تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۴۲: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

<span id='link365'><span>

==آيات ۴۵۵۳، سوره نمل ==

وَ كانَ فى الْمَدِينَةِ تِسعَةُ رَهْطٍ يُفْسِدُونَ فى الاَرْضِ وَ لا يُصلِحُونَ(۴۸)

وَ مَكَرُوا مَكراً وَ مَكَرْنَا مَكراً وَ هُمْ لا يَشعُرُونَ(۵۰)

ترجمه آيات

و به ثموديان برادرشان صالح را فرستاديم كه خداى يكتا را بپرستيد آن وقت دو گروه شدند كه با يكديگر مخاصمه مى كردند ( ۴۵)

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۵۳۲ </center>

از همينجا معلوم مى شود كه در حقيقت ، قوم صالح سه فريق شدند: فريقى از آنان از ايمان به خدا استكبار ورزيدند، فريق دوم طايفه اى از مستضعفين ، كه پيرو همان مستكبرين شدند، طايفه سوم ، يكدسته از مستضعفين كه به وى ايمان آوردند.

معناى «'''استعجال به سيئه قبل از حسنه '''»، اين است كه : قبل از رحمت الهى كه سببش ايمان و استغفار است به درخواست عذاب مبادرت كنند.

و با اين معنا روشن مى شود كه صالح اين توبيخ را وقتى كرد كه ايشان ناقه را كشته و به وى گفته بودند: «'''يا صالح ائتنا بما تعدنا ان كنت من الصادقين '''»

بنا بر اين ، جمله «'''لو لا تستغفرون اللّه لعلكم ترحمون '''» تحريك و تشويق به ايمان و توبه است ، تا شايد خدا به ايشان رحم كند و عذابى كه به ايشان وعده داده به وعدهاى كه دروغ نمى شود از آنان بر دارد.

مقصود از «'''تطيّر'''» و «'''طائر'''» در گفتگوى صالح عليه السّلام و قوم ثمود: «'''قالوااطيرنابك و بمن معك ...'''»

كلمه : «'''اطيرنا'''» در اصل «'''تطيرنا'''» بوده ، كه صيغه متكلم مع الغير از باب تفعل است ، كه مصدرش تطير مى شود و تطير به معناى فال بد زدن به چيزى و شوم دانستن آن است ، خواهى پرسيد، ثلاثى مجرد آن «'''طير'''» است كه به معناى مرغ است ، پس چرا در باب تفعل معناى فال بد زدن را مى دهد؟ در جواب مى گوييم : چون مردم غالبا با مرغ فال مى زدند و لذا شوم دانستن چيزى را تطير خواندند و همچنين به طورى كه گفته اند بهره هر كسى را از شر، طائر او ناميدند.

<span id='link367'><span>

==هم قسم شدن مفسدان براى قتل صالح عليه السّلام واهل او، و مكر خدا و هلاك ساختن آنان ==

كلمه «'''تقاسم '''» به معناى شركت در سوگند است . و كلمه «'''تبييت '''»، به معناى سوء قصد در شب است . و كلمه «'''اهل '''» به معناى آن كسى است كه : يك خانه ، او و مثل او را در خود جمع مى كند و يا خويشاوندى و يا دين آنان را جمع مى نمايد، (پس اهل خانه و اهل دين و اهل بيت ، به معناى كسانى است كه يك خانه و يك دين و يك دودمان آنها را با هم جمع كند) و شايد مراد از «'''اهله '''» در آيه مورد بحث ، همسر و فرزندان باشد، به قرينه اينكه بعد از آن مى فرمايد: «'''ثم نقول لوليه ما شهدنا - آنگاه به وليش مى گوييم ما ناظر نبوديم '''» و جمله «'''و انا لصادقون '''» عطف است بر جمله «'''ما شهدنا'''» و در حقيقت جزو مقول قول و تتمه كلام است .

و معناى آيه اين است كه : آن جمعيتى كه فساد مى كردند به خدا سوگند خوردند و گفتند: ما شبانه او و اهل او را مى كشيم ، آنگاه صاحب خون آنان را اگر به خونخواهى برخاست و ما را تعقيب كرد، مى گوييم كه ما حاضر و ناظر در هلاكت اهل او نبوده ايم و ما راست مى گوييم ، و معلوم است كه اگر شاهد و ناظر هلاكت اهل او نباشند، شاهد هلاكت خود او هم نيستند، حالا يا به ملازمه و يا به قول بعضى به اولويت .

وَ مَكَرُوا مَكراً وَ مَكَرْنَا مَكراً وَ هُمْ لا يَشعُرُونَ

اما «'''مكر قوم صالح '''» اين بود كه - بنا بر شهادت سياق قبلى - بر قصد سوء و كشتن صالح و اهل او تواطى و اتفاق كنند و سوگند بخورند و اما مكر خداى تعالى اين بود كه - به شهادت سياق لا حق - هلاكت همه آنان را تقدير كند.

كلمه «'''تدمير'''» به معناى هلاكت كردن است و چند ضمير جمع در آيه به «'''رهط'''» بر مى گردد. و اينكه فرمود: «'''عاقبت مكرشان اهلاك خود و قومشان بود'''»، جهتش اين است كه مكر آنان استدعا و اقتضاى مكر الهى را به عنوان مجازات دارد و همين مستوجب هلاكتشان و هلاكت قومشان گرديد.

فَتِلْك بُيُوتُهُمْ خَاوِيَةَ بِمَا ظلَمُوا...

كلمه «'''خاويه '''» به معناى خالى است از ماده «'''خوى '''» به معناى خالى بودن ، و بقيه الفاظ آيه روشن است .

در اين آيه مؤ منين را بشارت به نجات مى دهد و اگر در رديف آن فرمود «'''و كانوا يتقون '''» براى اين است كه تقوا مانند سپر است براى ايمان و نمى گذارد ايمان لطمه بخورد، همچنان كه فرموده : «'''و العاقبة للمتقين '''» و نيز فرموده : «'''و العاقبة للتقوى '''»

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۵۳۶ </center>

==آيات ۵۴ - ۵۸، سوره نمل ==

وَ لُوطاً إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَ تَأْتُونَ الْفَحِشةَ وَ أَنتُمْ تُبْصِرُونَ(۵۴)

ترجمه آيات

و لوط (را به ياد آر) هنگامى كه به قوم خود گفت : شما كه چشم داريد (و زشتى و نتايج شوم اين كار را مى بينيد) چرا اين كار زشت را مى كنيد (۵۴)

«'''و انتم تبصرون '''» يعنى اين عمل زشت را در حالى انجام مى دهيد كه مردم هم آن را مى بينند و بنا بر اين معنا، جمله مورد بحث نظير جمله «'''و تاتون فى ناديكم المنكر'''» است . بعضى هم گفته اند: مراد از آن بصيرت قلب است ، يعنى با اينكه دلتان گواه بر اين زشتى و شناعت است ، ليكن اين معنا بعيد است .

[[رده:تفسیر المیزان]]