تَفَثَهُم
«تَفَثَ» به گفته بسیارى از ارباب لغت و مفسران معروف، به معناى چرک، کثافت و زوائد بدن همچون ناخن و موهاى اضافى است و به گفته بعضى در اصل به چرک هاى زیر ناخن و مانند آن گفته مى شود. گر چه، بعضى از ارباب لغت منکر وجود چنین ریشه اى در لغت عرب شده اند، ولى گفته اى را که «راغب» در «مفردات» آورده که یک عرب بیابانى به مخاطب خود که بسیار کثیف و آلوده بود گفت: مَا أَتْفَثَکَ وَ أَدْرَنَکَ؟: «چقدر کثیف و آلوده اى»؟ دلیل بر این است که این واژه عربى است و ریشه در لغت عرب دارد. در روایات اسلامى نیز کراراً این جمله، به گرفتن ناخن، پاکیزه کردن بدن و کنار گذاشتن احرام تفسیر شده است; و به تعبیر دیگر، این جمله اشاره به برنامه «تقصیر» است که از مناسک حج محسوب مى شود. در بعضى از روایات نیز به «تراشیدن سر» که یکى دیگر از طرق تقصیر مى باشد تفسیر شده است.
ریشه کلمه
قاموس قرآن
چرك.اصل آن چرك ناخن و غيره است كه لازم است از بدن زايل شود (مفردات). [حج:29]، اهل تفسير، قضاء تفث را زايل نمودن آلودگىهاى بدن گفتهاند كه در ايّام احرام به وجود مىآيد از قبيل گرفتن ناخن، اصلاح مو، شستشو و غيره. در مجمع از زجّاج نقل شده كه آن كنايه است از خروج از حرام. در الميزان نيز چنين اختيار نموده است و معنى آيه اين است: سپس چرك و آلودگى خود را زايل كنند و به نذورشان وفا نمايند.
