الْأَهِلّة
«أَهِلَّه» جمع «هلال» به معناى ماه در شب اول و دوم است و بعضى گفته اند: در سه شب نخستین «هِلال» نام دارد و بعداً به آن «قَمَر» مى گویند، و بعضى بیش از آن را هلال نامیده اند.
ریشه کلمه
- هلل (۵ بار)
قاموس قرآن
[بقره:189]. اَهِلَّه جمع هلال است. مراد از سوال تغيير اشكال ماه و رسيدن به هلال ثانوى است. از مجمع نقل شد: ماه را از آن هلال گويند كه مردم به هنگام ديدن آن صدا را بلند مىكنند. راغب گفته: ماه را در شب اول ودوم هلال گويند سپس آن قمر است بى آنكه هلال گفته شود در مجمع فرموده: به قولى آن را در شب اول و دوم هلال گويند و بعد هلال گفته نمىشود تا درماه آينده به حال اول برگردد. به قولى فقط در سه شب اول هلال است بعد از آن قمر، و به قولى تا وقتى هلال است كه بر ظلمت شب غلبه كند و آن در شب هفتم باشد در قاموس نيز اقوال مختلف نقل كرده است... بهر حال: لفظ «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْاَهِلَّةِ» نشان مىدهد كه سوال از هلالها بوده يعنى: اين هلال بودن ماه و باز بعد از چندى بصورت هلال آمدن و همچنين، چه فائدهاى دارد؟ در جواب فرموده: آنهازمانها و وقتهااند براى مردم و اوقاتند براى حج يعنى هلالها نشاندهنده اوقاتند. در اينصورت جواب با سوال مطابق است كه آنها از فائده تغييرات قمر پرسيده بودند و جواب شنيدهاند. به قول بعضى سوال از حقيقت هلالها است كه روى چه علتى ماه چنين مىشود و چون قدرت دانستن آن را كه از مسائل هيئت است نداشتند لذا از منافع آن جواب داده شده. ولى اين سخن قابل قبول نيست.
