طه ٢

از الکتاب
کپی متن آیه
مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْکَ‌ الْقُرْآنَ‌ لِتَشْقَى‌

ترجمه

ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را به زحمت بیفکنی!

ترتیل:
ترجمه:
طه ١ آیه ٢ طه ٣
سوره : سوره طه
نزول : ٤ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٥
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لِتَشْقَی»: تا خود را به رنج و زحمت اندازی، و خویشتن را نابود سازی (نگا: کهف / شعراء / فاطر / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

شأن نزول آیات ۱ و ۲:

«شیخ طوسى» گوید: مجاهد و قتادة گویند: این آیه بدان سبب نازل گردید که رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم زیاد خود را به تعب و سختى مى انداخت و شب‌ها به نماز شب مى پرداخت.[۱][۲]

تفسیر


نکات آیه

۱- خداوند، قرآن را بر پیامبر(ص) نازل کرده است. (ما أنزلنا علیک القرءان لتشقى)

۲- نزول قرآن بر پیامبر(ص)، احساس مسؤولیت سنگین را براى آن حضرت به همراه داشت. (ما أنزلنا علیک القرءان لتشقى ) از زبان مشفقانه آیه برمى آید که با نزول قرآن، پیامبر(ص) مسؤولیت سنگینى را احساس نموده و در جهت انجام آن رنج بسیارى را برخود هموار کرده بود تا به هر طریق ممکن مردم را هدایت کند.

۳- تلاش و جدیت پیامبر(ص) براى ایفاى رسالت خویش، تلاشى طاقت فرسا و سنگین بود. (ما أنزلنا علیک القرءان لتشقى ) «شقاوة» به معناى شدت و دشوارى است (قاموس) توصیه خداوند به پیامبر(ص) به سختى نکشیدن و خود را به زحمت نینداختن، نشان از تلاش طاقت فرساى پیامبر(ص) در جهت هدایت مردم دارد.

۴- خداوند پیامبر(ص) را به برگزیدن شیوه پر رنج و زحمت براى ابلاغ قرآن فرمان نداده است. (ما أنزلنا علیک القرءان لتشقى )

۵- خداوند، پیامبران را به جهت کفرورزى و لجاجت برخى مردم، مؤاخذه نخواهد کرد. (ما أنزلنا علیک القرءان لتشقى )

۶- رهبران دینى، به پافشارى بر هدایت کافران سرسخت، موظف نیستند. (ما أنزلنا علیک القرءان لتشقى )

۷- تحمل حرج و مشقت، در انجام تکالیف دینى، لازم نیست. (ما أنزلنا علیک القرءان لتشقى) اطلاق «لتشقى» شامل مشقت در انجام تکالیف نیز مى گردد، گرچه مورد آیه، مشقت در راه ابلاغ معارف قرآن به دیگران است.

موضوعات مرتبط

  • انبیا: محدوده مسؤولیت انبیا ۵
  • تکلیف: نظام تکلیف ۷; نفى تکلیف سخت ۷
  • خدا: افعال خدا ۱
  • رهبران دینى: محدوده مسؤولیت رهبران دینى ۶
  • قرآن: آثار نزول قرآن ۲; منشأ قرآن ۱; وحیانیت قرآن ۱
  • قواعدفقهى: قاعده نفى عسر و حرج ۷
  • کفر: کیفر کفر ۵
  • کیفر: شخصى بودن کیفر ۵
  • محمد(ص): تلاش محمد(ص) ۳; سنگینى مسؤولیت محمد(ص) ۲، ۳; مسؤولیت پذیرى محمد(ص) ۳; مشکلات محمد(ص) ۳; نفى تکلیف سخت از محمد(ص) ۴
  • هدایت: اصرار بر هدایت ۶

منابع

  1. صاحب تفسیر البرهان از محمد بن یعقوب کلینى او بعد از سه واسطه از ابوبصیر و او از امام صادق علیه‌السلام نقل نماید که پیامبر شبى را که نوبت عائشه بود نزد وى رفت و به عبادت پرداخت. عائشه گفت: یا رسول اللّه تعب و سختى را در عبادت به خود راه مده زیرا خداوند تو را مورد آمرزش و غفران خود قرار داده است. پیامبر فرمود: اى عائشه آیا نباید از براى خداى خودم بنده شکور و سپاسگذارى باشم؟ سپس گوید: پیامبر از شدت خستگى و تعب پاشنه پاى خود را بلند می‌کرد و بر روى انگشتان پا مى ایستاد تا رفع خستگى نماید سپس این آیات نازل گردید و نیز در تفسیر على بن ابراهیم بعد از سه واسطه از ابوبصیر و او از امامین همامین امام باقر|باقر و امام صادق|صادق علیهماالسلام روایت کند که فرمودند: پیامبر گاهى از اوقات از شدت خستگى بر روى انگشتان پاى خود مى ایستاد و این کار را ادامه می‌داد تا این که پاهاى او متورم گردید و خداوند این آیات را بر او نازل نمود، طبرسى صاحب مجمع البیان گوید: چنین روایت شده که پیامبر گاهى در نماز یک پاى خود را بلند می‌کرد و با پاى دیگر مى ایستاد تا بدین وسیله خستگى و سختى را از خود رفع نماید سپس این آیات نازل گردید چنان که از امام صادق علیه‌السلام نیز روایت شده است و نیز گوید: پیامبر تمام شب را به نماز مى پرداخت و البته این زحمات قبل از وجوب فرائض یومیه بوده است.
  2. ابن مردویه در تفسیر خود از ابن عباس و عبدالله بن حمید نیز در تفسیر خود از ربیع بن انس و باز ابن مردویه در تفسیر خود از طریق عوفى از ابن عباس مشقت در عبادت را براى رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل نموده اند و در نحوه به زحمت انداختن پیامبر خویشتن را اختلاف نموده اند. صاحب کشف الاسرار از مغیرة بن شعبه نقل کند که پیامبر به قدرى نماز می‌خواند که پاهاى وى متورم شده بود و نیز گوید گاهى به یک پاى مى ایستاد و نماز می‌خواند.