روایت:الکافی جلد ۱ ش ۹۸۰

آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ الْحُجَّة

محمد بن يحيي عن احمد بن محمد بن عيسي عن محمد بن خالد عن النضر بن سويد عن يحيي الحلبي عن بريد بن معاويه عن محمد بن مسلم قال :

قُلْتُ‏ لِأَبِي عَبْدِ اَللَّهِ ع‏ أَصْلَحَكَ اَللَّهُ بَلَغَنَا شَكْوَاكَ‏ وَ أَشْفَقْنَا فَلَوْ أَعْلَمْتَنَا أَوْ عَلَّمْتَنَا مَنْ قَالَ إِنَ‏ عَلِيّاً ع‏ كَانَ عَالِماً وَ اَلْعِلْمُ يُتَوَارَثُ فَلاَ يَهْلِكُ عَالِمٌ إِلاَّ بَقِيَ مِنْ بَعْدِهِ مَنْ يَعْلَمُ مِثْلَ عِلْمِهِ أَوْ مَا شَاءَ اَللَّهُ قُلْتُ أَ فَيَسَعُ اَلنَّاسَ إِذَا مَاتَ اَلْعَالِمُ أَلاَّ يَعْرِفُوا اَلَّذِي بَعْدَهُ فَقَالَ أَمَّا أَهْلُ هَذِهِ اَلْبَلْدَةِ فَلاَ يَعْنِي‏ اَلْمَدِينَةَ وَ أَمَّا غَيْرُهَا مِنَ اَلْبُلْدَانِ فَبِقَدْرِ مَسِيرِهِمْ إِنَّ اَللَّهَ يَقُولُ‏ وَ مََا كََانَ اَلْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْ لاََ نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طََائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي اَلدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذََا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ‏ قَالَ قُلْتُ أَ رَأَيْتَ مَنْ مَاتَ فِي ذَلِكَ فَقَالَ هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ خَرَجَ‏ مِنْ بَيْتِهِ مُهََاجِراً إِلَى اَللََّهِ وَ رَسُولِهِ‏ ثُمَّ يُدْرِكْهُ اَلْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اَللََّهِ‏ قَالَ قُلْتُ فَإِذَا قَدِمُوا بِأَيِّ شَيْ‏ءٍ يَعْرِفُونَ صَاحِبَهُمْ قَالَ يُعْطَى اَلسَّكِينَةَ وَ اَلْوَقَارَ وَ اَلْهَيْبَةَ

ترجمه

کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۳, ۵۳

محمد بن مسلم گويد: من به امام صادق (ع) گفتم: اصلحك الله خبر بيمارى شما به ما رسيد و نگران شديم، كاش به ما اعلام مى‏كردى يا مى‏آموختى كه امام آينده كيست؟ فرمود: به راستى على (ع) عالم و امام بود و علم امامت به ارث مى‏رود و عالمى نميرد جز آن كه به جاى بماند كسى كه چون او يا آنچه را خدا خواهد بداند، گفتم: براى مردم رواست كه چون عالمى بميرد آن كه بعد از او است نشناسند؟. فرمود: نسبت به اهل اين شهر (كه محل امام است) يعنى مدينه، نه، امّا شهرهاى ديگر به اندازه‏اى كه خود را به مدينه رسانند (يعنى به محل امام) زيرا خدا مى‏فرمايد (۱۲۲ سوره توبه): «و نباشند مؤمنان كه همه و همه بكوچند پس چرا نكوچد از هر فرقه‏اى طائفه‏اى از آنها تا دين را بفهمند و بيم دهند قوم و تبار خود را وقتى به آنها برگردند و شايد كه آنها بر حذر گردند» گفتم: بفرمائيد اگر كسى در اين ضمن مُرد، فرمود: او به منزله كسى است كه از خانه‏اش مهاجرت كرده به سوى خدا و رسولش و سپس مرگش رسيده محققاً اجرش بر خدا است، گويد: گفتم: چون بيايند به چه نشانه‏اى صاحب الامر را بشناسند؟ فرمود: به او سكينه و وقار و هيبت عطا شود.

مصطفوى‏, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۲, ۲۱۴

محمد بن مسلم گويد: بامام صادق عليه السلام عرضكردم: اصلحك الله خبر بيمارى شما بما رسيد و ما را نگران كرد، اى كاش ما را آگاه ميساختى (يا فرمود بما مى‏آموختى) وصى شما كيست؟ فرمود: همانا على (بن ابى طالب) عليه السلام عالم (امام) بود و علم بارث ميرسد، و هيچ عالمى نميرد جز اينكه پس از وى كسى باشد كه مانند علم او يا آنچه خدا خواهد (كمتر يا زيادتر) بداند، عرضكردم براى مردم رواست كه چون امامى بميرد، امام بعد از او را نشناسد؟ فرمود: اما براى اهل اين شهر- يعنى مدينه- روا نيست (زيرا بايد فورا سؤال كنند و وصى امام را بشناسند) و نسبت بشهرهاى ديگر معذوريت آنها باندازه رسيد نشان تا مدينه است، همانا خدا ميفرمايد: «همه مؤمنين نتوانند كوچ كنند، پس چرا از هر گروه ايشان دسته‏اى سفر نكنند تا در امر دين دانش اندوزند و چون بازگشتند، قوم خويش را بيم دهند شايد آنها بترسند- ۱۲۲ سوره ۹-» عرضكردم: بفرمائيد اگر كسى در اين راه بميرد، چه مى‏شود؟ فرمود: او بمنزله كسى است كه براى مهاجرت بسوى خدا و رسولش از منزلش بيرون شده، سپس مرگش فرا رسد كه پاداش او بر خداست. عرضكردم: وقتى وارد مدينه شدند، بچه دليل امام خود را ميشناسند؟ فرمود: بامام آرامش و وقار و هيبت عطا شود (يعنى امام را ميبينند كه اطمينان قلب و عدم شك و تزلزل در گفتار و رفتار و وجناتش هويداست).

محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۲, ۳۰۹

محمد بن يحيى، از احمد بن محمد بن عيسى، از محمد بن خالد، از نضر بن سُويد، از يحيى حلبى، از بُريد بن معاويه، از محمد بن مسلم روايت كرده است كه گفت: به خدمت امام جعفر صادق عليه السلام عرض كردم كه: خدا تو را به اصلاح آورد، خبر ناخوشىِ تو به ما رسيد، و ترسيديم. پس كاش ما را اعلام مى‏كردى، يا گفت: كاش ما را تعليم مى‏نمودى كه كى بعد از تو امام است؟ فرمود كه: «على عليه السلام عالم و امام بود، و علم از يكديگر ميراث برده مى‏شود. پس هيچ عالمى از دنيا نمى‏رود، مگر آن‏كه بعد از او، كسى باقى مى‏ماند كه مثل علم او را بداند، يا آنچه خدا خواهد كه زياد باشد». عرض كردم: آيا مردم را مى‏رسد كه چون امام وفات كند، امامى را كه بعد از اوست، نشناسند؟ فرمود: «اما اهل اين شهر (يعنى: مدينه) ايشان را نمى‏رسد، و اما غير آن از ساير شهرها، به قدر رفتن خويش به خدمت امام معذورند. به درستى كه خداى عزّوجلّ مى‏فرمايد كه: «وَ ما كانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ» «۱»». راوى مى‏گويد كه: عرض كردم: مرا خبر ده از حال كسى كه در عرض راه بميرد. فرمود كه: «به منزله كسى است كه از خانه خود بيرون آمده، درحالى كه هجرت كننده است به سوى خدا و رسول او، پس مرگ او را دريابد. پس به تحقيق كه ثابت باشد مزد او بر خدا» «۲». عرض كردم كه: چون به شهر آيند، به چه چيز امام خود را مى‏شناسند؟ فرمود كه: «خدا آرامِ دل و آرامِ تن و هيبتى به او عطا فرمايد كه به آن شناخته شود». __________________________________________________

(۱). توبه، ۱۲۲.
(۲). نساء، ۱۰۰.