ذِکْر

آیات شامل این کلمه

«ذِکر» همان گونه که «راغب» در «مفردات» گفته است گاهى به معناى حفظ مطالب و معارف آمده است با این تفاوت که کلمه «حفظ» به مرحله به ذهن سپردن گفته مى شود و کلمه «ذکر» به معناى یادآورى چیزى به زبان و یا به قلب است، لذا گفته اند «ذکر» دو گونه است: «ذکر قلبى» و «ذکر زبانى» و هر یک از آنها نیز بر دو گونه است: یا پس از فراموشى است، یا بدون فراموشى. «ذِکر» به معناى یادآورى و یا چیزى که مایه تذکر و یادآورى است، و در آیات قرآن به همین معنا به کار رفته، گاهى نیز به کتاب آسمانى موسى(علیه السلام) یعنى «تورات» اطلاق شده است; مانند آیه 48 سوره انبیاء: «وَ لَقَدْ آتَیْنَا مُوسى وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِیاءً وَ ذِکْراً لِلْمُتَّقِینَ». و گاه این عنوان در مورد قرآن استعمال شده، مانند آیه 27 سوره «تکویر»: «إِنْ هُوَ إلا ذِکْرٌ لِلْعالَمِین». لذا بعضى گفته اند که منظور از «ذکر» در آیه 105 سوره «انبیاء» قرآن است و «زبور» تمام کتب انبیاء پیشین، و کلمه «مِنْ بَعْدِ» تقریباً معادل کلمه «علاوه بر» در فارسى خواهد بود. «ذِکر» (بر وزن فکر) در سوره «قلم» به معناى «یادآورى» است، ولى بعضى از مفسران آن را به معناى «شرف» تفسیر کرده اند، و گفته اند که این قرآن، شرافتى است براى تمام جهانیان.

ریشه کلمه

• ذکر (۲۹۲ بار)