هَلُوعا
جمعى از مفسران و ارباب لغت، «هَلُوع» از مادّه «هَلْع» را به معناى حریص و جمعى به معناى «کم طاقت» تفسیر کرده اند، بنابر تفسیر اول، در اینجا به سه نکته منفى اخلاقى در وجود این گونه انسان ها اشاره شده، «حرص»، «جزع» و «بخل» و بنابر تفسیر دوم، به دو نکته «جزع» و «بخل»; زیرا آیه دوم تفسیرى است براى معناى «هَلُوع».
این احتمال نیز وجود دارد که: هر دو معنا در این واژه جمع باشد; چرا که این دو وصف لازم و ملزوم یکدیگرند، آدم هاى حریص غالباً بخیلند، و در برابر حوادث سوء، کم تحمل و عکس آن نیز صادق است.
ریشه کلمه
- هلع (۱ بار)
قاموس قرآن
[معارج:19-21]. هلع (بروزن فرس) جزع و گرسنگى است چنانكه در اقرب الموارد است در صحاح و قاموس گفته «اَلْهَلَعُ: اَفْحَشُ الْجَزَعِ» و در قاموس هُلعَ (بروزن صرد) را حريص گفته است. على هذا هَلُوع يعنى كم صبر و پر طمع. در اينصورت دو آيه بعدى يعنى جزع به هنگام ضرر و بخل به هنگام نعمت معنى هَلُوع است در مجمع البيان فرموده:« اَلْهَلُوعُ اَلشَّديدُ الْحِرصِ اَلشَّديدُ الْجَزَعِ» در قاموس و اقرب الموارد گويد: هلوع كسى است كه از شر و ضرر مىنالد و بر مال حريص و بخيل مىباشد اين لفظ فقط يكبار در قرآن مجيد آمده است يعنى: انسان كم صبر و پرطمع خلق شده آنگاه كه ضرر ببيند مىنالد و آنگاه كه مال يابد بخل مىورزد «اِلَّا الْمُصَلينَ الذَّينَ هُمْ عَلى صَلاتِهِمْ دائِمُونَ».
