روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۱ ش ۲۱۲۰

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۱، بَابُ النَّوَادِر

و قال امير المومنين ع :

مَنْ جَدَّدَ قَبْراً أَوْ مَثَّلَ مِثَالاً فَقَدْ خَرَجَ مِنَ‏ اَلْإِسْلاَمِ‏

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۱ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۲۷۵

امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: هر كس قبرى را بازسازى كند يا صورتى بكشد و يا مجسّمه‏اى و غير مجسّمه را ساخته (و سمبل قرار دهد) از اسلام خارج شده است. و مشايخ ما در معنى اين خبر اختلاف نظر دارند، محمّد بن حسن صفار- رحمه اللَّه- كلمه جدّد را بجيم مى‏خوانده است يعنى هر كس قبرى را تجديد و باز سازى كند، و محمّد بن حسن بن احمد بن وليد رضى اللَّه عنه كه استاد صدوق بوده است از محمّد بن حسن صفّار نقل مى‏كند كه او گفت: جايز نيست تجديد قبر و گل‏ ماليدن بتمام سطح قبر در صورتى كه ابتدا به آن گل ماليده باشند و پس از گذشت زمان، از بين رفته باشد كه اين كار تازه ساختن و تجديد قبر محسوب مى‏شود، و ليكن اگر كسى بميرد و قبر او را گل بگيرند جايز است كه ساير قبور را نيز بدون اينكه تجديد كنند مرمّت نمايند. و ابن وليد از سعد بن عبد اللَّه- رحمه اللَّه- نقل كرده كه او ميگفت: «من حدّد قبرا» با حاء و بدون نقطه يعنى كسى كه خر پشته بر قبرى بسازد. و ابن وليد از احمد بن ابى عبد اللَّه برقى روايت كرده كه او گفت: «انّما هو من جدث قبرا» و تفسير و معنى جدث قبر است و نميدانيم منظورش از اين جمله كه هر كس قبرى را قبر بسازد چيست، و ابن وليد گويد آنچه اعتقاد منست آنست كه «جدّد» به جيم درست است و معناى آن اينست كه هر كس قبرى را نبش كند، زيرا كسى كه قبرى را نبش كند آن را تجديد قبر كرده است و ما را به تجديد و بازسازى آن نيازمند ساخته است و آن را بصورت قبر كنده‏شده‏اى درآورده است، پس به ترتيبى كه گذشت ابن وليد لفظ صفّار و معنى برقى را اختيار كرده است. و اما من (صدوق) ميگويم: تجديد به آن معنى كه محمّد بن حسن صفّار بدان قائل است و تحديد با حاء بى‏نقطه كه اعتقاد سعد بن عبد اللَّه است و آن كلمه «جدث» كه برقى گفته همگى داخل در معنى حديث است و هيچ كدام بيرون از معنى آن نيست و هر كس با امام عليه السّلام مخالفت كند در بازسازى و تازه كردن قبر و خر پشته ساختن بر آن و نبش كردن قبر و از روى عناد يكى از اينها را حلال شمارد از اسلام بيرون رفته است. و آنچه اعتقاد من است در مورد فرمايش امام عليه السّلام: كه هر كس مثالى بسازد و صورتى مجسّم كند منظور آنست كه كسى بدعتى آورد و مردم را بآن بدعت دعوت كند يا دينى وضع نمايد، از اسلام خارج شده است. و گفته من در اين مورد از روى اخبار منقول از امامان خودم عليهم السّلام بوده است، پس اگر درست گفته باشم كلام حقّى است كه از جانب خداى عزّ و جلّ بر زبانهاى ايشان جارى شده و اگر دچار خطا شده‏ام آن خطا مربوط بمن بوده است.