أُهِل
«أُهِلَّ» از مادّه «اِهلال» و آن در اصل از «هلال» گرفته شده است و به معناى بلند کردن صدا به هنگام رؤیت «هلال» است; سپس به هر گونه صداى بلند، گفته شده است. و به نخستین صداى گریه نوزاد نیز گفته مى شود، و چون به هنگام سر بریدن حیوانات، نام بت ها را با صداى بلند مى بردند تعبیر به «أُهِلَّ» شده است.
ریشه کلمه
- هلل (۵ بار)
قاموس قرآن
[بقره:173]. اهلال به معنى بلند كردن صدا است. در مصباح المنير گويد: «اَهلَّ الْمُولُودُ» بچه وقت ولادت فرياد كرد. «اَهَلَّ الْمُحْرِمُ» شخص مُحرم صدايش را به تلبيه احرام بلند كرد. و هر كه آوازش را بلند كند گويند«اَهَلَّ اِهْلالاً». در مجمع گفته: هلال مشتق است از «اِسْتَهَلَّ الصَّبِىُّ» يعنى بچه در وقت ولادت گريه يا فرياد كرد، ماه را از آن هلال ناميدهاند كه بديده شدن آن مردم صدا بلند كرده به يكديگر نشان مىدهند. و نيز فرموده: اهلال بلند كردن صدا است به بسم الله در وقت ذبح حيوان و اهلال محرم بلند كردن صدا است بذكر تلبيه. به نظر راغب: اهلال بلندكردن صدا است وقت ديدن ماه سپس در هر صدا بكار رفته ست ظاهرا راغب هلال را اصل دانسته است نه بلند كردن صدا را. عبارت «وَما اُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِالله» چهار بار در قرآن مجيد به كار رفته و مراد از همه ذكر نام غيرخدا به وقت ذبح است. مشركان به وقت ذبح حيوان نام اصنام خود را مىبردند لذا در اسلام دستور آمد در صورت بردن نام غيرخدا ذبيحه حرام است يعنى: خدا فقط به شما اينهارا حرام كرده: ميته، خون، گوشت خوك و آنچه غيرخدا بر آن ندا شده است. لام «لِغَيْرِاللهِ» مفيد آن است كه غرض از ندا غيرخدا بوده است.
