صُدُودا
ریشه کلمه
- صدد (۴۲ بار)
قاموس قرآن
به عقيده راغب، صد و صدود گاهى به معنى اعراض و انصراف و گاهى به معنى منع و برگرداندن است يعنى هر دو لازم و متعدى است. به عقيده مجمع، صحاح، قاموس، اقرب، صدود، لازم است به معنى اعراض ولى لازم و متعدى هر دو مىآيد راغب آن را به قول نسبت مىدهد. فعل آن در صورت لازم بودن از نصر ينصر و ضرب و يضرب و در صورت متعدى بودن فقط از نصر ينصر آمده است (اقرب). ضمناً قول راغب درباره متعدى بودن صدود مورد تصديق قرآن نيست كه صدود فقط يكبار در قرآن نيست كه صدود فقط يك بار در قرآن آن هم لازم است گرچه راغب متعدى گفته و آن اين است [نساء:61]. يعنى مىبينى كه منافقان از تو اعراض مىكنند اعراضى محكم. در آيات [مائده:2]، [اعراف:86]، [مائده:91]. صدّ حتماً به معنى منع و برگرداندن است كه متعدى به مفعول اول و ممفعول دوم به واسطه حرف جر است. ولى در آيات ديگر كه مفعول اول ذكر نشده گرچه مىشود آن را اضمار كرد ولى لازم گرفتن بهتر است مثل [نساء:55]. يعنى از آنها بعضى به حق ايمان آورده و بعضى اعراض كرده است. و مثل [نساء:167]. يعنى آنان كه كافر شده و از راه خدا اعراض كردند. نظير آن [احقاف:3]. است كه اعراض را با كفر جمع كرده. ايضاً آياتى نظير [توبه:34]. كه ظاهراً به معنى اعراض است نه منع. آيه زير نيز به نظرم به معنى اعراض باشد [بقره:217]. بگو جنگ در ماه حرام كارى بزرگ و اعراض از دين خداست. نا گفته نماند همه افعال مضارع اين لفظ در قرآن مجيد از باب نصر ينصر آمده در آيه [زخرف:57]. كه آن به معنى اعراض و از ضرب يضرب آمده است. ولى باآن كه در قرآنها به كسر (ص) نوشته شده در مجمع فرموده:اهل مدينه، ابن عامر... آن را به ضمّ (ص) و بقيّه به كسر آن خواندهاند.
