أَحَاط

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

• حوط (۲۸ بار)

قاموس قرآن

فراگرفتن. در قاموس گويد: حوط، حيطه، و حياطة به معنى حفظ، صيانت و مراقبت است. راغب گويد: حائط ديوارى است كه مكان مخصوصى را فرا گيرد، احاطه در اجسام به كار مى‏رود مثل فلان چيز را احاطه كردم و نيز در حفظ استعمال مى‏شود مثل «اِنَّهُ بِكُلِّ شَى‏ءِ مُحيطٌ»: خداحافظ و نگهدارنده هر چيز است و نيز به معنى علم مى‏آيد نحو «اِنَّ اللّهَ بِما يَعْمَلونَ مُحيط»، «وَ اِنّز اللّهَ قَدْ اَحاطَ بِكُلِّ شَى‏ءٍ عِلماً» (به اختصار). ناگفنه نماند معنى اصلى همان فرا گرفتن و احاطه است و آن با علم و نگهدارى و مراقبت و بلائى كه شخص را فرا مى‏گيرد سازگار است . * [طلاق:12] حقّا كه خدا در دانائى هر چيز را فرا گرفته است . نظير [جنّ:28]، [كهف:91]. * [بقره:81] بلى هر كه بدى را كسب كند و گناهش او را فرا گيرد آنها ياران آتش اند. ظاهر آيه آن است كه عمل مثل هاله اطراف انسان را فرا مى‏گيرد و راهى براى ورود رحمت و هدايت به قلبش باقى نمى‏گذارد، اعمال كه به صورت نيرو از عامل خارج مى‏شوند از او جدا نمى‏گردند بلكه حتى بر روى قلب زنگار مى‏شود چنانكه فرموده [مطفّفين:14]. در سوره يس، احاطه اعمال به صورت زنجيرها و سدّها ذكر شده است [يس:8-9] زنجيرهائيكه در گردن تا چانه رسيده‏اند و سدّ بخصوصى كه از جلو و پشت سر، آنها را پوشيده است جز واقعيّت اعمال بد نيستند. * [كهف:42]، [يوسف:66] مراد از «احيط» و «يحاط» احاطه و فراگرفتن بلا است و تقدير چنين است: «اُحيطَ الْبَلاءُ بِثَمِرِهِ اَنْيُحاطَ الْبَلاءُ بِكُمْ» معنى دو آيه چنين مى‏شود: ميوه‏اش با بلا احاطه شد پس دو دست خويش را به حسرت براى مالى كه خرج كرده بود به هم مى‏ماليد. حتماً بايد او را بياوريد مگر آنكه با پيش آمدى احاطه شويد . * [عنكبوت:54] عذاب را به عجله از تو مى‏خواهند حال آنكه جهنّم كافران را فرا گرفته است . آيه شريفه مبيّن آن است كه جهنّم در حال حاضر كفّار را فرا گرفته است ولى متوجّه آن نيستند همانطور كه برق در ابر و آتش در سنگ پنهان است و ما متوجّه نيستيم هكذا جهنّم در اين زندگى مخفى است و اهل كفر را فرا گرفته ولى متوجّه آن نيستند. نظير اين، آيات [انفطار:13-16] است بنابر آنكه جمله‏هاى اسميّه دلالت بر حال و استمرار دارند. * [بقره:19]، [فصّلت:54]، [هود:92]، [نساء:126]. محيط: از اسماء اللّه الحسنى است يعنى احاطه كننده. فرا گيرنده. كه با علم و حفظ قابل جمع است و مى‏شود آن را فرا گيرنده، عالم، و حافظ معنى كرد «اِنَّ اللّهَ بِما يَعْمَلونَ مُحيطٌ» خدا آنچه را كه مى‏كنند فرا گرفته و عالم و نگدارنده است و چون محيط در جاى حافط به كار رود قهراً شدت حفظ و تمام علم را مى‏فهماند زيرا معنى اصلى كلمه فرا گيرنده است در مجمع ذيل آيه 126 نساء گفته: معنى محيط بالشى‏ء آن است كه من جميع الجهات به آن داناست. در خاتمه بايد دانست كه افعال و مشتقات اين مادّه در قرآن كريم همه از باب افعال به كار رفته است. كلمه محيط مجموعاً يازده بار امده است هشت بار درباره خدا، دو بار در خصوص جهنّم، و يك دفعه در مورد عذاب .

کلمات نزدیک مکانی

وَ اللّه قَد شَيْء إِن کُل أَن بِکُل نَارا بِهِم بِالنّاس رَبّک بِمَا لَدَيْهِم عَلَيْهَا بِهَا سُرَادِقُهَا لِلظّالِمِين رَبّهِم لَک مَا رِسَالاَت تَقْدِرُوا عِلْما أَعْتَدْنَا أَبْلَغُوا قُلْنَا لَم عَلَى أَحْصَى کَان جَعَلْنَا إِنّا قَدِير يَسْتَغِيثُوا إِلاّ إِذ الرّؤْيَا فَلْيَکْفُر أُخْرَى يُغَاثُوا الّتِي تَخْوِيفا شَاء مُسْتَقِيما لِيَعْلَم صِرَاطا أَرَيْنَاک رَصَدا مَن عَدَدا بِمَاء کَالْمُهْل فِتْنَة فَلْيُؤْمِن يَشْوِي قَدِيرا

تکرار در هر سال نزول

در حال بارگیری...