الْمَيْمَنَة

آیات شامل این کلمه

این احتمال داده شده که «مَیْمَنَة» از مادّه «یمن» به معناى سعادت و خوشبختى و برکت است، یعنى آنها صاحبان برکتند که وجودشان هم براى خودشان برکت دارد، و هم براى جامعه.

ریشه کلمه

• يمن‌ (۷۱ بار)

قاموس قرآن

(به ضم و فتح اول) مبارك بودن با بركت بودن.فيومى در مصباح فرموده:«اَلْيُمْنُ: اَلْبَرَكَةُ» عبارت صحاح و قاموس نيز چنين است. ميمون به معنى مبارك است [واقعة:8]. ميمنه را راغب و جوهرى طرف راست معنى كرده‏اند مثل مسيره كه به معنى طرف چپ است. قاموس آن را مثل يُمن به معنى بركت گفته است در اقرب الموارد آن را بركت و طرف راست معنى كرده طبرسى اصحاب اليمين فرموده و يمن و بركت را از ديگران نقل مى‏كند. ناگفته نماند: اگر آن در آيه به معنى يمين و طرف راست باشد مطابق آيه ديگر همين سوره است كه فرموده: [واقعة:27]. ولى ظاهرا آن به معنى بركت باشد كه در مقابل «وَ اَصْحابُ الْمَشْئَمَةِ ما أَصْحابُ الْمَشْئِمةِ» آمده و يمن مقابل شومى است. يعنى: اهل بركت و مباركى كه در اثر اطاعت حق نسبت به خودشان يكپارچه بركت شدندنه شقاوت و شومى. مى‏شود اين آيه را به آيه «لِاَصْحابِ الْيَمينِ ثُلَّةٌ مِنَ الْاَوَّلينَ» قرينه گرفت و گفت مراد از يمين در آيه سعادت و بركت است راغب اصحاب اليمين را اصحاب سعادات معنى كرده و گويد: يمين استعاره از تيمن و سعادت است. *** يمين: دست راست و طرف راست. [صافات:93]. پس رو كرد به طرف خدايان و آنها را با دست راست ميزد و مى‏شكست به قولى مراد از يمين قوه است [طه:17]. اى موسى آن چيست كه بدست راست تو است. [كهف:18]. آنها را به طرف راست و چپ مى‏گردانديم. يمين به معنى قسم و پيمان نيز آيد مثل [مائده:89]. آن است كفاره سوگندهاى شما آنگاه كه قسم خورديد. [توبه:12]. و اگر پيمانهايشان را پس از بستن شكستند و در دينتان عيبجويى كردند با پيشوايان كفر بجنگيد. در مصباح گويد: به قولى سوگند را از آن يمين گفته‏اند كه عرب چون با هم پيمان مى‏بستند و هم سوگند مى‏شدند دست راست يكديگر را مى‏فشردند. لذا به طور مجاز سوگند را يمين گفتند: راغب نيز به آن تصريح كرده است. ايمن: نظير يمين است و در قرآن مجيد به معنى طرف راست بكار رفته است [مريم:52]. موسى را از جانب راست طور ندا كرديم و با طرف مناجات بودن مقربش نموديم. در اينجا لازم است چند مطلب بررسى شود: 1 يمين و سوگند شرعى آن است كه انسان بقصد ايجاد تكليف، به عمل راجحى و يا به ترك مرجوعى سوگند يادكند. مثلا بگويد: والله هر شب با وضو خواهم خوابيد يا والله سيگار نخواهم كشيد. در اين صورت كه با توجه و قصد قسم ياد كرده نمى‏تواند آن را بشكند، با وضو خوابيدن بر او واجب و سيگار كشيدن بر وى حرام مى‏شود و اگر عمدا سوگند خود را شكست بر وى كفاره واجب مى شود و آن در نوبت اول يكى از سه چيز است: يك بنده آزاد كردن. ده مسكين را طعام دادن و ده مسكين را لباس دادن و در نوبت دوم كه به هيچ يك از آنها قادر نشد بايد سه روز روزه بگيرد [مائده:89]. اين مطلب در «حلف» نيز مختصرا ذكر شده است. 2 در عده‏اى از آيات مذكور است كه روز قيامت نامه عمل به دست راست يا چپ داده مى‏شود و در بعضى آمده كه آن را از پشت سر تحويل انسان مى دهند. 1- [اسراء:71-72]. روزى كه هر گروه را با امامشان مى‏خوانيم هر كه كتاب او بدست راستش داده شود آنها كتابشان را مى‏خوانند و اصلا مظلوم نمى‏شوند و آنكه در دنيا از ديدن آيات حق كور است در آخرت نيز كور مى‏باشد. 2- [حاقة:19-25]. 3- [انشقاق:7-11]. آيا مراد از دادن كتاب به دست راست و چپ معناى ظاهرى آن است؟ از جمله «يَقْرِؤُنَ كِتابَهَمْ - هاؤُمُ اقْرَؤا كِتابِيَهْ» معلوم مى‏شود كتاب هر چه باشد خواندنى است . ناگفته نماند: اصحاب يمين و آنانكه كتاب به دست راستشان داده مى‏شود اهل بهشت و مقابل آنها اهل عذابند آيا يمين و شمال به حساب عرف ما انسانهاست يا غرض چيز ديگرى در آن است؟ العلم عندالله. 3 * [صافات:28-29]. اين دو آيه گفتگوى فريفتگان و فريبندگان در روز قيامت است كه گمراهان به گمراه كنندگان مى‏گويند شما از طرف راست نزد ما مى‏آمديد گفته‏اند: يعنى در ظاهر از راه نصيحت و خيرخواهى پيش ما آمده و وانمود مى‏كرديد كه به سعادت ما مى‏كوشيد حال آنكه ما را گمراه مى‏كرديد.

• ال

کلمات نزدیک مکانی

أَصْحَاب وَ مَا الْمَشْأَمَة ثَلاَثَة فَأَصْحَاب الْمَيْمَنَة أَزْوَاجا تَوَاصَوْا کُنْتُم الّذِين کَفَرُوا بِالْمَرْحَمَة أُولٰئِک بِآيَاتِنَا هُم مُنْبَثّا هَبَاء بِالصّبْر

تکرار در هر سال نزول

در حال بارگیری...