذكره بولايت مولى تفسير شده گويا آنها خرهاى وحشى هستند كه از شير فرار نموده‌اند تشبيه فرموده كسانيرا كه اعراض از حق و تنفّر از استماع آيات قرآن نمودند بخرهاى وحشى كه از مشاهده شير فرار ميكنند و اگر مراد از تذكره ولايت مولى باشد كه ذكر شد تشبيه از دو طرف است يعنى آنها بخرها و مولى بشير تشبيه شده و لطفش زيادتر خواهد بود و چون گفته‌اند آنها از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم خواسته بودند كه براى هر يك نامه‌اى از خدا بياورد كه در آن نوشته باشد اى فلان بمحمد ايمان بياور تا ايمان بياورند خدا فرموده اينها بمعجزاتى كه از تو در اينمدت ظاهر شده ايمان نميآورند بلكه‌

---

جلد 5 صفحه 307

هر يك از آنها منتظرند از آسمان بر ايشان نامه‌هاى سر گشاده‌اى باسم و رسم بيايد و بخوانند آنها را و ايمان بياورند چنين نخواهد شد خدا تقاضاى بيجا را نمى‌پذيرد اينها بهانه است جهت اعراض آنها آنستكه ترس از آخرت ندارند و براى اين از قرآن اعراض نمودند و چنين نيست كه آنها ميگويند كه قرآن كافى براى تذكّر ما نيست همانا موجب تذكّر و تنبّه بنحو اتمّ و اكمل همان قرآن است پس كسيكه طالب تذكّر باشد متذكّر و متّعظ ميشود بآن و متذكّر و متّعظ نشوند بآن مگر آنانكه بخواهد خدا تذكّر و اتّعاظ آنها را بآن باراده و اختيار خودشان چون اراده الهيّه سابق بر اراده خلق است و هر عمل خيرى بايد بتوفيق الهى انجام يابد و جبر و تفويض نيست بلكه امر بين امرين است و خداوند سزاوار است كه بندگان از او بترسند و از معصيت او پرهيز نمايند و سزاوار است كه اگر توبه نمايند از تقصير آنها بگذرد و آنانرا بيامرزد در توحيد از امام صادق عليه السّلام در اين آيه نقل شده كه خدا فرموده من سزاوارم كه بندگان از من بترسند و چيزى را با من شريك قرار ندهند و من سزاوارم كه اگر آنها چيزى را با من شريك قرار ندادند داخل نمايم آنانرا در بهشت و آنكه خداوند قسم ياد فرموده بعزّت و جلال خود كه اهل توحيد را هيچوقت معذّب بآتش نفرمايد در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه سوره مدّثر را در نماز واجب خود قرائت نمايد حق است بر خدا كه قرار دهد او را با پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در درجه آنحضرت و هيچوقت او را در دنيا بدبخت نفرمايد و الحمد للّه ربّ العالمين و صلّى اللّه على محمّد و آله الطاهرين.

---

جلد 5 صفحه 308

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

بَل‌ يُرِيدُ كُل‌ُّ امرِئ‌ٍ مِنهُم‌ أَن‌ يُؤتي‌ صُحُفاً مُنَشَّرَةً (52)

بلكه‌ اراده‌ ميكند ‌هر‌ يك‌ ‌از‌ ‌آنها‌ اينكه‌ داده‌ شود باو صحيفه‌هاي‌ باز ‌شده‌.

يكي‌ ‌از‌ بهانه‌هاي‌ مشركين‌ ‌اينکه‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌ما ايمان‌ باين‌ ‌که‌ تو ‌از‌ جانب‌ ‌خدا‌ آمده‌اي‌ و ‌اينکه‌ قرآن‌ كلام‌ ‌خدا‌ ‌است‌ نميآوريم‌ مگر اينكه‌ ‌خدا‌ يك‌ نوشته‌ ‌بر‌ ‌ما بفرستد ‌که‌ ‌اينکه‌ ‌محمّد‌ (ص‌) فرستاده‌ ‌من‌ ‌است‌ و ‌اينکه‌ قرآن‌ كلام‌ ‌من‌ ‌است‌ چنانچه‌ گفتند: لَن‌ نُؤمِن‌َ لِرُقِيِّك‌َ حَتّي‌ تُنَزِّل‌َ عَلَينا كِتاباً نَقرَؤُه‌ُ اسراء ‌آيه‌ 95 و ‌اينکه‌ بهانه‌ ‌از‌ جهاتي‌ باطل‌ ‌است‌:

اولا‌-‌ همين‌ انداز ‌که‌ خداوند معجزه‌اي‌ بدست‌ رسولش‌ جاري‌ كرد ‌که‌ ‌از‌ افعال‌ خاصه ‌خدا‌ ‌است‌ و قدرت‌ بشر خارج‌ ‌است‌ ‌اينکه‌ نشاني‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ فرستاده‌ ‌من‌ ‌است‌ ‌با‌ يك‌ دليل‌ قطعي‌ ‌بر‌ اثبات‌ نبوت‌ و گفتيم‌: اثبات‌ نبوت‌ بايد بدليل‌ قطعي‌ يقيني‌ ‌باشد‌ و ‌آن‌ سه‌ چيز ‌است‌: اول‌‌-‌ اقامه معجزه‌ ‌که‌ بمنزله‌ نشاني‌ حق‌ ‌است‌ مثل‌ امضاء و مهر ‌که‌ اثبات‌ سند ميكند دوم‌‌-‌ اخبار نبي‌ سابق‌ النبوة مثل‌ اخبار ‌اينکه‌ پيغمبر ‌بر‌ نبوت‌ انبياء سلف‌. سوم‌‌-‌ اخبار معصوم‌ ثابت‌ العصمة ‌بر‌ نبوت‌ نبي‌ مثل‌ اخبار ائمه‌ معصومين‌ باحوال‌ انبياء و رسل‌ و گفتيم‌ ‌در‌ معجزه‌ همين‌ مقدار ‌که‌ حجت‌ تمام‌ شود كافي‌ ‌است‌ نبايد ملعبه‌ اشخاص‌ ‌باشد‌ ‌که‌ ‌هر‌ ‌که‌ ‌هر‌ چه‌ تقاضا كند انجام‌ دهد.

و ثانيا‌-‌ ‌اگر‌ بنا ‌باشد‌ ‌که‌ ‌بر‌ ‌هر‌ يك‌ فرد صحف‌ و كتاب‌ نازل‌ شود ‌از‌ كجا ‌اينکه‌

جلد 17 - صفحه 288

كتابها ‌از‌ جانب‌ ‌خدا‌ ‌باشد‌ چه‌ بسيار شيادها نوشته‌ ‌در‌ ميآورند و ميگويند:

‌خدا‌ فرستاده‌.

و ثالثا‌-‌ اللّه‌ُ أَعلَم‌ُ حَيث‌ُ يَجعَل‌ُ رِسالَتَه‌ُ انعام‌ ‌آيه‌ 124. ‌هر‌ بي‌ سر و پايي‌ قابل‌ رسالت‌ و ارسال‌ كتاب‌ نيست‌، جايي‌ ‌که‌ مثل‌ حضرت‌ موسي‌ بايد چهل‌ شب‌ ‌در‌ ميقاتگاه‌ مشغول‌ عبادت‌ ‌باشد‌ ‌تا‌ الواح‌ تورات‌ ‌بر‌ ‌او‌ نازل‌ شود لذا ميفرمايد:

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 52)- ولی با این همه نادانی و بی‌خبری آن چنان پرادعا و متکبرند که «هر کدام از آنها انتظار دارد نامه جداگانه‌ای (از سوی خداوند) برای او فرستاده شود»! (بل یرید کل امری منهم ان یؤتی صحفا منشرة).

این شبیه چیزی است که در آیه 93 سوره اسراء آمده است: «اگر به آسمان نیز بروی ما به تو ایمان نمی‌آوریم مگر آن که نامه‌ای (از سوی خدا)

ج5، ص337

بر ما نازل کنی»!

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - کافران پندناپذیر، ایمان به پیامبر(ص) را به آمدن نامه هاى سرگشاده براى یکایکشان، مشروط دانستند. (بل یرید کلّ امرىء منهم أن یوتى صحفًا منشّرة)

۲ - کافران مخالف پیامبر(ص)، مردمى مغرور و خودخواه بودند. (بل یرید کلّ امرىء منهم أن یوتى صحفًا منشّرة) این که کافران براى هر یک از خودشان، در انتظار ارسال نامه اى جداگانه از سوى خدا بودند، نشانه غرور و خودخواهى آنان است.

۳ - درخواست نامه هاى سرگشاده و جداگانه براى خود، جلوه نابخردى و سبک مغزى کافران مخالف پیامبر(ص) (فما لهم عن التذکرة معرضین ... بل یرید کلّ امرىء منهم أن یوتى صحفًا منشّرة)

۴ - غرور و خودخواهى کافران، عامل مخالفت آنان با قرآن و پیامبر(ص) (بل یرید کلّ امرىء منهم أن یوتى صحفًا منشّرة)

روایات و احادیث

۵ - «عن أبى جعفر(ع) فى قوله «بل یرید کلّ امرىء منهم أن یؤتى صحفاً منشّرة» و ذلک أنّهم قالوا: یا محمد قد بلغنا أنّ الرجل من بنى اسرائیل کان یذنب الذنب فیصبح و ذنبه مکتوب عند رأسه و کفّارته، فنزل جبرئیل على النبىّ(ص) و قال: یسألک قومک سنّة بنى إسرائیل فى الذنوب فإن شاؤوا فعلنا ذلک بهم و أخذناهم بما کنّا نأخذ به بنى إسرائیل...; از امام باقر(ع) درباره سخن خداوند «بل یرید کلّ امرىء منهم أن یؤتى صحفاً منشّرة» روایت شده که آنان [به رسول خدا ]گفتند: اى محمد! به ما خبر رسیده که مردى از بنى اسرائیل، گناهى مرتکب مى شد و از خواب برمى خاست، در حالى که گناهش در بالاى سرش همراه با کفّاره آن نوشته شده بود. سپس جبرئیل بر رسول خدا(ص) نازل شد و فرمود: قومت از تو مى خواهند، همان سنّت بنى اسرائیل در مورد گناهان درباره آنان جارى شود، اگر آنان بخواهند ما درباره آنان انجام مى دهیم و آنان را گرفتار مى کنیم; به همان عذابى که بنى اسرائیل را گرفتار مى کردیم...».

موضوعات مرتبط

• ایمان: شرایط ایمان به محمد(ص) ۱
• بنى اسرائیل: قصه بنى اسرائیل ۵
• قرآن: مخالفت با قرآن ۴
• کافران: آثار تکبر کافران ۴; آثار عجب کافران ۴; خواسته هاى کافران۵; شرایط کافران ۱; عوامل مخالفت کافران ۴
• محمد(ص): بى عقلى مکذبان محمد(ص) ۳; تکبر مکذبان محمد(ص) ۲; خواسته هاى مکذبان محمد(ص) ۳; رذایل اخلاقى مکذبان محمد(ص) ۲; سفاهت مکذبان محمد(ص) ۳; عجب مکذبان محمد(ص) ۲; قصه محمد(ص) ۵; مخالفت با محمد(ص) ۴
• معجزه: معجزه اقتراحى ۱
• نامه: درخواست نامه سرگشاده ۱، ۳، ۵