حَتْما
ریشه کلمه
- حتم (۱ بار)
قاموس قرآن
واجبو قطعى. در مجمع البيان گويد: حتم و جزم و قطع هر سه به يك معنى است [مريم:71-72] از شما كسى نيست مگر آنكه وارد جهنّم مىشود، اين ورود يا اين حكم بر پروردگارت حتمى است سپس پرهيزگاران را نجات مىدهيم و ستمكاران را در آن به زانو در آمده مىگذاريم . ظاهر آيه مىرساند كه همه به جهنّم داخل خواهند شد ولى بد كاران در آن مانده و نيكوكاران بيرون خواهند رفت ولى ورود به معنى دخول نيست راغب گفته: ورود به معنى قصد كردن آب است «فَلَمّا وَرَدَ ماءَ مَدْيَنَ» چون آب مدين را قصد كرد. پس ورود به معنى قصد آب است چنانكه صدور به معنى برگشتن مىباشد على هذا به نظر نگارنده اين دو آيه عبارت اخراى آيات قبل است كه فرموده «فَوَرَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّياطينَ ثُمُّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثّياً. ثُمَّ لَنَنْزِ عَنَّ مِنْ كُلِّ شَيْعَةٍ اَيُّهُمْ اَشَدُّ عَلَى الرَّحْمنِ عِتيّاً. ثُمَّ لَنَحْنُ اَعْلَمُ بِالَّذينَ هةمْ اَوْلى بِها صِلّياً». اين آيات روشن مىكند كه همه در كنار جهنّم حاضر مىشوند و خدا ميداند كدام كس به داخل شدن اولى است و آن همان نجات پرهيزگاران و ماندن ستمكاران است واللّه العالم. الميزان درباره اين آيه به تفصيل سخن گفته، طالبين رجوع كنند و روايتى از امام صادق عليه السلام نقل مىكند كه ورود به معنى دخول نيست و روايات ديگر در اين باره نقل كرده است به نظر الميزان ورود به معنى دخول نيست ولى آنچه ما از آيات قبل استظهار كرديم در الميزان نيامده. نا گفته نماند اين كلمه بيشتر از يك مورد در قرآن مجيد يافته نيست.
