الأحزاب ٩

از الکتاب
کپی متن آیه
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ‌ عَلَيْکُمْ‌ إِذْ جَاءَتْکُمْ‌ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ‌ رِيحاً وَ جُنُوداً لَمْ‌ تَرَوْهَا وَ کَانَ‌ اللَّهُ‌ بِمَا تَعْمَلُونَ‌ بَصِيراً

ترجمه

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نعمت خدا را بر خود به یاد آورید در آن هنگام که لشکرهایی (عظیم) به سراغ شما آمدند؛ ولی ما باد و طوفان سختی بر آنان فرستادیم و لشکریانی که آنها را نمی‌دیدید (و به این وسیله آنها را در هم شکستیم)؛ و خداوند همیشه به آنچه انجام می‌دهید بینا بوده است.

ترتیل:
ترجمه:
الأحزاب ٨ آیه ٩ الأحزاب ١٠
سوره : سوره الأحزاب
نزول : ٥ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٤
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِذْ جَآءَتْکُمْ جُنُودٌ ...»: اشاره به جنگ احزاب است. جنگ احزاب، نام مبارزه همه جانبه‌ای است که از ناحیه عموم دشمنان اسلام و گروههای مختلفی همچون یهودیان بنی نضیر و طایفه قریش، و قبائل غطفان و بنی‌اسد و بنی سلیم در سال پنجم هجری به راه انداخته شده بود. «رِیحاً»: مراد طوفان باد سخت و سردی است که خیمه و خرگاه لشکریان کفر را به بازیچه گرفت. «جُنُودٌ لَّمْ تَرَوْنَهَا»: مراد فرشتگانی است که خوف و هراس را به دل سپاهیان دشمن انداختند. چه بسا مراد چیزهای دیگری هم باشد که جز خدا کسی از آنها آگاه نیست.


نزول

حذیفه گوید: در شب جنگ خندق (احزاب) در حالتى که ابوسفیان در یک طرف و بنى قریظه در طرف دیگر ما به صف آرائى مشغول بودند، خوف و ترس عجیبى ما را در آن شب که باد سختى به طرف ما مى وزید و در تاریکى و ظلمانى زیادى فرو رفته بودیم، فراگرفت و منافقین هم به بهانه هاى گوناگون از زیر بار این جنگ شانه خالى می‌کردند و نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله مى آمدند و مى گفتند: یا رسول الله به ما اجازه بده که برویم زیرا خانه هاى ما داراى حفاظ و در و دیوار نیست و البته دروغ مى گفتند و منظور آ‌ن‌ها بهانه اى بیش نبود و پیامبر به ناچار به آن‌ها اجازه می‌داد که بروند و در این میان نزد یکایک ما می‌آمد تا این که به من رسید.

فرمود: اى حذیفه می‌خواهم بروى و از دشمن براى من خبر بیاورى. من در آن شب که باد بسیار سختى وزیدن گرفته بود، رفتم تا بدانجا رسیدم که صداى باد را که از میان صفوف و خیمه هاى آن‌ها می‌گذشت، مى شنیدم و نیز صداى سگ‌ها را در قافله هاى مختلف آن‌ها مى شنیدم و حتى صداى الرحیل الرحیل آن‌ها را که قصد کوچ کردن داشتند، مى شنیدم پس از انجام مأموریت بازگشتم و اخبار آنچه که شنیده بودم براى رسول خدا صلی الله علیه و آله گفتم سپس این آیة نازل گردید.[۱]

عروة بن الزبیر و محمد بن کعب القرظى گویند که معتب بن قشیر در آن شب چنین می‌گفت: ما در حالت وحشت زده و ترسناکى قرار گرفتیم که حتى قادر نیستیم براى قضاء حاجت و طهارت و دست به آب رسانیدن چند قدم به طرف بیابان برویم، محمد به ما وعده گنج‌هاى کسرى و قیصر و تصرف ممالک آن‌ها را می‌دهد و اوس بن قیظى در حضور جمعى به رسول خدا صلی الله علیه و آله گفت: یا محمد به ما اجازه بده که نزد زنان و فرزندان خود برویم زیرا خانه هاى ما داراى حفاظ و در و دیوار نیست و البته این مطالب را به جهت ترس و وحشتى که سراسر افراد را فراگرفته بود و از طرفى داراى سوء نیت و بدگمانى نیز مى بودند، می‌زدند سپس این آیه در آن زمان نازل گردید.[۲]

تفسیر


نکات آیه

۱ - مؤمنان، باید نعمت هاى خداوندى را یادآور شوند. (یأیّها الذین ءامنوا اذکروا نعمة اللّه علیکم)

۲ - مورد هجوم قرار گرفتن مسلمانان در مدینه از سوى لشگر دشمن در غزوه احزاب (اذکروا نعمة اللّه علیکم إذ جاءتکم جنود) مفسران بر این نکته اتفاق نظر دارند که این آیه، درباره غزوه احزاب نازل شده است. مراد از «جنود» گروه هاى مشرک و یهودیان اند که در یک تصمیم جمعى، متحد شدند و جهت درهم کوبیدن مسلمانان، به مدینه هجوم بردند.

۳ - نعمت هاى خداوند، شایسته یادآورى است. (اذکروا نعمة اللّه علیکم)

۴ - براى درهم شکستن سپاه دشمن، در غزوه احزاب، طوفانى عظیم برخاست. (إذ جاءتکم جنود فأرسلنا علیهم ریحًا) تنوین نکره در «ریحاً» براى تعظیم است و حکایت از این مى کند که بادى که وزیده، معمولى نبوده است; بلکه طوفانى بوده که خیمه ها را در هم مى کوبیده و خار و خاشاک را در چشمان دشمن مى پاشیده است.

۵ - به وجود آمدن طوفان، در غزوه احزاب براى درهم شکستن توان دشمن، نعمتى الهى براى مسلمانان بود. (یأیّها الذین ءامنوا اذکروا نعمة اللّه علیکم ... فأرسلنا علیهم ریحًا) «فأرسلنا» بیان نعمتى است که خداوند، از مسلمانان خواسته است که به یاد آن باشند.

۶ - خداوند، در غزوه احزاب نیرویى نامرئى، به کمک مسلمانان فرستاد. (فأرسلنا علیهم ... و جنودًا لم تروها)

۷ - نزول ملائکه امداد در غزوه احزاب، به منظور کمک به مسلمانان (و جنودًا لم تروها) احتمال قوى این است که سپاهى که قابل رؤیت نبود همان ملائکه باشد.

۸ - امداد غیبى الهى به مسلمانان در غزوه احزاب، نعمتى خدایى براى آنان و شایسته یادآورى است. (یأیّها الذین ءامنوا اذکروا نعمة اللّه علیکم إذ جاءتکم جنود... و جنودًا لم تروها)

۹ - خداوند، بصیر (آگاه و با اطلاع) است. (و کان اللّه ... بصیرًا)

۱۰ - خداوند، همواره بر همه کردارهاى مسلمان ها آگاهى دارد. (و کان اللّه بما تعملون بصیرًا)

موضوعات مرتبط

  • احزاب صدراسلام: عوامل شکست احزاب صدراسلام ۴، ۵; لشکرکشى احزاب صدراسلام ۲
  • اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲
  • اسماء و صفات: بصیر ۹
  • خدا: امدادهاى غیبى خدا ۸; علم خدا ۱۰; نعمتهاى خدا ۵، ۸
  • ذکر: ذکر امدادهاى خدا ۸; ذکر نعمتهاى خدا ۱، ۳
  • غزوه احزاب: امدادهاى غیبى در غزوه احزاب ۶، ۸; طوفان در غزوه احزاب ۴، ۵; قصه غزوه احزاب ۲، ۴، ۵، ۶; ملائکه در غزوه احزاب ۷; هجوم دشمن در غزوه احزاب ۲
  • مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۱
  • مسلمانان: امداد به مسلمانان ۶، ۷، ۸; عمل مسلمانان ۱۰
  • ملائکه: ملائکه امداد ۷

منابع

  1. کتاب دلائل از بیهقى.
  2. تفسیر ابن اسحق و کتاب دلائل از بیهقى.