اخْسَئُوا
«اخسئوا» از مادّه «خَسَأَ» که به صورت فعل امر است، معمولاً براى دور کردن سگ به کار مى رود; و هر گاه در مورد انسانى گفته شود به معناى پستى او و مستحق مجازات بودن است.
ریشه کلمه
- خس‌ء (۴ بار)
قاموس قرآن
طرد شدن و طرد كردن. لازم و متعدى آمده است گويند: «خسأت الكلب فخساً» يعنى سگ را طرد و دور كردم پس دور شد (اقرب - مفردات) [مؤمنون:108] گفت دور شويد و با من سخن نگوئيد. [بقره:65]، [اعراف:166] خاسئين را رانده شده و دور شدگان گفتهاند. يعنى: به آنها گفتيم: بوزينگان مطرود شويد. نا گفته نماند در اين ماده معنى حقارت و خوارى نيز ملحوط است چنانكه در كشّاف و مفردات گفته است . [ملك:4] خاسئاً را خسته معنى كردهاند و شايد منظور آن است كه چشم دور مانده و زبون شده است يعنى: دوباره نظر را بگردان چشم دورمانده از هدف به تو باز گردد و وا مانده باشد. ناگفته نماند: چنانكه در در مفردات و اقرب و صحاح و غيره است استعمال اوّلى اين كلمه را درباره راندن سگ گفتهاند و حتى بعضى از مترجمين معاصر، آيه اوّل را اينطور ترجمه كرده است: ايسگان به دوزخ شويد... . ولى اين سخن از ادب قرآن به دور است، و اين ماده هر چند در راندن سگ به كار رفته ولى معنى آن همان طرد با حقارت و خوارى است، چنانكه موارد استعمال آن در قرآن نيز درباره سگ نيست.
