الدخان ٥
| کپی متن آیه |
|---|
| أَمْراً مِنْ عِنْدِنَا إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِينَ |
ترجمه
| الدخان ٤ | آیه ٥ | الدخان ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَمْراً»: کار و بار. فرمان و دستور. حال ضمیر (ه) در فعل (أَنزَلْنَاهُ). در این صورت معنی چنین است: ما قرآن را فرو فرستاده‌ایم، در حالی که کاری است از ناحیه ما و دستوری است از جانب ما. یا این که منصوب به اختصاص و مفعول‌به است. (نَعْنی بِهذَا الأمْرِ أَمْراً حاصِلاً مِّنْ عِندِنَا) مراد ما از این کار یا فرمان، همان کار و فرمانی است که از سوی ما حاصل و صادر گشته است.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ «5»
(نزول قرآن در شب قدر و فيصله امور در آن شب،) امرى (و اراده‌اى) است از طرف ما، همانا ما فرستنده (همه انبيا) هستيم.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ «5»
أَمْراً مِنْ عِنْدِنا: مى‌خواهيم به اين امر حكيم امرى را كه از نزد ماست و بر مقتضاى اراده و كلمه ما، يا فرستاده‌ايم قرآن را در حالتى امر كننده بوديم آن را فرمودنى از پيش خود، يا انزال آن فرموديم در حالتى كه مأمور بود از نزد ما. إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ: بدرستى كه ما فرستنده‌ايم قرآن را به جهت آنكه از سنت ماست فرستادن پيغمبران به كتابهاى هاديه بسوى بندگان.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ «2» إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ «3» فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ «4» أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ «5» رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ «6»
رَبِّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِينَ «7» لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ يُحْيِي وَ يُمِيتُ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبائِكُمُ الْأَوَّلِينَ «8» بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ «9» فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّماءُ بِدُخانٍ مُبِينٍ «10» يَغْشَى النَّاسَ هذا عَذابٌ أَلِيمٌ «11»
ترجمه
سوگند بكتاب واضح روشن
همانا ما فرستاديم آنرا در شب با بركت و خيرى همانا ما بوديم بيم دهندگان
در آن تقدير شود هر كار درستى
بفرمانى از نزد ما همانا ما بوديم فرستندگان
براى بخشش از پروردگار تو همانا او است آن شنواى دانا
پروردگار آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو است اگر هستيد يقين كنندگان نيست
معبودى جز او زنده ميكند و ميميراند پروردگار شما و پروردگار پدران شما كه پيشينيانند
ولى آنها در شك ببازى مشغول ميباشند
پس انتظار كش روزى را كه مى‌آورد آسمان دود آشكارى را
كه فرا ميگيرد مردمان را اينست عذاب دردناك.
تفسير
خداوند متعال بعد از افتتاح سوره بلفظ حم كه بيان آن در سور سابقه شد قسم ياد فرموده بقرآن كه نوشته آشكار خدا و بيان كننده معارف حقّه حقيقيّه است كه ما نازل نموديم آنرا در شب با خير و بركتى كه آن شب قدر است يكجا در بيت المعمور كه مسجد ملائكه است در آسمان و بتدريج در ظرف مدّت بيست سال بر پيغمبر خود محمّد بن عبد اللّه صلّى اللّه عليه و اله و سلّم چون بناى ما بر اين بوده كه ميترسانديم بندگان خود را از اموريكه بايد از آن اجتناب نمايند از فعل
جلد 4 صفحه 621
حرام و ترك واجب و در آن شب خداوند تقدير ميفرمايد هر امرى را از خير و شرّ و خوب و بد و هر چه واقع شود در مدّت يك سال و از براى او است تغيير و تبديل و تقديم و تأخير در اجلها و روزيها و بلاها و مرضها و عوارض ديگر و زياد ميكند و كم مينمايد بر حسب مشيّت و اراده خود هر چه را بخواهد و بتوسط ولىّ زمان در خارج تحقّق مى‌يابد چنانچه از روايت مجمع از صادقين عليهما السّلام و روايت قمّى ره از آن دو و از امام كاظم عليه السّلام استفاده ميشود و در روايت كافى از امام باقر عليه السّلام امر حكيم كه در شب قدر نازل ميشود بيك حكم محكم كه اختلاف در آن بهيچ وجه روى ندهد تفسير شده و خدا ميفرمايد مقدّر ميشود هر امر محكمى در حاليكه امرى است از نزد ما چون بناى ما بر ارسال رسل و انزال كتب بوده و هست براى بخشش و بخشايش از جانب پروردگار بر بندگان و خداوند او است كه تمام ادعيه و اقوال مردم را ميشنود و بتمام حوائج و اعمال آنها دانا و خبير است او خالق و مربّى و نگهدار آسمانها و زمين و تمام موجودات ما بين آنها است و اگر مردم اهل تحصيل معرفت و يقين باشند باين تصديق نائل خواهند شد و كلمه رب در ربّ السّموات يا بدل است از رب در ربّك يا خبر است از مبتداء محذوف كه هو باشد و لذا برفع نيز قرائت شده و آن احسن است و معبود بحق منحصر در خدا است كه هميشه مى‌بينيد در كار است زنده ميكند و ميميراند چنانچه پيشينيان و پدران شما را بوجود آورد و ميراند و شما را پديد آورد و ميميراند ولى افسوس كه مردم نادان در شك و ترديد بسر ميبرند و در مقام تحصيل علم و معرفت نيستند و سرگرم بدنياى دو روزه و لهو و لعب كودكانه آن شده‌اند و از آخرت و عاقبت امرشان بى‌خبرند پس منتظر باش و بگو منتظر باشند روزى را كه در آسمان دودى آشكار گردد كه بين مشرق و مغرب را پر كند و چهل شبانه روز بماند و از آن دود مؤمن حالتى مانند زكام پيدا كند و كافر مانند مست گردد و دود از راه بينى و گوش و نشيمنش بيرون آيد و اين اوّلين علامت از علائم قيامت است كه در حديث نبوى ذكر شده و قريب به اين معنى را از امير المؤمنين عليه السّلام در جوامع نقل نموده و قمّى ره نقل فرموده اين وقتى است كه بيرون آيند از قبرها در رجعت فرو گيرد آنها را تاريكى پس گويند اين عذابى است دردناك و فرق در لغت حكم كردن و جدا
جلد 4 صفحه 622
نمودن است و اينجا تقدير و تفصيل اراده شده.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَمراً مِن عِندِنا إِنّا كُنّا مُرسِلِين‌َ «5»
اينکه كل‌ّ امر که تفريق ميشود در ليله مباركه امري است از نزد ما محقّقا ما هستيم ارسال كننده. اينکه آيه اشاره باين است که تقدير امور بدست ما است ما شاء اللّه کان و ما لم يشأ لم يكن نه بتدبير شما و نه بكسب شما و نه بامراء شما و نه بتقلّبات شما و نه بشانس شما مثل قارون نباشد که بگويد: إِنَّما أُوتِيتُه‌ُ عَلي عِلم‌ٍ عِندِي قصص آيه 78. ما قَطَعتُم مِن لِينَةٍ أَو تَرَكتُمُوها قائِمَةً عَلي أُصُولِها فَبِإِذن‌ِ اللّه‌ِ حشر آيه 5. چنان که مكرّر در باب توحيد أفعالي گفته شده که غني و فقر، عزّت و ذلّت، صحّت و مرض، نعمت و بلا، حياة و موت تابع مشيّت حق است حتي در افعال اختياري عبد، نه جبر است که انسان هيچ اختياري نداشته باشد و نه تفويض که بدست انسان باشد بل أمر بين الامرين که انسان باختيار خود انجام ميدهد لكن
جلد 16 - صفحه 73
تا مشيّت حق‌ّ تعلّق نگيرد تحقّق پيدا نميكند چه بسا انسان امري را كمال جديت ميكند و تمام وسائل آن فراهم ميشود و مع ذلک تحقّق پيدا نميكند بلكه نتيجه بعكس ميدهد که بفرمايش امير المؤمنين:
(فعلمت أن المدبّر غيري).
أَمراً مِن عِندِنا كليه امور از جانب او است.
إِنّا كُنّا مُرسِلِين‌َ بالاخص‌ّ أفعالي که از اختيار عبد بيرون است مثل باران و سعه و ضيق ارزاق و غير اينها.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 5)- در این آیه برای تأکید بر این معنی که قرآن از ناحیه خداست می‌فرماید: آری نزول قرآن در شب قدر «فرمانی بود از سوی ما ما (محمد را) فرستادیم» (أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِینَ).
نکات آیه
۱- قرآن حقیقتى مستحکم، خلل ناپذیر و نازل شده از سوى خداوند (إنّا أنزلنه ... أمر حکیم ... أمرًا من عندنا) کلمه «أمراً» مى تواند حال براى ضمیر مفعولى «أنزلناه» باشد. در این صورت از ارتباط آن با «أمر حکیم» در آیه قبل، مطلب بالا استفاده مى شود.
۲- حقایق نازل شده از جانب خداوند، برخوردار از استحکام و نمود کاردانى و حکمت (یفرق کلّ أمر حکیم . أمرًا من عندنا) «أمراً» مى تواند به فعل مقدر (مانند «أعنى») منصوب شده باشد و یا حال براى «أمر» و یا ضمیر «أنزلناه» در آیات قبل به شمار آید. در هر صورت از ارتباط دو آیه، مطلب یاد شده استفاده مى شود.
۳- تقدیر و تدبیر تمامى زوایا و ابعاد هستى در شب قدر، امرى مهم و تنها از سوى خدا امکان پذیر است. (فیها یفرق کلّ أمر حکیم . أمرًا من عندنا) برداشت یاد شده با توجه به سه نکته زیر است: الف) «أمراً» حال براى تفریق مستفاد از آیه قبل فرض شده است; ب) تنوین «أمراً» دال بر عظمت و تفخیم است; ج) «من عندنا» در سیاق آیه، نوعى حصر را افاده مى کند.
۴- قرآن حقیقتى الهى و نازل شده از سوى او (إنّا أنزلنه ... أمرًا من عندنا إنّا کنّا مرسلین) از انتساب مکرر نزول قرآن به خداوند، مطلب بالا استفاده مى شود.
۵- نزول کتاب و فرستادن رسولان از سوى خداوند براى بشر، دیرینه و داراى سابقه طولانى (إنّا کنّا مرسلین) دیرینگى نزول کتاب و فرستادن رسولان از عبارت «کنّا...» استفاده مى شود. در این صورت پیام آیه شریفه، نفى استبعاد نسبت به نزول قرآن است; یعنى، این تنها قرآن نیست که از سوى ما فرود آمده است; بلکه از دیر زمان نظیر آن را فرو فرستاده ایم.
۶- شب قدر، شب نزول کتاب هاى آسمانى پیشین بر پیامبران * (إنّا أنزلنه فى لیلة مبرکة ... إنّا کنّا مرسلین) برداشت یاد شده بدان احتمال است که عبارت «إنّا کنّا...» به مجموع «إنّا أنزلناه فى لیلة مبارکة» نظر داشته باشد; یعنى، ما قرآن را در شب قدر، نازل کردیم و این امر در مورد کتاب هاى آسمانى پیشین نیز تحقق یافته است.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: اهمیت تدبیر آفرینش ۳; منشأ تدبیر آفرینش ۳
- انبیا: تاریخ انبیا ۵
- خدا: اختصاصات خدا ۳; افعال خدا ۳; نشانه هاى حکمت خدا ۲
- شب قدر: اهمیت شب قدر ۳، ۶; تقدیر در شب قدر ۳
- قرآن: اتقان قرآن ۱، ۲; حقیقت قرآن ۴; منشأ قرآن ۱، ۴; نزول قرآن ۱، ۴; وحیانیت قرآن ۴; ویژگیهاى قرآن ۱
- کتب آسمانى: تاریخ کتب آسمانى ۵; نزول کتب آسمانى ۵; نزول کتب آسمانى در شب قدر ۶
منابع
