الجاثية ٤
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ فِي خَلْقِکُمْ وَ مَا يَبُثُ مِنْ دَابَّةٍ آيَاتٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ |
ترجمه
| الجاثية ٣ | آیه ٤ | الجاثية ٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فِی خَلْقِکُمْ»: در خلقت شما از زمان پیدایش حیات در شکم مادران تا زمان ممات و خداحافظی از این جهان (نگا: حجّ / روم / ). «یَبُثُّ»: پراکنده می‌دارد. «دآبَّةٍ»: جنبنده. «لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ»: برای کسانی که در پی رسیدن به یقین باشند.
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۳ سوره جاثيه
- غرض و مفاد كلى سوره مباركه جاثيه
- وجه اين كه فرمود: «در آسمان ها و زمين، علامت ها هست»
- باران، رزقى است كه خداوند متعال، از آسمان نازل مى كند
- مقصود از ايمان به آيات خدا و معناى جمله «فَبِأىّ حَدِيثٍ بَعدَ الله وَ آيَاتِهِ يُؤمِنُون»
- وصف حال هر «أفّاك أثِيم»، كه به آيات خدا استكبار ورزيده، استهزاء مى كنند
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ فِي خَلْقِكُمْ وَ ما يَبُثُّ مِنْ دابَّةٍ آياتٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ «4»
و در آفرينش شما و آنچه از جنبده‌ها كه (در هستى) پراكنده نموده، براى اهل يقين، نشانه‌هايى (از قدرت الهى) است.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ فِي خَلْقِكُمْ وَ ما يَبُثُّ مِنْ دابَّةٍ آياتٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ «4»
وَ فِي خَلْقِكُمْ: و در آفريدن شما و آنچه در او است از بدايع صنعت و بدايع خلقت و از حالات مختلفه و تغيرات متجدده از ابتداى خلق در شكم مادران تا انتهاى عمر.
4- وَ ما يَبُثُّ مِنْ دابَّةٍ: و در آنچه پراكنده مى‌سازد خدا در زمين از جميع جنبندگان، يا اختلاف اجناس و اشكال و صور و منافع و مقاصد مطلوبه ايشان.
آياتٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ: علامتها و نشانه‌هاست براى گروهى كه يقين كنند، يعنى به آنها استدلال نموده از سر يقين به يگانگى و قدرت صانع عالم عالم شوند:
اولا خلقت انسانى هيكلى عجيب و شكلى غريب با اعضاء و جوارح تامه و حواس ظاهره و باطنه و حالات مختلفه متكاثره كه عقول از احاطه به تمام جزئيات و مشخصات آن عاجز باشد؛ و ثانيا- در آفرينش جنبنده‌ها از چرنده و پرنده و درنده و اهلى و وحشى و صحرائى و دريائى هر كدام به وضع خاص از حيث خلق و اعاشه و ارتزاق بترتيب منظم، هر آينه تدبير صانع حكيم را مبرهن سازند.
5- از شواهد قدرت الهى:
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
حم «1» تَنْزِيلُ الْكِتابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ «2» إِنَّ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِلْمُؤْمِنِينَ «3» وَ فِي خَلْقِكُمْ وَ ما يَبُثُّ مِنْ دابَّةٍ آياتٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ «4»
وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ رِزْقٍ فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ تَصْرِيفِ الرِّياحِ آياتٌ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ «5»
ترجمه
فرو فرستادن كتاب از خداوند ارجمند درست كردار است
همانا در آسمانها و زمين هر آينه آيتها براى گروندگانست
و در آفرينش شما و آنچه پراكنده ميسازد از جنبده آيتها است براى گروهى كه يقين ميكنند
و آمد و شد شب و روز در پى يكديگر و آنچه فرستاد خدا از آسمان از روزى پس زنده گردانيد بآن زمين را بعد از مردنش و تغيير دادن بادها بجهات و صفات آيتها است براى گروهى كه بعقل دريابند.
تفسير
خداوند متعال پس از افتتاح اين سوره مباركه به حم كه بيان آن گذشت تصريح فرموده بنزول قرآن از جانب خداى تواناى غالب ارجمند كه معانى مناسبه با لفظ عزيز است و حكيم داناى محكم‌كار درست كردارى است كه تمام افعال او بر طبق مصلحت و صواب است و بعدا اشاره فرموده است بآيات و علامات آفاقى و انفسى كه دلالت دارد بر وجود صانع داناى تواناى رحيم كريمى كه مثل و مانند و شريك ندارد چون در آسمانها از آفتاب و ماه و ستارگان و گردش آنها با نظم معيّن و در زمين از فواكه و اشجار و انواع نباتات براى انسان و دوابّ چنانچه قمّى ره فرموده آيات و علائم بسيارى است بر وجود چنين صانعى و براى انتفاع اهل ايمان از آنها خلق شده يا انتفاع از آنها مخصوص باهل ايمان است چنانچه گفته‌اند كه اهل ايمان از آنها منتفع ميشوند و بهره ميبرند و در خلقت انسان و
جلد 4 صفحه 632
احوال طاريه بر آن از وقت نطفه بودن تا رسيدن بحدّ كمال و در خلقت حيوانات صحرائى و دريائى و هر جنبنده‌ئى در زمين مخصوصا چهارپايان براى انتفاع انسان از آنها آيات و علائمى است كه دلالت بر توحيد حق دارد براى كسانيكه اهليّت براى يقين پيدا كردن از دليل بمدلول دارند نه كسانيكه قابل نيل باين مقام نيستند يا در مقام تحصيل آن بر نميآيند و در آمد و شد شبانه روز و كم و زياد شدن مقدار آن دو بحسب فصول و در آمدن باران از آسمان كه هم خودش رزق و روزى انسان و حيوان ميشود و هم وسيله روزى آنها و بيرون آمدن مأكولات از زمين ميگردد كه زمينهاى مرده را زنده ميكند و در بادهاى مختلف كه از شمال و جنوب و يمين و يسار ميوزد و ابر را حركت ميدهد و باختلاف فصول و حاجت اشجار و فواكه گرم و سرد و معتدل ميگردد و درختها را بارور ميكند و كشتيها را بساحل ميرساند و غير اينها علائم و آثارى است براى اثبات واجب الوجود ذى جود و كرمى كه عديل و نظير ندارد و ادراك دلالت اين قبيل از آيات سهل‌تر است كه باندك تعقّلى واضح ميشود و اختصاص باهل يقين و معرفت ندارد چون مبادى آنها محسوس و فوائدشان مأنوس است و لذا لقوم يعقلون فرموده است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ فِي خَلقِكُم وَ ما يَبُثُّ مِن دابَّةٍ آياتٌ لِقَوم‌ٍ يُوقِنُونَ «4»
و در خلقت شما بني آدم و آنچه بر روي زمين از جنبنده منتشر شده آياتي است براي قومي که يقين دارند اما:
وَ فِي خَلقِكُم از خاك جماد تبديل بحبوب و فواكه نباتي تا تبديل بنطفه و علقه و عظم تا پوشيده بلحم تا افاضه صورت و اجزاء بدن داخليّه و خارجيّه و افاضه روح حيواني و انساني ملكوتي تا ولادت و رشد و كهولت و هزار چيزهاي ديگر و اما:
وَ ما يَبُثُّ مِن دابَّةٍ يك قسمت آنها تكويني و يك قسمت توليدي و آنها يك قسمت به تخم و يك قسمت بحمل و انواع آنها از حدّ و حصر خارج است و هر نوعي اصناف مختلفه و هر صنفي اشخاص متشتّته، تمام اينها آثار قدرت و حكمت الهي است و لكن:
جلد 16 - صفحه 106
آياتٌ لِقَوم‌ٍ يُوقِنُونَ که بمرتبه يقين رسيده باشند و يقين هم سه مرتبه دارد علم اليقين، عين اليقين، حق اليقين. از روي دليل و برهان يقين پيدا كند، عين اليقين از روي حس و مشاهده يقين داشته باشد، حق اليقين از روي و جدان و معرفت يقين پيدا كند علم اليقين.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 4)- پس از این آیات آفاقی به آیات انفسی پرداخته، می‌گوید: «و در آفرینش شما و جنبندگانی که در سراسر زمین پراکنده ساخته نیز نشانه‌هایی است برای جمعیتی که اهل یقینند» (وَ فِی خَلْقِکُمْ وَ ما یَبُثُّ مِنْ دابَّةٍ آیاتٌ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ).
آری! هر یک به نوبه خود آیت و نشانه‌ای از علم و حکمت و قدرت بی‌پایان مبدأ آفرینش است.
نکات آیه
۱ - آفرینش انسان و سایر جانداران، دربردارنده نشانه هایى از خداوند براى جویندگان یقین (و فى خلقکم و ما یبثّ من دابّة ءایت)
۲ - آفرینش انسان در مقایسه با سایر جانداران زمین، داراى ویژگى، امتیاز و اهمیت (و فى خلقکم و ما یبثّ من دابّة) از این که انسان به صورت مستقل و مقدم بر سایر جانداران یاد شده است، مطلب بالا استفاده مى شود.
۳ - اندیشه در چگونگى پیدایش حیات و نیروى حس و ادراک در موجودات زنده، زمینه ره یابى به نشانه هاى متقن الهى (و فى خلقکم و ما ... ءایت لقوم یوقنون) طرح خلقت انسان و جنبندگان، به عنوان زمینه ره یابى به یقین، مى تواند نظر به جنبه زنده بودن و حس و شعور داشتن آنها داشته باشد; چه این که پیدایش این امور، در متن نظام مادى طبیعت، آیتى بزرگ است.
۴ - ره یابى به آیات نهفته در مسأله حیات و شعور، پیچیده تر از شناخت نشانه هاى الهى در آسمان ها و زمین (إنّ فى السموت ... و فى خلقکم و ... ءایت لقوم یوقنون) از این که موجودات زنده، شعورمند و حسّاس، پس از آسمان ها و زمین یاد شده و اندیشه در آن زمینه «یقین» معرفى گردیده است، ژرفاى مسأله حیات و شعور استفاده مى شود.
۵ - پراکندگى، کثرت و تنوع موجودات زنده در زمین، شایان تأمل و درس آموزى (و ما یبثّ من دابّة) تعبیر «یبثّ من دابّة» کثرت، تنوع و پراکندگى را مى رساند و تصریح به آن، اهمیت موضوع را افاده مى کند.
۶ - مطالعه و تحقیق در نظام حیات، راهى براى دستیابى انسان به یقین در خداشناسى (و فى خلقکم ... لقوم یوقنون) از آیه شریفه استفاده مى شود که از متن نظام طبیعت مى توان به یقین دست یافت.
۷ - اهمیت یقین و باور جزمى، در حوزه معارف الهى (توحیدى) (لقوم یوقنون)
۸ - حیات جانورى، رو به گسترش در پهنه زمین* (و ما یبثّ من دابّة) فعل مضارع «یبثّ» - که دلالت بر استمرار و پراکندگى دارد - مى تواند اشاره به مطلب بالا داشته باشد.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: آثار مطالعه در آفرینش ۶
- آیات خدا: اهمیت درک آیات آفاقى ۴; اهمیت درک آیات انفسى ۴; نقش آیات آفاقى ۱; نقش آیات انفسى ۱
- انسان: اهمیت خلقت انسان ۲
- تفکر: آثار تفکر در پیدایش حیات ۳; تفکر در تنوع موجودات ۵
- حیوانات: اهمیت خلقت حیوانات ۲
- خدا: دلایل خدا شناسى ۱، ۳، ۶
- عبرت: عوامل عبرت ۵
- موجودات: ازدیاد موجودات ۸; عبرت از تنوع موجودات ۵; قواى ادراکى موجودات زنده ۳
- یقین: اهمیت یقین ۷; خداشناسى اهل یقین ۱; موجبات یقین ۶
منابع
