الأنعام ١٥٢: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
افزودن جزییات آیه
(Edited by QRobot) |
(افزودن جزییات آیه) |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::تَقْرَبُوا|تَقْرَبُوا]] [[کلمه غیر ربط::تَقْرَبُوا| ]] [[شامل این ریشه::قرب| ]][[ریشه غیر ربط::قرب| ]][[شامل این کلمه::مَال|مَالَ]] [[کلمه غیر ربط::مَال| ]] [[شامل این ریشه::مول| ]][[ریشه غیر ربط::مول| ]][[شامل این کلمه::الْيَتِيم|الْيَتِيمِ]] [[کلمه غیر ربط::الْيَتِيم| ]] [[شامل این ریشه::يتم| ]][[ریشه غیر ربط::يتم| ]][[شامل این کلمه::إِلاّ| | {{قاب | متن = '''[[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::تَقْرَبُوا|تَقْرَبُوا]] [[کلمه غیر ربط::تَقْرَبُوا| ]] [[شامل این ریشه::قرب| ]][[ریشه غیر ربط::قرب| ]][[شامل این کلمه::مَال|مَالَ]] [[کلمه غیر ربط::مَال| ]] [[شامل این ریشه::مول| ]][[ریشه غیر ربط::مول| ]][[شامل این کلمه::الْيَتِيم|الْيَتِيمِ]] [[کلمه غیر ربط::الْيَتِيم| ]] [[شامل این ریشه::يتم| ]][[ریشه غیر ربط::يتم| ]][[شامل این کلمه::إِلاّ|إِلاَّ]] [[شامل این ریشه::الا| ]][[شامل این کلمه::بِالّتِي|بِالَّتِي]] [[کلمه غیر ربط::بِالّتِي| ]] [[شامل این ریشه::التى| ]][[ریشه غیر ربط::التى| ]][[شامل این ریشه::ب| ]][[ریشه غیر ربط::ب| ]][[شامل این کلمه::هِي|هِيَ]] [[شامل این ریشه::هى| ]][[شامل این کلمه::أَحْسَن|أَحْسَنُ]] [[کلمه غیر ربط::أَحْسَن| ]] [[شامل این ریشه::حسن| ]][[ریشه غیر ربط::حسن| ]][[شامل این کلمه::حَتّى|حَتَّى]] [[شامل این ریشه::حتى| ]][[شامل این کلمه::يَبْلُغ|يَبْلُغَ]] [[کلمه غیر ربط::يَبْلُغ| ]] [[شامل این ریشه::بلغ| ]][[ریشه غیر ربط::بلغ| ]][[شامل این کلمه::أَشُدّه|أَشُدَّهُ]] [[کلمه غیر ربط::أَشُدّه| ]] [[شامل این ریشه::شدد| ]][[ریشه غیر ربط::شدد| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[ریشه غیر ربط::ه| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::أَوْفُوا|أَوْفُوا]] [[کلمه غیر ربط::أَوْفُوا| ]] [[شامل این ریشه::وفى| ]][[ریشه غیر ربط::وفى| ]][[شامل این کلمه::الْکَيْل|الْکَيْلَ]] [[کلمه غیر ربط::الْکَيْل| ]] [[شامل این ریشه::کيل| ]][[ریشه غیر ربط::کيل| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::الْمِيزَان|الْمِيزَانَ]] [[کلمه غیر ربط::الْمِيزَان| ]] [[شامل این ریشه::وزن| ]][[ریشه غیر ربط::وزن| ]][[شامل این کلمه::بِالْقِسْط|بِالْقِسْطِ]] [[کلمه غیر ربط::بِالْقِسْط| ]] [[شامل این ریشه::ب| ]][[ریشه غیر ربط::ب| ]][[شامل این ریشه::قسط| ]][[ریشه غیر ربط::قسط| ]][[شامل این کلمه::لا|لاَ]] [[شامل این ریشه::لا| ]][[شامل این کلمه::نُکَلّف|نُکَلِّفُ]] [[کلمه غیر ربط::نُکَلّف| ]] [[شامل این ریشه::کلف| ]][[ریشه غیر ربط::کلف| ]][[شامل این کلمه::نَفْسا|نَفْساً]] [[کلمه غیر ربط::نَفْسا| ]] [[شامل این ریشه::نفس| ]][[ریشه غیر ربط::نفس| ]][[شامل این کلمه::إِلاّ|إِلاَّ]] [[شامل این ریشه::الا| ]][[شامل این کلمه::وُسْعَهَا|وُسْعَهَا]] [[کلمه غیر ربط::وُسْعَهَا| ]] [[شامل این ریشه::ها| ]][[ریشه غیر ربط::ها| ]][[شامل این ریشه::وسع| ]][[ریشه غیر ربط::وسع| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::إِذَا|إِذَا]] [[شامل این ریشه::اذا| ]][[شامل این کلمه::قُلْتُم|قُلْتُمْ]] [[کلمه غیر ربط::قُلْتُم| ]] [[شامل این ریشه::قول| ]][[ریشه غیر ربط::قول| ]][[شامل این کلمه::فَاعْدِلُوا|فَاعْدِلُوا]] [[کلمه غیر ربط::فَاعْدِلُوا| ]] [[شامل این ریشه::عدل| ]][[ریشه غیر ربط::عدل| ]][[شامل این ریشه::ف| ]][[ریشه غیر ربط::ف| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::لَو|لَوْ]] [[شامل این ریشه::لو| ]][[شامل این کلمه::کَان|کَانَ]] [[شامل این ریشه::کون| ]][[شامل این کلمه::ذَا|ذَا]] [[کلمه غیر ربط::ذَا| ]] [[شامل این ریشه::ذا| ]][[ریشه غیر ربط::ذا| ]][[شامل این کلمه::قُرْبَى|قُرْبَى]] [[کلمه غیر ربط::قُرْبَى| ]] [[شامل این ریشه::قرب| ]][[ریشه غیر ربط::قرب| ]][[شامل این کلمه::وَ|وَ]] [[شامل این ریشه::و| ]][[شامل این کلمه::بِعَهْد|بِعَهْدِ]] [[کلمه غیر ربط::بِعَهْد| ]] [[شامل این ریشه::ب| ]][[ریشه غیر ربط::ب| ]][[شامل این ریشه::عهد| ]][[ریشه غیر ربط::عهد| ]][[شامل این کلمه::اللّه|اللَّهِ]] [[کلمه غیر ربط::اللّه| ]] [[شامل این ریشه::الله| ]][[ریشه غیر ربط::الله| ]][[شامل این ریشه::اله| ]][[ریشه غیر ربط::اله| ]][[شامل این ریشه::وله| ]][[ریشه غیر ربط::وله| ]][[شامل این کلمه::أَوْفُوا|أَوْفُوا]] [[کلمه غیر ربط::أَوْفُوا| ]] [[شامل این ریشه::وفى| ]][[ریشه غیر ربط::وفى| ]][[شامل این کلمه::ذٰلِکُم|ذٰلِکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::ذٰلِکُم| ]] [[شامل این ریشه::ذلکم| ]][[ریشه غیر ربط::ذلکم| ]][[شامل این کلمه::وَصّاکُم|وَصَّاکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::وَصّاکُم| ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[ریشه غیر ربط::کم| ]][[شامل این ریشه::وصى| ]][[ریشه غیر ربط::وصى| ]][[شامل این کلمه::بِه|بِهِ]] [[شامل این ریشه::ب| ]][[شامل این ریشه::ه| ]][[شامل این کلمه::لَعَلّکُم|لَعَلَّکُمْ]] [[کلمه غیر ربط::لَعَلّکُم| ]] [[شامل این ریشه::کم| ]][[ریشه غیر ربط::کم| ]][[شامل این ریشه::لعل| ]][[ریشه غیر ربط::لعل| ]][[شامل این کلمه::تَذَکّرُون|تَذَکَّرُونَ]] [[کلمه غیر ربط::تَذَکّرُون| ]] [[شامل این ریشه::ذکر| ]][[ریشه غیر ربط::ذکر| ]]'''}} | ||
{| class="ayeh-table mw-collapsible mw-collapsed" | |||
!کپی متن آیه | |||
|- | |||
|وَ لاَ تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا الْکَيْلَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُکَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا وَ إِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَ لَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذٰلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ | |||
|} | |||
'''ترجمه ''' | '''ترجمه ''' | ||
<tabber> | <tabber> | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۸: | ||
|-|صادقی تهرانی=و به مال یتیم - جز بحقّ به گونه‌ای هر چه نیکوتر - نزدیک مشوید، تا به (حدّ) رشدهایش برسد. و پیمانه و ترازو را با تقسیم کردن (عادلانه) تمام انجام دهید. هیچ کس را جز به اندازه‌ی توانش تکلیف نمی‌کنیم. و هنگامی که (سخنی) گویید عادلانه سخن بگویید، هر چند (درباره‌ی) نزدیکترین خویشاوند(تان) باشد. و به پیمان خدا وفا کنید. این است که (خدا) شما را به آن سفارش کرده، شاید به شایستگی، (او و احکامش را) یاد کنید. | |-|صادقی تهرانی=و به مال یتیم - جز بحقّ به گونه‌ای هر چه نیکوتر - نزدیک مشوید، تا به (حدّ) رشدهایش برسد. و پیمانه و ترازو را با تقسیم کردن (عادلانه) تمام انجام دهید. هیچ کس را جز به اندازه‌ی توانش تکلیف نمی‌کنیم. و هنگامی که (سخنی) گویید عادلانه سخن بگویید، هر چند (درباره‌ی) نزدیکترین خویشاوند(تان) باشد. و به پیمان خدا وفا کنید. این است که (خدا) شما را به آن سفارش کرده، شاید به شایستگی، (او و احکامش را) یاد کنید. | ||
|-|معزی=و نزدیک نشوید به دارائی یتیم جز بدانچه نکوتر است تا برسد به نیروهای (به جوانی) خویش خویش و بپردازید پیمانه و سنجش را به داد تکلیف نکنیم کسی را جز به مقدار توانائیش و هرگاه سخنی گفتید دادگری کنید اگرچه باشد خویشاوند و به پیمان خدا وفا کنید این است آنچه توصیه کرده است شما را بدان شاید یادآور شوید | |-|معزی=و نزدیک نشوید به دارائی یتیم جز بدانچه نکوتر است تا برسد به نیروهای (به جوانی) خویش خویش و بپردازید پیمانه و سنجش را به داد تکلیف نکنیم کسی را جز به مقدار توانائیش و هرگاه سخنی گفتید دادگری کنید اگرچه باشد خویشاوند و به پیمان خدا وفا کنید این است آنچه توصیه کرده است شما را بدان شاید یادآور شوید | ||
|-|</tabber>< | |-|english=<div id="qenag">And do not come near the property of the orphan, except with the best intentions, until he reaches maturity. And give full weight and full measure, equitably. We do not burden any soul beyond its capacity. And when you speak, be fair, even if it concerns a close relative. And fulfill your covenant with Allah. All this He has enjoined upon you, so that you may take heed.</div> | ||
{{آيه | سوره = سوره الأنعام | نزول = | |-|</tabber> | ||
<div class="audiotable"> | |||
<div id="quran_sound">ترتیل: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/parhizgar/006152.mp3"></sound></div> | |||
<div id="trans_sound">ترجمه: <sound src="http://dl.bitan.ir/quran/makarem/006152.mp3"></sound></div> | |||
</div> | |||
{{آيه | سوره = سوره الأنعام | نزول = [[نازل شده در سال::22|١٠ هجرت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::152|١٥٢]] | قبلی = الأنعام ١٥١ | بعدی = الأنعام ١٥٣ | کلمه = [[تعداد کلمات::41|٤١]] | حرف = }} | |||
===معنی کلمات و عبارات=== | ===معنی کلمات و عبارات=== | ||
«بِالَّتی»: با خصلت یا خصالی که. با کار یا کارهائی که. «أَشُدَّ»: قوّت. مفرد است، یا جمعی است که دارای مفرد نمی‌باشد. مراد از (أَشُدَّ) رشد مذکور در (نساء / است. «أَوْفُوا»: به تمام و کمال بپردازید. «عَهْدِ اللهِ»: پیمان خدا. مراد از آن، همه چیزهائی است که خداوند از بندگان خود خواسته است. همچنین همه عهدها و پیمانهائی است که مردمان با یکدیگر می‌بندند. در این صورت نسبت آن به خدا بدین سبب است که خداوند به حفظ و وفای بدان امر نموده است. | |||
__TOC__ | __TOC__ | ||
| خط ۲۴: | خط ۳۲: | ||
=== آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک) === | === آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک) === | ||
<div id='arabicrel'> | <div id='arabicrel'> | ||
[[البقرة ٢٢٠ | فِي | [[البقرة ٢٢٠ | فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ...]] (۲) [[البقرة ٢٢٠ | فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ...]] (۲) [[النساء ١٠ | إِنَ الَّذِينَ يَأْکُلُونَ...]] (۲) [[النساء ١٣٥ | يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا کُونُوا...]] (۶) [[المطففين ١ | وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ]] (۰) [[المطففين ٢ | الَّذِينَ إِذَا اکْتَالُوا عَلَى...]] (۳) [[المطففين ٣ | وَ إِذَا کَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ...]] (۲) [[المطففين ٢ | الَّذِينَ إِذَا اکْتَالُوا عَلَى...]] (۲) | ||
[[المطففين ٤ | أَ لاَ يَظُنُ أُولٰئِکَ | [[المطففين ٤ | أَ لاَ يَظُنُ أُولٰئِکَ أَنَّهُمْ...]] (۰) [[المطففين ٥ | لِيَوْمٍ عَظِيمٍ]] (۰) [[المطففين ٦ | يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِ...]] (۰) | ||
</div> | </div> | ||
| خط ۳۲: | خط ۴۰: | ||
<tabber> | <tabber> | ||
المیزان= | المیزان= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۴۱#link261 | آيات ۱۵۷ - ۱۵۱، سوره انعام]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۴۱#link261 | آيات ۱۵۷ - ۱۵۱، سوره انعام]] | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۴۱#link262 | بيان آيات مربوط به تحريم محرماتى كه به شريعت معينى از شرايع اختصاص ندارد.]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۴۱#link262 | بيان آيات مربوط به تحريم محرماتى كه به شريعت معينى از شرايع اختصاص ندارد.]] | ||
| خط ۴۶: | خط ۵۵: | ||
*[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۴۳#link273 | (چند روايت در ذيل آيه : (( قل تعالوا اتل ... و درباره صراط مستقيم )) .]] | *[[تفسیر:المیزان جلد۷_بخش۴۳#link273 | (چند روايت در ذيل آيه : (( قل تعالوا اتل ... و درباره صراط مستقيم )) .]] | ||
}} | |||
|-|نمونه= | |-|نمونه= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:نمونه جلد۶_بخش۴۴#link6 | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:نمونه جلد۶_بخش۴۴#link6 | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-| تفسیر نور= | |||
===تفسیر نور (محسن قرائتی)=== | |||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ الْمِيزانَ بِالْقِسْطِ لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها وَ إِذا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ «152» | |||
به مال يتيم نزديك نشويد (و در آن تصرّفى نكنيد) مگر به نيكوترين (طريقه‌اى كه به صلاح او باشد) تا به حد بلوغ و رشد خود برسد. (در داد و ستدها) پيمانه و ترازو را با عدالت تمام دهيد. ما هيچ‌كس را جز به اندازه‌ى | |||
جلد 2 - صفحه 583 | |||
توانش تكليف نمى‌كنيم. و هرگاه سخن مى‌گوييد (چه در قضاوت و چه در شهادت) عدالت را رعايت كنيد، هر چند (به زيان) خويشاوندتان باشد و به عهد و پيمان خدا وفا كنيد. اينها امورى است كه خداوند، شمارا به آن سفارش كرده است، باشد كه ياد كنيد و پند بگيريد. | |||
===نکته ها=== | |||
خداوند، كارهاى خود را به نحو احسن انجام مى‌دهد: «أَحْسَنُ الْخالِقِينَ» «1»، «أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ» «2»، «نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ» «3» و ...، از ما هم خواسته كه كارهايمان به نحو احسن باشد، «لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا» «4» چه در تصرّفات و فعاليّت‌هاى اقتصادى، «إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» «5»، چه در گفتگو با مخالفان، «جادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» «6»، چه در پذيرش سخنان ديگران، «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» «7» و چه بدى‌هاى مردم را با بهترين نحو جواب دادن، «ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ» «8» كه در تمام اين موارد، كلمه‌ى «احسن» به كار رفته است. | |||
قوم حضرت شعيب، به خاطر كم فروشى گرفتار عذاب شدند. در قرآن نيز سه بار از كم‌فروشى نهى شده است. | |||
كلمه‌ى «كيل» هم به معناى پيمانه است و هم به معناى پيمانه كردن. كلمه‌ى «قسط» هم مى‌تواند مربوط به «أَوْفُوا» باشد يعنى پرداخت، عادلانه باشد و هم مربوط به «كيل و ميزان» باشد، يعنى خود پيمانه و ترازو سالم باشد. البتّه نتيجه هر دو يكى است. | |||
===پیام ها=== | |||
1- چون يتيم مدافعى ندارد و اموالش لغزشگاه است مواظب باشيم. «لا تَقْرَبُوا» | |||
---- | |||
«1». مؤمنون، 14. | |||
«2». تين، 4. | |||
«3». زمر، 23. | |||
«4». هود، 7. | |||
«5». انعام، 152. | |||
«6». نحل، 125. | |||
«7». زمر، 18. | |||
«8». مؤمنون، 96. | |||
جلد 2 - صفحه 584 | |||
2- براى حفظ حقوق ايتام بايد بهترين طريقه‌ى بهره‌گيرى از اموال و دارايى او انتخاب شود. «بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ». جز كسانى كه اهليّت اقتصادى و تقواى كافى دارند، نبايد ديگران به مال يتيم نزديك شوند. لا تَقْرَبُوا ... إِلَّا | |||
3- وقتى ايتام به رشد و تجربه‌ى كافى رسيدند، سلطه‌ى خود را از آنان برداريد. | |||
«حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ» | |||
4- نظام اقتصادى جامعه‌ى اسلامى بايد بر اساس قسط باشد. «بِالْقِسْطِ» | |||
5- اگر اجراى عدالت در حدّ اعلى ممكن نيست، لااقلّ در حدّ توان و امكان مراعات كنيد. «لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها» | |||
6- هيچ‌يك از دستورات و اوامر و نواهى الهى، فوق طاقت انسان نيست. «لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها» | |||
7- بدون قدرت، تكليفى نيست. «لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها» | |||
8- عدالت، هم در رفتار و هم در گفتار، يك اصل است. أَوْفُوا الْكَيْلَ ... وَ إِذا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا (در گواهى‌ها، وصيّت‌ها، قضاوت‌ها، صدور حكم‌ها، انتقادها و ستايش‌ها، عدالت را مراعات كنيم.) | |||
ى‌شود) وفادار باشيم. ( «عهد اللَّه» هم شامل پيمانى است كه خدا با انسان دارد و هم پيمانى كه انسان با خدا مى‌بندد) «بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا» | |||
10- رابطه‌ى خويشاوندى را بر ضابطه‌ى حقّ و عدل، ترجيح ندهيم. «فَاعْدِلُوا وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى» | |||
}} | |||
|-| | |||
اثنی عشری= | |||
===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ الْمِيزانَ بِالْقِسْطِ لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها وَ إِذا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (152) | |||
بعد ذكر فرمايد چهار تكليف ديگر را: | |||
وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ: 6- و نزديك مشويد مال يتيم را و در آت تصرف مكنيد، چه اكل مال يتيم يكى از كبائر و موجب عذاب الهى است لقوله: «إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَيَصْلَوْنَ سَعِيراً». «1» إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ: مگر به فعلى و خصلتى كه نيكوترين چيزى باشد كه در مال او ملاحظه شود مانند حفظ و زيادتى آن به تجارت بيشتر شود، و لكن خود نخوريد و به كسى نبخشيد حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ: تا اينكه دريابد يتيم قوتهاى خود را، يعنى تا حين بلوغ كه آن وقت قوت است و اصح آنكه وقت بلوغ و رشد تسليم مال به او شود و اين مذهب معظم اماميه است. و تخصيص مال يتيم با آنكه حفظ نفس از جميع اموال او واجب است به جهت مبالغه باشد، چه يتيم چون كافل و ناصرى ندارد، مال او در معرض آن است كه اهل ظلم و فسق در آن طمع كنند. | |||
وَ أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ الْمِيزانَ بِالْقِسْطِ: 7- و وفا كنيد به تمامه كيل را در مكيلات و ترازو را در موزونات به عدل و انصاف، يعنى كم‌فروشى نكنيد و زياده نگيريد. امر فرموده معطى را به ايفاء حق ذيحق بدون نقصان و صاحب | |||
---- | |||
«1» نساء، آيه 10. | |||
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 407 | |||
حق را به اخذ حق خود بدون طلب زياده، زيرا نقص يك مكيال و ميزان، موجب قحطى و سختى مؤنه و جور سلطان شود. چنانچه در كافى- حضرت نبوى صلى اللّه عليه و آله در ذيل حديثى فرمايد و لم ينقصوا المكيال و الميزان الّا اخذوا بالسّنين و شدّة المؤنة و جور السّلطان. «1» در ينابيع- بعد از نزول اين آيه بعضى گفتند يا رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله ما قادر نيستيم در وزن، زبانه ترازوى ما چنان برابر شود كه اصلا ميلى نكند، آيه شريفه نازل شد لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها: ما تكليف نمى‌كنيم نفسى را مگر آنچه وسعت و طاقت دارد، يعنى اگر تقصيرى در كيل و وزن بدون قصد و عمد واقع شود و شما را عزيمت مراعات عدل باشد، شما را عفو كنيم. در انوار گفته ذكر اين در عقب امر، تنبيه است كه وفاى به حق به غايت متعسر، پس بر شما است سعى و جهد به آنچه وسع و طاقت شما باشد و سواى آن معفو است از شما. | |||
وَ إِذا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا: 8- زمانى كه سخن گوئيد در حكومت يا شهادت، پس راستى كنيد در آن، وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى: و اگرچه مقول له يا مقول عليه يا محكوم له يا محكوم عليه يا مشهود له يا مشهود عليه، صاحب خويشى نزديك باشد. تخصيص قول به ذكر، جهت آنست كه قول در ميان مردم بيشتر از فعل است، و آنكس كه عادت خود را راسخ گرداند كه در قول حيف و ميل نكند، در فعل نيز تجويز نخواهد كرد، و اين از اوامر بليغه است كه با وجود قلت حروف شامل كثرت احكام شود از اقارير و شهادات و وصايا و فتاوى و قضايا و احكام و مذاهب و امر به معروف و نهى از منكر و غير آن. در كافى- حضرت صادق عليه السّلام: قال: اتّقوا اللّه و اعدلوا فانّكم تعيبون على قوم لا يعدلون «2» و قال: العدل احلى من الماء يصيبه الظّمأن ما اوسع العدل اذا عدل فيه و ان قلّ. «3» فرمود: | |||
بترسيد از خدا و عدالت كنيد، زيرا شما عيب دانيد بر كسانى كه عدالت نكنند، پس سزاوار نيست بجا آوريد عملى را كه به آن ملامت مى‌نمائيد غير را. و نيز | |||
---- | |||
«1» اصول كافى، كتاب الايمان و الكفر، باب فى عقوبات المعاصى العاجله، حديث اوّل. | |||
«2» اصول كافى، كتاب الايمان و الكفر، باب الانصاف و العدل، حديث 14. | |||
«3» همان مدرك، حديث 11. | |||
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 408 | |||
فرمود عدالت شيرين‌تر است از آبى كه به تشنه رسد. چقدر وسيع است عدل هرگاه عدالت كند كسى در آن اگرچه كم باشد. | |||
وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا: 9- و به عهد خدا كه تاديه احكام شرع و ملازمت عدل است در آن يا به نذريكه نموده‌ايد وفا كنيد و به نهجى كه از شارع به شما رسيده قيام نمائيد ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ: اين اوامر و نواهى را حق تعالى امر فرموده شما را به آن لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ: به جهت آنكه متذكر شويد و پند بگيريد كه آنچه امر شده بجا آريد و آنچه نهى شده اجتناب كنيد. ابن عباس گويد «1»: اين آيات از محكمات است، نسخ نشده از آنها چيزى در جميع كتب سماويه، و آنها محرماتند بر بنى آدم به تمامه، و اينها ام الكتاب است، هر كه عمل كند داخل بهشت شود، و هر كه ترك كند داخل جهنم شود. | |||
}} | |||
|-| | |||
روان جاوید= | |||
===تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ الْمِيزانَ بِالْقِسْطِ لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها وَ إِذا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (152) | |||
ترجمه | |||
و نزديك نشويد مال يتيم را مگر بآن نحو كه بهتر است تا برسد بقوّتش و تمام كنيد پيمانه و ترا زورا بعدالت تكليف نمى‌كنيم نفسى را مگر بقدر وسعش و چون رأى دهيد پس عدالت كنيد و اگر چه باشد صاحب قرابت و بعهد خدا وفا كنيد اين است كه وصيت كرد شما را بآن باشد كه شما پند گيريد. | |||
تفسير | |||
تصرّف در مال يتيم جائز نيست مگر بر وجهى كه احسن باشد از ترك آن | |||
---- | |||
جلد 2 صفحه 398 | |||
مانند حفظ و تنميه و تذكيه آن و حدّ بلوغ در دختر نه سال است و در پسر پانزده سال است مگر آنكه محتلم شود يا برويد بر عانه‌اش موى خشن قبل از آن و با اين وصف اگر رشيد نباشند نبايد مال آنها را بتصرفشان داد چنانچه در فقيه و تهذيب از حضرت صادق ع نقل نموده كه خروج يتيم از يتيمى باحتلام است و آن مراد از بلوغ اشدّ او است و اگر محتلم شود و احراز رشد او نشده باشد كه سفيه يا ضعيف باشد بايد وليّش مال او را نگاه دارد و در نفحات از امام باقر (ع) نقل نموده كه دختر وقتى شوهر كرد و مدخوله شد با آنكه نه سالش تمام شده بود بايد مال او را بتصرفش داد و اختيارش با خودش است ولى پسر امرش نافذ نيست در معاملاتش و از يتيمى بيرون نمى‌آيد تا برسد به پانزده سال يا محتلم شود يا برويد مويش پيش از آن و نيز بايد در پيمانه و ترازو مراعات عدالت و تساوى را نمود كه از حق طرف چيزى كاسته نشود البته در حدّ وسع و امكان و آنمقدار از مراعات عدالت و تسويه كه خارج از وسع و متعسّر باشد معفو است و در موقع حكومت يا حكميّت يا شهادت هم بايد عدالت را از دست نداد و حكم بحق و عدل نمود و در اداء شهادت طرفين را بيك چشم نگاه كرد و مزيّتى در اظهار حق براى هيچ يك از مشهود له و عليه قائل نشد اگر چه يكى از طرفين از اقوام و بستگان شخص باشد خلاصه آنكه بايد بكليّه اوامر و عهود الهى در باب قضا و غيره عمل و وفا نمود و اين احكام وصيت و موعظه الهيّه است كه بايد بندگان بآن عمل نمايند و متعظ شوند و در مجمع از ابن عباس ره نقل نموده كه اين آيات محكمات كتابند كه چيزى از آنها نسخ نشده و در تمام كتب سماوى بوده و بر تمام بشر حرام است تعدى از آنها و هر كس عمل نمايد بآن داخل بهشت ميشود و هر كس ترك كند داخل آتش ميگردد .. | |||
}} | |||
|-| | |||
اطیب البیان= | |||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
وَ لا تَقرَبُوا مالَ اليَتِيم‌ِ إِلاّ بِالَّتِي هِيَ أَحسَن‌ُ حَتّي يَبلُغ‌َ أَشُدَّهُ وَ أَوفُوا الكَيل‌َ وَ المِيزان‌َ بِالقِسطِ لا نُكَلِّفُ نَفساً إِلاّ وُسعَها وَ إِذا قُلتُم فَاعدِلُوا وَ لَو كانَ ذا قُربي وَ بِعَهدِ اللّه‌ِ أَوفُوا ذلِكُم وَصّاكُم بِهِ لَعَلَّكُم تَذَكَّرُونَ (152) | |||
و نزديك مال يتيم نرويد مگر بطريقي که بهترين طرق باشد تا زماني که برسد بحد رشد و ايفاء كنيد در كيل و وزن زياد نگيريد و كم نفروشيد بعدل داد و ستد كنيد ما نفسي را مكلف نميكنيم مگر بمقدار طاقت و توانايي او و زماني که گفتيد پس بعدل بگوئيد و لو در خويشاوندان خود باشد و بعهد و قرارداد الهي وفا كنيد اينست که خداوند شما را وصيت فرمود براي اينكه متذكر شويد وَ لا تَقرَبُوا مالَ اليَتِيم‌ِ يعني تصرف در مال يتيم نكنيد حتي تصرفات جزئي که مفاد لا تقربوا است مثلا اگر زيد مرد و اولاد صغير دارد و قيّمي براي آنها معين نشده جايز نيست بر احدي وارد خانه شود براي حمل جنازه او حتي كساني که در خانه هستند واجب است فوري از خانه خارج شوند تا نزد مجتهد جامع الشرائط روند و از او اجازه تصرف بگيرند يا قيّم معين كند و باجازه قيّم تصرف كنند و مجتهد و قيم هم تا صرفه صغير نباشد نميتوانند اجازه دهند چه رسد بساير تصرفات. | |||
اشكال- اولا تصرف در مال غير مطلقا جايز نيست وجه اختصاص بيتيم چيست و ثانيا تصرف در مال يتيم حتي بعد از بلوغ و رشد هم جايز نيست زيرا غصب است و حرام. | |||
جواب- مفسرين گفتند وجه اختصاص بيتيم براي اهميت و شدت حرمت است لكن اينکه جواب تمام نيست زيرا آيه در مقام بيان محرمات است و همه اينها حرام است بلكه جواب هر دو اشكال اينست که تصرف در اموال ديگران يا در مال يتيم بعد از بلوغ و رشد مطلقا حرام نيست زيرا باذن صريح يا فحوي يا شاهد | |||
جلد 7 - صفحه 243 | |||
حال جايز است تصرف و لو بر مالك نفعي نداشته باشد ولي در مال يتيم مطلقا جايز نيست نه باذن صريح و نه فحوي و نه شاهد حال و آيه مطلق است که هيچگونه تصرفي جايز نيست إِلّا بِالَّتِي هِيَ أَحسَن‌ُ که براي يتيم صرفه داشته باشد آنهم هر كسي نميتواند فقط ولي که جد پدري باشد يا قيم که پدر معين كرده باشد يا منصوب از قبل حاكم شرع باشد، و تعبير بتأنيث الّتي هي دون الذي هو با اينكه قرب مذكر است براي اينست که قرب انحايي دارد جميع انحاء آن حرام است الا انحايي که براي يتيم احسن باشد از حفظ مال و صرف نفقه و كسوه يتيم و برداشت قيّم اگر فقير باشد بمقدار معروف چنانچه ميفرمايد وَ مَن كانَ غَنِيًّا فَليَستَعفِف وَ مَن كانَ فَقِيراً فَليَأكُل بِالمَعرُوف‌ِ نساء آيه 6. | |||
حَتّي يَبلُغ‌َ أَشُدَّهُ شديد بمعني محكم است يعني بالغ در تصرفاتش محكم باشد صلاح و فساد را بفهمد سفيه نباشد رشيد باشد و از براي رشد حدّي معين نشده اشخاص مختلف هستند بسا بمجرد بلوغ رشد هم هست بسا سي سال هم ميرسد و هنوز رشد ندارد. | |||
وَ أَوفُوا الكَيل‌َ وَ المِيزان‌َ بِالقِسطِ که يكي از معاصي كبيره بخس در مكيل و موزون است و عمل قوم شعيب بوده و عذاب بر آنها نازل شده بلكه مشتمل بر معاصي بسياري است از اشتغال ذمه و جنبه حق الناسي و عدم جواز تصرف در عوض و امروز معمول بسياري از كسبه هست هم كم‌فروشي ميكنند، هم زياد ميگيرند بايد بقسط داد و ستد كنند بلكه مستحب‌ّ است زياد بدهد و كم بگيرد و اينکه بخس در مكيل و موزون علاوه از حق اللّه و حق النّاس بركات را هم از مال برميدارد. | |||
لا نُكَلِّفُ نَفساً إِلّا وُسعَها اشاره به اينكه اينکه محرمات مذكور امر مشكل و صعب نيست و تكليف شاقي خداوند بر بنده‌گان قرار نداده مخصوصا دين مقدس اسلام که دين سمحه سهله است اگر مقايسه كنيد با تكاليف متوجه بر امم سابقه | |||
جلد 7 - صفحه 244 | |||
خواهيد فهميد که دين اسلام چقدر سهل و آسان است الّا اينكه بعضي از روي جهالت كار را بر خود مشكل ميكنند در حديث است از حضرت صادق عليه السّلام فرمود | |||
ان‌ّ الخوارج ضيقوا علي انفسهم بجهالتهم و ان‌ّ الدين اوسع من ذلک | |||
در آيه شريفه ميفرمايد رَبَّنا وَ لا تَحمِل عَلَينا إِصراً كَما حَمَلتَه‌ُ عَلَي الَّذِينَ مِن قَبلِنا آخر سوره بقره. | |||
وَ إِذا قُلتُم فَاعدِلُوا و زماني که كلامي بگوئيد بعدالت رفتار كنيد بر خلاف حق كلامي از شما صادر نشود مراعات اشخاص را نكنيد آنچه حق است بگوئيد وَ لَو كانَ ذا قُربي و لو پدر و مادر يا برادر و خواهر يا اولاد و احفاد يا ارحام و اقارب باشند در باب حكم و قضاوت بحق حكم كنيد، در باب شهادت بحق شهادت دهيد در باب هدايت و ارشاد بحق ارشاد كنيد، امر بمعروف كنيد، نهي از منكر نمائيد، كلام حق بگوئيد، زخم زبان نزنيد، سعايت و شماتت و نمامي و غيبت نكنيد، بندگان خدا را گمراه نكنيد، بضلالت نيندازيد، سب‌ّ و لعن مؤمن نكنيد فحاشي نكنيد و غير اينها. | |||
اشكال- عدالت در همه جا لازم است چرا عدالت در افعال و اعمال را ذكر نفرموده فقط عدالت در اقوال را بيان نموده. | |||
جواب- چون جملات قبل راجع بحقوق النّاس است لذا عدالت در اقوال هم از اينکه باب است و اگر ذكر افعال و اعمال شده بود فقط جنبه حقوق اللّه را شامل ميشد بعلاوه جمله بعد شامل عدالت در افعال ميشود که فرمود وَ بِعَهدِ اللّه‌ِ أَوفُوا زيرا عهد الهي يكي اينست که اطاعت شيطان نكنيد أَ لَم أَعهَد إِلَيكُم يا بَنِي آدَم‌َ أَن لا تَعبُدُوا الشَّيطان‌َ إِنَّه‌ُ لَكُم عَدُوٌّ مُبِين‌ٌ وَ أَن‌ِ اعبُدُونِي هذا صِراطٌ مُستَقِيم‌ٌ يس آيه 60 و 61، شامل جميع محرمات و واجبات ميشود. و يكي از اقسام عهد الهي باب نذر و عهد و قسم است که وفاء بآنها واجب و خلف آنها حرام بلكه كفاره دارد | |||
جلد 7 - صفحه 245 | |||
و يكي حفظ امانت است و ردّ بصاحبش إِنّا عَرَضنَا الأَمانَةَ عَلَي السَّماوات‌ِ وَ الأَرض‌ِ وَ الجِبال‌ِ فَأَبَين‌َ أَن يَحمِلنَها وَ أَشفَقن‌َ مِنها وَ حَمَلَهَا الإِنسان‌ُ احزاب آيه 72، و غير اينها از آيات. | |||
ذلِكُم وَصّاكُم بِهِ لَعَلَّكُم تَذَكَّرُونَ غافل از عهد الهي نشويد و فراموش نكنيد و دائما متذكر باشيد در باب وصاياي الهي و سفارشات او. | |||
}} | |||
|-| | |||
برگزیده تفسیر نمونه= | |||
===برگزیده تفسیر نمونه=== | |||
{{نمایش فشرده تفسیر| | |||
}} | |||
|-|تسنیم= | |-|تسنیم= | ||
{{ نمایش فشرده تفسیر| | |||
*[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | *[[تفسیر:تسنیم | تفسیر آیات]] | ||
}} | |||
|-|</tabber> | |-|</tabber> | ||
| خط ۱۴۹: | خط ۳۴۳: | ||
<div style="font-size:smaller"><references/></div> | <div style="font-size:smaller"><references/></div> | ||
[[رده:زمینه | [[رده:زمینه بی عدالتى]][[رده:جایز]][[رده:تصرفات حرام]][[رده:شرایط تکلیف]][[رده:قدرت در تکلیف]][[رده:توصیه‌هاى خدا]][[رده:عهد خدا]][[رده:حفظ منافع خویشاوندان]][[رده:اهمیت تعالیم دین]][[رده:نظام تعالیم دین]][[رده:پایه‌هاى رفتار]][[رده:آثار روابط خویشاوندى]][[رده:آثار روابط عاطفى]][[رده:اجتناب از سخن ناحق]][[رده:بی عدالتى در سخن]][[رده:حرمت سخن ناحق]][[رده:زمینه سخن ناحق]][[رده:اهمیت عدالت]][[رده:با خدا]][[رده:وجوب وفاى به عهد]][[رده:وفاى به عهد]][[رده:حرمت عهدشکنى با خدا]][[رده:احکام غصب]][[رده:عدالت در قضاوت]][[رده:حرمت کمخفروشى]][[رده:عدالت در گواهى]][[رده:احکام معامله]][[رده:بیخعدالتى در معامله]][[رده:پیمانه در معامله]][[رده:ترازو در معامله]][[رده:عدالت در معامله]][[رده:معامله کیلى]][[رده:معامله وزنى]][[رده:زمینه وسوسه]][[رده:احکام مال یتیم]][[رده:احکام یتیم]][[رده:تجاوز به مال یتیم]][[رده:تصرفات یتیم]][[رده:تصرف مال یتیم]][[رده:حفظ مال یتیم]][[رده:رشد اقتصادى یتیم]][[رده:رعایت مصالح یتیم]][[رده:مال یتیم]][[رده:مصالح یتیم]][[رده:نشانه هاى رشد یتیم]][[رده:هشدار به متولیان یتیم]] | ||
[[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره الأنعام ]] | [[رده:آیات قرآن]] [[رده:سوره الأنعام ]] | ||
{{#seo: | |||
|title=آیه 152 سوره أنعام | |||
|title_mode=replace | |||
|keywords=آیه 152 سوره أنعام,أنعام 152,وَ لاَ تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا الْکَيْلَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُکَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا وَ إِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَ لَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذٰلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ,زمینه بی عدالتى,جایز,تصرفات حرام,شرایط تکلیف,قدرت در تکلیف,توصیه‌هاى خدا,عهد خدا,حفظ منافع خویشاوندان,اهمیت تعالیم دین,نظام تعالیم دین,پایه‌هاى رفتار,آثار روابط خویشاوندى,آثار روابط عاطفى,اجتناب از سخن ناحق,بی عدالتى در سخن,حرمت سخن ناحق,زمینه سخن ناحق,اهمیت عدالت,با خدا,وجوب وفاى به عهد,وفاى به عهد,حرمت عهدشکنى با خدا,احکام غصب,عدالت در قضاوت,حرمت کمخفروشى,عدالت در گواهى,احکام معامله,بیخعدالتى در معامله,پیمانه در معامله,ترازو در معامله,عدالت در معامله,معامله کیلى,معامله وزنى,زمینه وسوسه,احکام مال یتیم,احکام یتیم,تجاوز به مال یتیم,تصرفات یتیم,تصرف مال یتیم,حفظ مال یتیم,رشد اقتصادى یتیم,رعایت مصالح یتیم,مال یتیم,مصالح یتیم,نشانه هاى رشد یتیم,هشدار به متولیان یتیم,آیات قرآن سوره الأنعام | |||
|description=وَ لاَ تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا الْکَيْلَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُکَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا وَ إِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَ لَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذٰلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ | |||
|image=Wiki_Logo.png | |||
|image_alt=الکتاب | |||
|site_name=الکتاب | |||
}} | |||
