قَيّضْنَا
«قَیَّضْنَا» از مادّه «قَیْض» (بر وزن فیض) در اصل به معناى پوست روى تخم مرغ است، سپس در مواردى که افرادى کاملاً بر انسان مسلط مى شوند، مانند تسلط پوست بر تخم مرغ، به کار رفته است، اشاره به این که این دوستان تبهکار و فاسد آنها را از هر سو احاطه مى کنند، افکارشان را مى دزدند، و چنان بر آنان چیره مى شوند که، حس تشخیص خود را از دست مى دهند، و زشتى ها در نظر آنها زیبا مى گردد، و چه دردناک است چنین حالتى براى انسان; زیرا به آسانى در گرداب فساد فرو مى رود، و درهاى نجات، به روى او بسته مى شود.
گاه مادّه «قَیَّضْنَا» در مورد تبدیل چیزى به چیزى، نیز به کار رفته است بنابراین معنا و تفسیر آیه، چنین مى شود، که: دوستان صالح را از آنها مى گیریم و به جاى آنها دوستان فاسد به آنان مى دهیم.
ریشه کلمه
- قيض (۲ بار)
قاموس قرآن
شكافتن و شكافته شدن «قاضَ الشَّىْءَ قَيْضاً: شَقَّهُ فَانْشَقَّ» تقييض را تبديل، تقدير و آماده كردن گفتهاند [زخرف:36]. هر كه از ياد خدا غافل باشد براى او شيطانى مهيّا مىكنيم كه به وى قرين است قيض در اصل پوست تخم مرغ است راغب گفته براى اوست شيطانى كه مانند پوست تخم مرغ بر او مستولى شود، اين آيه مقابل [فصّلت:30]. است يعنى هر كه توجه به خدا كند و استقامت داشته باشد ملك براى تقويت او نازل مىشود به عكس آنانكه از ياد خدا غفلت ورزند كه شيطان مضلى بر او قرين گرد. ايضاً آيه [فصّلت:25].
