روایت:الکافی جلد ۱ ش ۸۸۲

آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ الْحُجَّة

علي بن محمد عن سهل بن زياد عن ابن محبوب عن ابي اسامه عن هشام و محمد بن يحيي عن احمد بن محمد عن ابن محبوب عن هشام بن سالم عن ابي حمزه عن ابي اسحاق قال حدثني الثقه من اصحاب امير المومنين ع انهم سمعوا امير المومنين ع يقول في خطبه له :

اَللَّهُمَّ وَ إِنِّي لَأَعْلَمُ‏ أَنَّ اَلْعِلْمَ لاَ يَأْرِزُ كُلُّهُ وَ لاَ يَنْقَطِعُ مَوَادُّهُ‏ وَ أَنَّكَ لاَ تُخْلِي أَرْضَكَ مِنْ حُجَّةٍ لَكَ عَلَى خَلْقِكَ ظَاهِرٍ لَيْسَ بِالْمُطَاعِ أَوْ خَائِفٍ مَغْمُورٍ كَيْلاَ تَبْطُلَ حُجَجُكَ وَ لاَ يَضِلَّ أَوْلِيَاؤُكَ بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَهُمْ بَلْ أَيْنَ هُمْ وَ كَمْ أُولَئِكَ اَلْأَقَلُّونَ عَدَداً وَ اَلْأَعْظَمُونَ عِنْدَ اَللَّهِ جَلَّ ذِكْرُهُ قَدْراً اَلْمُتَّبِعُونَ لِقَادَةِ اَلدِّينِ اَلْأَئِمَّةِ اَلْهَادِينَ‏ اَلَّذِينَ يَتَأَدَّبُونَ بِآدَابِهِمْ وَ يَنْهَجُونَ نَهْجَهُمْ‏ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَهْجُمُ بِهِمُ اَلْعِلْمُ‏ عَلَى حَقِيقَةِ اَلْإِيمَانِ فَتَسْتَجِيبُ أَرْوَاحُهُمْ‏ لِقَادَةِ اَلْعِلْمِ‏ وَ يَسْتَلِينُونَ مِنْ حَدِيثِهِمْ مَا اِسْتَوْعَرَ عَلَى غَيْرِهِمْ‏ وَ يَأْنَسُونَ‏ بِمَا اِسْتَوْحَشَ مِنْهُ اَلْمُكَذِّبُونَ وَ أَبَاهُ اَلْمُسْرِفُونَ‏ أُولَئِكَ أَتْبَاعُ اَلْعُلَمَاءِ صَحِبُوا أَهْلَ اَلدُّنْيَا بِطَاعَةِ اَللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى‏ وَ أَوْلِيَائِهِ وَ دَانُوا بِالتَّقِيَّةِ عَنْ دِينِهِمْ وَ اَلْخَوْفِ مِنْ عَدُوِّهِمْ‏ فَأَرْوَاحُهُمْ مُعَلَّقَةٌ بِالْمَحَلِّ اَلْأَعْلَى فَعُلَمَاؤُهُمْ وَ أَتْبَاعُهُمْ‏ خُرْسٌ‏ صُمْتٌ‏ فِي دَوْلَةِ اَلْبَاطِلِ مُنْتَظِرُونَ لِدَوْلَةِ اَلْحَقِّ وَ سَ يُحِقُّ اَللََّهُ اَلْحَقَّ بِكَلِمََاتِهِ‏ وَ يَمْحَقُ اَلْبَاطِلَ هَا هَا طُوبَى‏ لَهُمْ‏ عَلَى صَبْرِهِمْ عَلَى دِينِهِمْ فِي حَالِ هُدْنَتِهِمْ وَ يَا شَوْقَاهْ إِلَى رُؤْيَتِهِمْ فِي حَالِ ظُهُورِ دَوْلَتِهِمْ وَ سَيَجْمَعُنَا اَللَّهُ وَ إِيَّاهُمْ فِي‏ جَنَّاتِ عَدْنٍ‏ وَ مَنْ صَلَحَ‏ مِنْ آبََائِهِمْ وَ أَزْوََاجِهِمْ وَ ذُرِّيََّاتِهِمْ‏

ترجمه

کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۲, ۵۵۷

ابى اسحق گويد: موثّقين از اصحاب امير المؤمنين (ع) برايم باز گفتند كه شنيدند امير المؤمنين در يكى از خطبه‏هاى خود مى‏فرمود: بار خدايا من مى‏دانم كه همه علم و دانش حق بر چيده نمى شود و مايه بر نمى‏گردد و مى‏دانم كه تو زمين خود را خالى از حجتى بر خلق خود نسازى كه آن حجت يا ظاهر است و فرمانش نبرند يا بيمناك و نهان است. براى آن كه حجت تو باطل نگردد و اوليائت پس از آن كه راه را به آنها نمودى گمراه نشوند، اكنون بايد گفت آنان كجايند و چه اندازه‏اند؟ آنان داراى كم‏ترين شماره و بزرگترين مقام نزد خدا جل ذكره هستند، آنان كه پيروان پيشوايان بر حق دينند كه امامان رهبرند هم آن كسانى كه به آداب آنها پرورش يابند و به راه آنها روند، در اين جا است كه علم و دانش آنها را به حقيقت ايمان كشاند و جانشان پذيراى پيشوايان دانش گردد. حديث امامان بر حق كه بر ديگران ناگوار است براى آنها دلنشين باشد و بدان چه مكذّبان حق از آن وحشت كنند و مسرفان‏ نخواهند الفت دارند، آنان پيروان دانشمندانند، با دنيا داران هم جوارند ولى در طاعت خدا تبارك و تعالى و دوستانش زندگى گذرانند و در حال تقيه به سر برند نسبت به دين خود از ترس دشمن خود، جانشان به مقام برترى آويزان است و دانشمندان و پيروانشان بى‏زبانند و خموش در دولت باطل چموش، در انتظار دولت حق باشند و محققاً خدا حق را به كرسى نشاند با كلمات خود و باطل را محو سازد، هاى، هاى، خوشا بر حالشان كه در حال هدنه و آرامش بر دين دارى خود صبر كنند واى از اشتياق به ديدارشان در حال ظهور دولت و حكم رانى آنها و محققاً خدا ما را به آنها در بهشت عدن جمع آورد و با هر كه شايسته باشد از پدرانشان و همسران و ذريه‏شان.

مصطفوى‏, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۲, ۱۳۰

ابى اسحاق گويد: جمعى از موثقين اصحاب امير المؤمنين عليه السلام نقل كردند كه شنيديم امير المؤمنين عليه السلام در يكى از خطبه‏هايش چنين ميفرمود: بار خدايا من ميدانم كه بساط علم و دانش برچيده نميشود و مابه‏هايش از ميان نميرود (يعنى هيچ گاه روى زمين را كفر و ضلالت محض فرا نميگيرد و هميشه كم و بيش آثارى از توحيد و هدايت يافت مى‏شود) و ميدانم كه تو روى زمينت را از حجتى بر خلق خالى نسازى كه او يا آشكار باشد و فرمانش نبرند (مانند امير المؤمنين و امام حسن عليه السلام در دوران خلافت خود) و يا ترسان و پنهان (مانند امام زمان عليه السلام) تا حجت تو باطل نگردد (و مردم بر تو حجت نداشته باشند) و دوستانت بعد از آنكه هدايتشان فرمودى گمراه نشوند، ولى آنها كجايند و چقدر؟ ايشان از لحاظ شماره بسيار اندك و از لحاظ ارزش نزد خداى- جل ذكره- بسيار بزرگند، ايشان پيرو پيشوايان دين و امامان رهبرند. همان امامانى كه بآدابشان پرورش يافته و براه آنها رفته‏اند. اينجاست كه علم و دانش ايشان را بحقيقت ايمان آگاه ساخته و روحشان نداى پيشوايان دانش را لبيك گويد و همان احاديثى كه بر ديگران مشكل آيد براى ايشان دلنشين باشد و بآنچه تكذيب‏كنندگان، از آن وحشت دارند و متجاوزان سرباز ميزنند انس و الفت دارند. آنها پيرو دانشمندانند، براى اطاعت خداى تبارك و تعالى و اوليائش با اهل دنيا معاشرت كنند و نسبت بدين و براى ترس از دشمن خويش تقيه را آئين خود سازند، روحهاى ايشان بمقام بالا مربوطست و دانشمندان و پيروانشان در زمان دولت باطل لال و خاموشند و هميشه بانتظار دولت حق نشسته‏اند، خدا هم با كلمات خود (ائمه يا آيات قرآن و يا تقدير خود) حق را ثابت كند و باطل را از ميان ببرد. هاى: هاى، خوشا بحالشان كه در زمان صلح و آرامش بر دينشان شكيبائى ورزيدند، هان از اشتياق بديدارشان در زمان ظهور دولتشان، خدا ما و ايشان و پدران و همسران و فرزندان نيكو كارشان را در بهشت برين جمع خواهد كرد.

محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۲, ۱۶۵

على بن محمد، از سهل بن زياد، از ابن محبوب، از ابى اسامه، از هشام؛ و محمد بن يحيى، از احمد بن محمد، از ابن محبوب، از هشام بن سالم، از ابوحمزه، از ابواسحاق روايت كرده‏اند كه گفت: حديث كردند مرا معتمدين از اصحاب امير المؤمنين عليه السلام كه شنيدند از امير المؤمنين عليه السلام كه در خطبه‏اى از خطبه‏هاى خود مى‏گفت: «بار خدايا، من مى‏دانم كه همه علم به هم ضمّ نمى‏شود (كه در نزد اهل آن جمع گردد و بروز نكند) و مادّه‏هاى آن منقطع نمى‏گردد، و تو زمين خود را خالى نمى‏كنى از حجّت خويش بر خلائق، كه يا ظاهر است و مردم او را اطاعت نمى‏كنند، يا ترسان و پنهان است (چون شمشير، كه در غلاف باشد)، تا آن‏كه حجّت تو باطل نشود. و دوستان خود را گمراه نمى‏گردانى، بعد از آن‏كه ايشان را هدايت كرده باشى، بلكه ايشان در كجايند؟ و چقدرند؟ و اين گروهند كه شماره ايشان كم‏تر و قدر ايشان در نزد خداى جلّ‏ذكره عظيم‏تر است. پيروى مى‏كنند پيشروان دين را كه ائمّه راه نمايندگانند، و از صفت ايشان، آن است كه به آداب ايشان ادب‏مند مى‏شوند، و طريقه ايشان را كه راهى است راست، سلوك مى‏نمايند. پس در اين هنگام، علم، ايشان را در مى‏آورد بر سر حقيقت ايمان، با نهايت تسلّط تا آن را چنانچه هست، بشناسند (يا اركان آن را كه عقائد و اعمال صالحه است، به دست آورند). بعد از آن، ارواح ايشان پيشروان علم را اجابت كنند، با كمال جد و جهد و از حديث ايشان، بيابند آنچه را كه بر غير ايشان دشوار باشد، و انس گيرند به آنچه تكذيب كنندگان از آن وحشت داشته باشند، و اسراف كنندگان آن را ابا داشته باشند. اين گروه، پيروان علمايند كه با اهل دنيا مصاحبت مى‏نمايند به طاعت خداى تبارك و تعالى و طاعت دوستان آن جناب، و ديندارى مى‏كنند به تقيّه و پرهيز كردن از دين خود، و ترسيدن از دشمنان خود، و ارواح ايشان، متعلّق است به محلّ اعلى (كه عالم قدس و ملكوت است). پس علماى ايشان و پيروان ايشان، گنگان و خاموشانند در زمان دولت باطل به جهت تقيّه، و دولت حقّ را انتظار مى‏كشند. و زود باشد كه خدا حقّ را ثابت گرداند به آيات و سخنان خود، و باطل را نيست و نابود سازد. هاى، هاى، خوشا حال ايشان بر صبرى كه بر دين خويش دارند در حال صلح و متاركه ايشان با دشمنان، و زهى شوق و اشتياقى كه به ديدن ايشان دارم در حال ظهور دولت ايشان. و زود باشد كه خدا ما و ايشان را جمع كند در بهشت‏هاى با اقامت (كه هميشه در آن باشيم)، با هر كه شايسته باشد و به طاعت و ايمان از پدران ايشان، و زنان ايشان و فرزندان ايشان» (و اين، اقتباسى است كه حضرت از آيه سوره رعد فرموده) «۱». __________________________________________________

(۱). رعد، ۲۳.