روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۱ ش ۲۱۴۱

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۱، أَبْوَابُ الصَّلَاةِ وَ حُدُودِهَا-بَابُ فَرْضِ الصَّلَاة

قال زراره بن اعين :

قُلْتُ‏ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع أَخْبِرْنِي عَمَّا فَرَضَ اَللَّهُ تَعَالَى مِنَ اَلصَّلَوَاتِ قَالَ خَمْسُ صَلَوَاتٍ فِي اَللَّيْلِ وَ اَلنَّهَارِ قُلْتُ لَهُ هَلْ سَمَّاهُنَّ اَللَّهُ وَ بَيَّنَهُنَّ فِي‏ كِتَابِهِ‏ فَقَالَ نَعَمْ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ‏ لِنَبِيِّهِ ص‏ أَقِمِ اَلصَّلاََةَ لِدُلُوكِ اَلشَّمْسِ‏ إِلى‏ََ غَسَقِ اَللَّيْلِ‏ وَ دُلُوكُهَا زَوَالُهَا فَفِيمَا بَيْنَ دُلُوكِ اَلشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اَللَّيْلِ‏ أَرْبَعُ صَلَوَاتٍ سَمَّاهُنَّ اَللَّهُ وَ بَيَّنَهُنَّ وَ وَقَّتَهُنَّ وَ غَسَقُ اَللَّيْلِ اِنْتِصَافُهُ ثُمَّ قَالَ‏ وَ قُرْآنَ اَلْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ اَلْفَجْرِ كََانَ مَشْهُوداً فَهَذِهِ اَلْخَامِسَةُ وَ قَالَ فِي ذَلِكَ أَقِمِ اَلصَّلاََةَ طَرَفَيِ اَلنَّهََارِ وَ طَرَفَاهُ اَلْمَغْرِبُ وَ اَلْغَدَاةُ وَ زُلَفاً مِنَ اَللَّيْلِ‏ وَ هِيَ صَلاَةُ اَلْعِشَاءِ اَلْآخِرَةِ وَ قَالَ‏ حََافِظُوا عَلَى اَلصَّلَوََاتِ وَ اَلصَّلاََةِ اَلْوُسْطى‏ََ وَ هِيَ صَلاَةُ اَلظُّهْرِ وَ هِيَ أَوَّلُ صَلاَةٍ صَلاَّهَا رَسُولُ اَللَّهِ ص‏ وَ هِيَ وَسَطُ صَلاَتَيْنِ بِالنَّهَارِ صَلاَةِ اَلْغَدَاةِ وَ صَلاَةِ اَلْعَصْرِ وَ قَالَ فِي بَعْضِ اَلْقِرَاءَةِ حََافِظُوا عَلَى اَلصَّلَوََاتِ وَ اَلصَّلاََةِ اَلْوُسْطى‏ََ وَ صَلاَةِ اَلْعَصْرِ وَ قُومُوا لِلََّهِ قََانِتِينَ‏ فِي صَلاَةِ اَلْوُسْطَى‏ وَ قِيلَ أُنْزِلَتْ‏ هَذِهِ اَلْآيَةُ يَوْمَ اَلْجُمُعَةِ وَ رَسُولُ اَللَّهِ ص‏ فِي سَفَرٍ فَقَنَتَ فِيهَا وَ تَرَكَهَا عَلَى حَالِهَا فِي اَلسَّفَرِ وَ اَلْحَضَرِ وَ أَضَافَ لِلْمُقِيمِ رَكْعَتَيْنِ وَ إِنَّمَا وُضِعَتِ اَلرَّكْعَتَانِ اَللَّتَانِ أَضَافَهُمَا اَلنَّبِيُّ ص‏ يَوْمَ اَلْجُمُعَةِ لِلْمُقِيمِ لِمَكَانِ اَلْخُطْبَتَيْنِ مَعَ اَلْإِمَامِ فَمَنْ صَلَّى‏ يَوْمَ اَلْجُمُعَةِ فِي غَيْرِ جَمَاعَةٍ فَلْيُصَلِّهَا أَرْبَعاً كَصَلاَةِ اَلظُّهْرِ فِي سَائِرِ اَلْأَيَّامِ

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۱ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۲۸۵

زرارة بن اعين گويد: به امام باقر عليه السّلام عرضكردم مرا از نمازهائى كه خداوند تبارك و تعالى بر عالميان واجب فرموده آگاه سازيد، فرمود: نمازهاى پنجگانه در شبانه روز، بآن حضرت عرضكردم: آيا خداوند تعالى در قرآن آنها را نامبرده و بيان فرموده است؟ آن حضرت فرمود: بلى، خداوند عزّ و جلّ به پيامبر خود صلّى اللَّه عليه و آله فرمود. أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‏ غَسَقِ اللَّيْلِ» يعنى: (بپاى دار و بجاى آور نماز را از ابتداى دلوك خورشيد تا انتهاى تاريكى شب- الاسراء: ۷۷) و دلوك خورشيد زوال و فرو رفتن آنست يا زوال آن از نصف النّهار كه ميان مشرق و مغرب است يعنى ميل خورشيد از وسط آسمان به جانب مغرب، پس‏ مدّت زمان فاصله بين دلوك خورشيد تا منتهاى تاريكى شب وقت چهار نماز است (نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء)، كه گوئى خداوند تبارك و تعالى آنها را نام برده و بيان فرموده و وقت آن را مقرّر ساخته است و غسق شب نيمه شب است، سپس خداوند عزّ و جلّ فرمود: وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً (يعنى: نماز صبح را در طليعه صبحگاه به جاى آر كه نماز صبح مشهود و در ديد فرشتگان شب و روز است- الاسراء: ۷۷)، پس اين هم نماز پنجم، و باز در مورد نماز و اوقات آن حقّ تعالى فرموده است: أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ (يعنى: نماز را در دو طرف روز بپاى دار و به جا آور- سوره هود: ۱۱۴). و آن دو طرف مغرب و صبح است «و زلفا من اللّيل» يعنى: و همچنين بپا دار نماز را در زمان نزديكى از شب به روز يا تا نيمه شب، (يا شايد قرب الهى را كه همانا نماز در شب يا نماز خفتن است بجاى آر). و مراد از آن نماز خفتن يا عشاء است، و باز فرموده است: «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‏» (يعنى: پيوسته بر نمازها و ترتيب و شرائط و آداب نمازهاى پنجگانه مواظبت نمائيد خصوصا نماز ميانه را- بقره: ۲۳۸) و مراد از ميانه نماز ظهر است و آن نخستين نمازى است كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله به جاى آورد، و نيز از آن جهت آن را وسطى مينامند كه ميان دو نماز در روز قرار دارد كه عبارتند از نماز صبح و نماز عصر، و آن حضرت فرمود كه در بعضى از قراءتها چنين خوانده شده: «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‏ ( [و] صلاة العصر) وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ» (يعنى: پيوسته مواظب و مراقب نمازهاى پنجگانه و خصوصا نماز ميانه يعنى ظهر [و] نماز عصر باشيد و با فروتنى براى خداوند بپاى ايستيد- سوره بقره: ۲۳۸) در مورد نماز وسطى يا ميانه است.