تفسیر:المیزان جلد۱۳ بخش۲۴: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

<span id='link197'><span>

==آيات ۱۰۱ - ۱۱۱، سوره اسرى ==

وَ قُلْنَا مِن بَعْدِهِ لِبَنى إِسرءِيلَ اسكُنُوا الاَرْض فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الاَخِرَةِ جِئْنَا بِكمْ لَفِيفاً(۱۰۴)

ترجمه آيات

وهر آينه به تحقيق ، موسى را نه معجره آشكار داديم . پس از بيامدشان وفرعون بدوگفت : اى موسى من تورا جادوشده مى پندارم (۱۰۱)

بيان آيات

در اين آيات وضع رسول خدا (صلى اللّه عليه وآله وسلم ) ومعجره قرآنش واعراض مشركين از آن جناب وطلب نمودن معجزاتى بيهوده تشبيه شده به وضع موسى (عليه السلام ) ومعجزات نبوتش واعراض ‍ فرعون از آن معجزات ، ونسبت سحر به وى دادن ، وپس از تشبيه مجددا به وصف قرآن كريم وسبب نزول تدريجى آن ونيز به بيان معارفى ديگر مى پردازد.

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۳۰۲ </center>

مقصود از معجزات نه گانه موسى (ع ) در آيه : ((ولقد آتينا موسى تسع ايات بينات...((

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۳۰۳ </center>

واين همان معنايى است كه در جاى ديگر نقل نموده فرموده است : ((ان رسولكم الذى ارسل اليكم لمجنون (( بعضى گفته اند: مقصود از مسحور كه به صيغه اسم مفعول است ساحر وبه معناى اسم فاعل است نظير كلمه ميمون ومشؤ وم كه به معناى دارنده ميمنت ودارنده نحوست است كه در اصل در نسبت استعمال شده معناى ميمنتى و مشئمتى را مى دهد (مانند همدانى وشيرازى )

كلمه ((مثبور(( به معناى هالك است زيرا از ماده ((ثبور(( است كه به معناى هلاكت است ، ومعنا اين است كه موسى فرعون را مخاطب نموده گفت : توخوب مى دانى كه اين معجزات روشن را غير پروردگار آسمانها وزمين كسى نازل نكرده ، واوبه منظور بصيرت يافتن مردم نازل كرده ، تا چشم دلشان روشن گشته ميان حق وباطل را تميز دهند، ومن گمان مى كنم كه توبه خاطر عناد وانكارت سرانجام هلاك شوى اى فرعون .

واگر در پاسخ فرعون فرمود: من گمان مى كنم كه توهلاك مى شوى بدين جهت بود كه اولا حكم دست خداست ونمى شود بطور يقين حكم كرد وثانيا خواست تا كلامش مطابق با كلام فرعون باشد كه گفت : من گمان مى كنم كه توجادوشده اى ، به علاوه ، استعمال كلمه : ((ظن (( در مورد يقين در پاره اى موارد جائز است .

استفزاز به معناى بيرون كردن به قهر وزور است ، ومعناى آيه روشن است .

وَ قُلْنَا مِن بَعْدِهِ لِبَنى إِسرءِيلَ اسكُنُوا الاَرْض فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الاَخِرَةِ جِئْنَا بِكمْ لَفِيفاً(۱۰۴)

بعيد هم نيست كه مراد از وعده آخرت همان قضائى باشد كه راندن آن را در اول سوره ذكر نموده فرمود: ((فاذا جاء وعد الاخرة ليسوء وجوهكم وليدخلوا المسجد كما دخلوه اول مرة وليتبروا ما علوا تتبيرا(( هر چند كه بيشتر مفسرين اين احتمال را نداده اند، ليكن بنابراين احتمال صدر سوره با ذيل آن مرتبط مى شود، وآن وقت مراد از ذيل اين مى شود كه : بعد از غرق فرعون ، به بنى اسرائيل دستور داديم كه در سرزمين مقدس كه فرعون شما را از رفتن به آنجا جلوگيرى مى كرد منزل كنيد ودر آنجا باشيد تا وعده ديگر شما برسد، همان وعده اى كه در آن ، بلاها شما را مى پيچاند ودچار قتل وغارت واسيرى وجلاى وطن مى شويد در آن موقع همه شما را گرد آورده ودر هم فشرده مى آوريم (و اين همان اسارت بنى اسرائيل وجلاى وطن آنان است كه يكپارچه به بابل آمدند)

وبنابراين وجه ، نكته فاء تفريعى كه بر سر جمله : ((فاذا جاء وعد الاخرة ...(( آمده روشن مى شود ومعلوم مى گردد كه چرا جمله مزبور متفرع بر جمله : ((وقلنا من بعده لبنى اسرائيل اسكنواالارض (( شده ، در حالى كه بنابر وجه سابق هيچ نكته اى از اين تفريع به دست نمى آيد.

بعد از آنكه از تشبيهى كه گفتيم فارغ گرديد مجددا به بيان حال قرآن و ذكر اوصاف آن برگشته خاطرنشان مى سازد كه قرآن را به همراهى حق نازل كرده وقرآن از ناحيه خداوند به مصاحبت با حق نازل شده ، پس ، از باطل مصونيت دارد، زيرا نه از ناحيه كسى كه نازلش كرده چيزى از باطل ولغوهمراه دارد كه تباهش كند، ونه در داخلش چيزى هست كه ممكن باشد روزى فاسدش كند، ونه غير خدا كسى با خدا در آن شركت داشته كه روزى از روزها تصميم بگيرد آن را نسخ نموده وباطل سازد، ونه رسول خدا مى تواند در آن دخل وتصرفى نموده كم ويا زيادش كند ويا به كلى ويا بعضى از آن را به پيشنهاد مردم ويا هواى دل خويش متروك گذارد،

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۳۰۵ </center>

<span id='link200'><span>

==حكمت نزول تدريجى وتفريق قرآن ==

اين آيه عطف است بر ما قبلش ومعناى مجموع آن دوچنين مى شود، ما قرآن را به حق نازل نموديم وآن را آيه آيه كرديم . در مجمع البيان گفته : ((معناى ((فرقناه (( ((فصلناه (( است ، يعنى آن را آيه آيه وسوره سوره نازل كرديم ، جمله : ((على مكث (( نيز بر همين معنا دلالت مى كند، زيرا ((مكث (( - به ضمه ميم وهمچنين به فتحه آن - دو واژه هستند به يك معنا((

پس لفظ آيه با صرفنظر از سياق آن تمامى معارف قرآنى را شامل مى شود، واين معارف در نزد خدا در قالب الفاظ وعبارات بوده كه جز به تدريج در فهم بشر نمى گنجد، لذا بايد به تدريج كه خاصيت اين عالم است نازل گردد تا مردم به آسانى بتوانند تعقلش كرده حفظش نمايند، و بر اين حساب آيه شريفه همان معنايى را مى رساند كه آيه ((انا جعلناه قرآنا عربيا لعلكم تعقلون وانه فى ام الكتاب لدينا لعلى حكيم (( در مقام بيان آن است .

((ويخرون للاذقان يبكون ويزيدهم خشوعا(( - قبلا خرور براى سجده را كه معناى خشوع را مى رساند فرموده بود، در اين جمله مجددا آن را به اضافه گريه آورده تا معناى خضوع را افاده كند، زيرا ((خرور(( به تنهايى تذلل واظهار حقارت با جوارح بدنى است و ((خشوع (( تذلل واظهار مذلت با قلب است ، پس خلاصه آيه چنين مى شود كه : ايشان براى خدا خضوع وخشوع مى كنند.

[[رده:تفسیر المیزان]]