النساء ٨٤: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
QRobot edit
(افزودن سال نزول) |
(QRobot edit) |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
[[البقرة ١٩٥ | وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ...]] (۱) [[البقرة ١٩٥ | وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ...]] (۱) [[محمد ٤ | فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ کَفَرُوا...]] (۵) | [[البقرة ١٩٥ | وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ...]] (۱) [[البقرة ١٩٥ | وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ...]] (۱) [[محمد ٤ | فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ کَفَرُوا...]] (۵) | ||
</div> | </div> | ||
== نزول == | |||
'''محل نزول:''' | |||
این آیه همچون دیگر آیات سوره نساء در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. <ref> طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳.</ref> | |||
'''شأن نزول:'''<ref> محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص ۲۲۳.</ref> | |||
بعد از واقعه غزوه احد پيامبر با ابوسفيان وعده كرد كه در بدرالصغرى به يكديگر برسند و قتال و كارزار نمايند وقتى كه موعد آن فرارسيد. پيامبر به مسلمين فرمود: كه بايد آماده قتال و نبرد گردند ايشان در اجراء آن در كراهيت بودند و اين آيه نازل گرديد.<ref> تفسير كشف الاسرار.</ref> | |||
== تفسیر == | == تفسیر == | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۵_بخش۲#link1 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۵_بخش۲#link1 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۴_بخش۲۹#link32 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۴_بخش۲۹#link32 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ وَ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ اللَّهُ أَشَدُّ بَأْساً وَ أَشَدُّ تَنْكِيلًا «84» | |||
پس در راه خدا پيكار كن، كه جز شخص تو (كسى بر آن) مكلّف نيست و مؤمنان را (به جهاد) ترغيب كن، باشد كه خداوند از گزند كافران جلوگيرى كند و خداوند قدرتمندتر و مجازاتش دردناكتر است. | |||
===نکته ها=== | |||
پس از پيروزى كفّار در احد ابوسفيان با غرور گفت: بار ديگر با مسلمانان در موسم بدر صغرى (محلّ برپايى بازارى در سرزمين بدر در ماه ذى قعده) روبرو خواهيم شد. هنگام رسيدن موعد، پيامبر مردم را به جهاد دعوت كرد. عدّه‌اى به جهت شكست در احد روحيّه‌ى حضور نداشتند. آيه‌ى فوق نازل شد و پيامبر بار ديگر مردم را به جهاد دعوت كرد. هفتاد نفر حاضر شدند ولى درگيرى رخ نداد و مسلمانان سالم به مدينه برگشتند. | |||
«نكول»، به معناى امتناع كردن از روى ترس است. و «تنكيل»، انجام كارى است كه | |||
جلد 2 - صفحه 120 | |||
طرف را منصرف كند، همچون كيفر و مجازات. | |||
از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه به هيچ پيامبر ديگرى فرمان نيامد كه‌اگر تنها شدى جهاد كن. «1» در زمان ما نيز امام خمينى قدس سره فرمود: ابرقدرت‌ها بدانند اگر خمينى يكّه وتنها بماند، به راه خود ومبارزه با شرك و كفر ادامه خواهد داد. | |||
امام باقر عليه السلام فرمود: پس از نزول اين آيه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله تمام جنگ‌ها را شخصاً فرماندهى مى‌كرد. «2» | |||
===پیام ها=== | |||
1- رهبر بايد پيشاهنگ ديگران باشد. «فَقاتِلْ» | |||
2- اگر مسلمانان نسبت به ناله‌ى مستضعفان بى‌تفاوت شدند، پيشوا بايد به تنهايى حركت كند. «إِلَّا نَفْسَكَ» | |||
3- رهبر بايد چنان قاطع باشد كه همراهى يا عدم همراهى مردم در جهاد، در او بى‌اثر باشد. «إِلَّا نَفْسَكَ» | |||
4- هر كس مسئول كار خويش است. «لا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ» | |||
5- بايد دل به خدا بست، نه مردم. «إِلَّا نَفْسَكَ» | |||
6- وظيفه پيامبران، تشويق و دعوت است، نه اجبار. «حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ» 7- جبهه و جهاد، نياز به تبليغات قوى دارد. «حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ» | |||
8- وظيفه‌ى ما قيام و جهاد است، شكستِ دشمن كار خداست. فَقاتِلْ ... عَسَى اللَّهُ أَنْ يَكُفَ | |||
9- قدرت الهى، برترين قدرت و مايه‌ى دلگرمى مؤمنان و تهديد متخلّفان است. | |||
«وَ اللَّهُ أَشَدُّ بَأْساً» | |||
---- | |||
«1». تفسير صافى. | |||
«2». تفسير برهان، ج 1، ص 398 و عياشى، ج 1، ص 261. | |||
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 121 | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا تُكَلَّفُ إِلاَّ نَفْسَكَ وَ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ اللَّهُ أَشَدُّ بَأْساً وَ أَشَدُّ تَنْكِيلاً (84) | |||
شأن نزول: چون حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در غزوه بدر صغرى خروج فرمود، نعيم بن مسعود مردمان را از لشكر ابو سفيان مى‌ترسانيد. بعضى از صحابه رفتن را كاره بودند. حضرت فرمود: اگر هم تنها باشم، هر آينه مى‌روم. | |||
پس بيرون رفت و با او هزار و هفتاد نفر بيش نبودند. آيه شريفه نازل شد كه اگر ديگران از جهاد تخلف ورزند؛ فَقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ: پس تو برو و مقاتله نما، لا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ: | |||
تكليف كرده نشد در جهاد، مگر به فعل نفس خود، نه به فعل غير خود؛ زيرا ضررى به تو نمى‌رسد از تخلف آنها جهاد را، بلكه وقوع ضرر بر تو به ترك نفس تو است امر جهاد را، و ضرر متخلفان بر خودشان است، نه بر تو. پس از مخالفت آنها غمگين مشو، سبقت نما به جهاد؛ اگرچه كسى با تو مساعدت نكند. چه حق تعالى ناصر تو مى‌باشد. قرائت ديگر چنين است: «لا يكلف» تكليف نكن به اجبار، كسى را. «لا نكلف» تكليف نمى‌كنيم ما بندگان را به اجبار، بلكه تكليف بالاختيار است در قبول و عدم قبول. وَ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ: | |||
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 523 | |||
ترغيب كن مؤمنان را بر قتال مشركان كه بر تو تحريض و تحريص است، نه تكليف. عَسَى اللَّهُ أَنْ يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا: البته خداى تعالى باز دارد از مسلمانان، شدت حرب آنها كه كافر شدند، يعنى حرب قريش، به آنكه ترس در قلوب آنها اندازد. | |||
نكته: لفظ «عسى» كه متضمن تطميع است از خدا، لازم المطموع است؛ و لهذا اين حال در «بدر» صغرى واقع شد. ابو سفيان بترسيد و به موضع «بدر» نيامد. | |||
وَ اللَّهُ أَشَدُّ بَأْساً: و خداى تعالى سخت‌تر است در هيبت و صولت و سطوت و شدت از قريش، وَ أَشَدُّ تَنْكِيلًا: و شديد العقوبت است در تعذيب آنها بر وجه فضاحت. اين تهديد است و تقريع، مر كسى را كه تابع پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نشد در رفتن به جهاد. و گفته‌اند بأس در حديبيه بود. حيث قال: | |||
وَ هُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ: و نزد بعضى آيه منسوخ است به اهل «دمه» كه قبول جزيه كردند. | |||
و گويند اين وعده هنوز به فعل نيامده و ظهور آن در زمان حضرت صاحب الامر حجة بن الحسن عجل اللّه تعالى فرجه خواهد بود، چه در آن زمان همه مذاهب كفر و ضلال و خلاف منعدم گردد و دين خدا به تمام عالم ظاهر و غالب گردد، لقوله تعالى: لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ*، و قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم: يملأ الارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلما و جورا. «1» و خداوند به آن وجود شريف، انتقام كشد از معاندين و كافرين. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا تُكَلَّفُ إِلاَّ نَفْسَكَ وَ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ اللَّهُ أَشَدُّ بَأْساً وَ أَشَدُّ تَنْكِيلاً (84) | |||
ترجمه | |||
پس جنگ كن در راه خدا تكليف كرده نميشوى مگر خودت و ترغيب كن مؤمنان را شايد خدا آنكه باز دارد آسيب آنانرا كه كافر شدند و خدا شديدتر است در آسيب رساندن و سخت‌تر است در عقوبت نمودن. | |||
تفسير | |||
روايت شده است كه بعد از جنگ احد بين پيغمبر (ص) و أبو سفيان مواعده شد كه در موسم بدر صغرى طرفين براى مبارزه حاضر باشند و چون آنموعد رسيد اصحاب اظهار كراهت از خروج براى جهاد نمودند پس اين آيه نازل شد و پيغمبر (ص) با هفتاد نفر در موعد حاضر شدند و اگر احدى متابعت نمينمود پيغمبر (ص) منفردا مكلف بخروج بود و خارج ميشد چنانچه بلسان مبارك تصريح فرمود اين بود كه خداوند هم بوعده خود وفا فرمود و شر كفار را از مسلمين كفايت كرد و ابو سفيان از موعد تخلف نمود و اين ننگ براى آنها و اين فخر براى مسلمين باقى ماند و خلاصه ظاهر آيه آنستكه جهاد كن بتنهائى مكلف نيستى بفعل احدى مگر خودت ولى‌شان تو ترغيب و تحريض بصلاح | |||
---- | |||
جلد 2 صفحه 93 | |||
است خداوند شر كفار را كفايت ميفرمايد و باس و سطوت و شدت امر الهى زيادتر از آنها است و استيصال و عذاب و عقاب او افزون است در كافى از حضرت صادق (ع) روايت نموده است كه خداوند تكليفى به پيغمبر (ص) فرمود كه بهيچ كس نفرموده بود و آن اين بود كه آنحضرت مكلف شد كه به تنهائى خروج نمايد براى مبارزه با تمام مردم اگر ناصرى نداشته باشد و چنين تكليفى نسبت باحدى از مخلوق نشده نه پيش از آن و نه بعد از اين و اين آيه را تلاوت فرمودند. | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
فَقاتِل فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ لا تُكَلَّفُ إِلاّ نَفسَك‌َ وَ حَرِّضِ المُؤمِنِين‌َ عَسَي اللّه‌ُ أَن يَكُفَّ بَأس‌َ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ اللّه‌ُ أَشَدُّ بَأساً وَ أَشَدُّ تَنكِيلاً (84) | |||
پس قتال فرما در راه خدا مكلف نيستي مگر خودت را و تحريص و ترغيب فرما مؤمنين را بمقاتله اميد است خداوند جلوگيري كند از شر كفار و خدا | |||
جلد 5 - صفحه 152 | |||
عذاب و انتقامش شديدتر است. | |||
فَقاتِل فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ فاء تفريع است بر جملات قبل که اگر منافقين مخالفت ميكنند و مؤمنين هم جبن و ترس دارند شخص تو نبايد كوتاهي كني و بايد بمقاتله آنها قيام نمايي. | |||
لا تُكَلَّفُ إِلّا نَفسَك‌َ مكلف بتكليف ديگران نيستي، در اخبار دارد که اينکه حكم مختص بپيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم است که يك تنه بدون ياور و ناصر بايد برود بجهاد با كفار. | |||
سؤال- چه نحو ممكن است پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم يك نفره بدون اينكه احدي از اصحاب همراه او باشند. | |||
جواب- اولا خداوند تبارك و تعالي که چنين امري ميفرمايد قدرت دارد که يك نيرويي برسول خود عنايت فرمايد که اگر اشاره كند نفس‌ها از قالب‌ها خارج شود چنانچه در بسياري از مواقع از اينکه خاندان ظاهر شده حتي عليا عليه حضرت زينب سلام اللّه عليها در بازار كوفه (فاشارت الي النّاس ان اسكنوا فردت الانفاس و سكنت الاجراس). | |||
و ثانيا جنود الهي منحصر بيك عده مؤمنين نيست، ملائكه بلكه حيوانات كوچك بلكه جمادات جنود حق هستند بياري پيغمبرش ميفرستد. | |||
جمله ذرات زمين و آسمان || لشكر حقند گاه امتحان | |||
آب را ديدي که با طوفان چه كرد || باد را ديدي که با عادان چه كرد | |||
مگر قضيه اصحاب فيل که بتوسط ابابيل هلاك شدند، قوم ثمود بصيحه، قوم لوط بحجاره، قوم شعيب بسائقه، فرعونيان بغرق، جنگ بدر بملائكه و هكذا و اينکه تكليف جهاد بر مسلمين نه از روي احتياج خدا و رسول بود بياري آنها بلكه براي نفع خود آنها است يا بدرجه شهادت رسند يا خدمتي بعالم ديانت خود كنند لذا | |||
جلد 5 - صفحه 153 | |||
ميفرمايد حَرِّضِ المُؤمِنِين‌َ عَلَي القِتال‌ِ ترغيب و تحريص فرما آنها را براي جهاد تا نائل شوند باحدي الحسنيين و بالاخره و لو مسلمانان هم در جهاد حاضر شوند و كمال نيروي خود را بكار زنند تا اعانت حق نباشد كاري از آنها ساخته نميشود از اينکه جهت بعد از امر ترغيب مؤمنين ميفرمايد عَسَي اللّه‌ُ أَن يَكُفَّ بَأس‌َ الَّذِينَ كَفَرُوا که نسبت جلوگيري از بأس كفار را بخود ميدهد نه بمؤمنين سپس كانه دليل ميآورد براي كف بأس بقوله تعالي وَ اللّه‌ُ أَشَدُّ بَأساً وَ أَشَدُّ تَنكِيلًا بأس الهي دفع شر كفار است از مسلمين و نكال عقوبة آنها است بر اعمال و كردار زشت آنها و همين جمله دليل است بر اينكه احتياج بقوه و قدرت مسلمانان نيست خداوند كافيست. | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
