الضحى ٨

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ وَجَدَکَ‌ عَائِلاً فَأَغْنَى‌

ترجمه

و تو را فقیر یافت و بی‌نیاز نمود،

ترتیل:
ترجمه:
الضحى ٧ آیه ٨ الضحى ٩
سوره : سوره الضحى
نزول : ٢ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٤
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«عَآئِلاً»: فقیر و بی‌چیز (نگا: توبه / ). چیزهائی که پیغمبر از پدر به ارث برد، شتر ماده‌ای و کنیزکی بود (نگا: جزء عمّ شیخ محمّد عبده). خدا او را با سود تجارت، و ثروت خدیجه، و غنائم جنگی دارا و بی‌نیاز کرد. آیات گذشته، بیانگر الطاف و عنایات خاصّ الهی در حق پیغمبر است.


تفسیر

نکات آیه

۱ - پیامبر(ص)، در برهه اى از عمر خویش، تنگدست بود. (و وجدک عائلاً فأغنى) فعل «عال» از مصدر «عول»; یعنى، کفالت کرد و قیّم شد (مصباح) و از مصدر «عَیْلَة»; یعنى، فقیر شد (مفردات راغب). در آیه شریفه، مراد دومین معنا است; زیرا معناى اول (خداوند تو را عائله مند یافت)، با آنچه از تاریخ زندگانى پیامبر(ص) رسیده است، تطبیق نمى کند.

۲ - خداوند، تنگدستى پیامبر(ص) را به ثروتمندى و بى نیازى از دیگران مبدّل ساخت. (فأغنى) «غِنى»، به معناى توانگر بودن (صحاح اللغة) و «غَناء» (بر وزن کلام) به معناى اکتفاکردن است (مصباح). فعل «أغنى» به دلیل حذف متعلقات آن، مى تواند هر دو معنا را برساند.

۳ - فقر، حالتى نامطلوب و تبدیل آن به توانگرى، امرى ستوده است. (و وجدک عائلاً فأغنى) لحن آیه شریفه - که در مقام امتنان بر پیامبر(ص) است - بیانگر برداشت یاد شده است.

۴ - خداوند، با بیان زدودن فقر از زندگى پیامبر(ص)، آن حضرت را به دورى از قهر و خشم خویش، اطمینان بخشید. (و وجدک عائلاً فأغنى)

۵ - همه نعمت هاى مادى و معنوى، وابسته به خداوند است. (فاوى ... فهدى ... فأغنى)

روایات و احادیث

۶ - «قال الرضا(ع): ... قد قال اللّه عزّوجلّ لنبیّه محمد(ص) ... «و وجدک عائلاً فأغنى» یقول: أغناک بأن جعل دعائک مستجاباً;[۱] امام رضا(ع) فرمود: ... خدا به پیامبرش محمد(ص) فرمود: ... «و وجدک عائلاً فأغنى» مى فرماید: خدا تو را بى نیاز کرد، به این که دعایت را مستجاب قرار داد».

موضوعات مرتبط

  • بى نیازى: مدح بى نیازى ۳
  • خدا: اطمینان بخشى خدا ۴; فضل خدا ۲
  • فقر: ناپسندى فقر ۳
  • لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۴
  • محمد(ص): اجابت دعاى محمد(ص) ۶; تاریخ محمد(ص) ۱; فضایل محمد(ص) ۶; فقر محمد(ص) ۱; منشأ اطمینان محمد(ص) ۴; منشأ بى نیازى محمد(ص) ۲; منشأ ثروت محمد(ص) ۲
  • نعمت: منشأ نعمت ۵

منابع

  1. عیون اخبارالرضا، ج ۱، ص ۲۰۰، ب ۱۵، ح ۱; نورالثقلین، ج ۵، ص ۵۹۶، ح ۱۸.