أَوّل
ریشه کلمه
- اول (۳۶۸ بار)
قاموس قرآن
اهل لغت، اَول را رجوع معنى كردهاند گويند: «آلَ اليه: اى رَجَعَ» تأويل: برگشت دادن و برگشتن است، (تأويل در قرآن مجيد، لازم و متعدى بكار رفته است). درباره تأويل و حقيقت آن سخن زياد گفته و هر يك به راهى رفتهاند، تدبّر در قرآن مجيد معنى آنرا روشن و از هر سخن بىنياز مىكند. تأويل:واقع و خارجِ يك عمل و يك خبر است كه گاهى به صورت علّت غائى و نتيجه و گاهى به صورت وقوع خارجى متجلّى شده و به عمل و خبر بر مىگردد مثلاً حضرت يوسف در خواب ديد: يازده ستاره و خورشيد و ماه بر او سجده مىكنند، بعد از سالها رنج و زحمت كه در مصر به مقام بزرگ رسيد: چون خانوادهاش به مصر منتقل شدند يازده برادر و پدر و مادرش بر او خضوع كردند و گفت: [يوسف:100]: پدرم اين تأويل خواب گذشتهى من است. در اينجا مىبينى كه خواب ديدن به صورت يك خبر، و تأويل، وقوع خارجى آن است. در داستان موسى و آن عالم كه كشتى را سوراخ كرد، طفلى، را كشت و ديوارى را مرمّت نمود، موسى به هر سه عمل اعتراض كرد، عالم بعد از توضيح علل آن سه عمل گفت [كهف:82] اين است تأويل آنچه نتوانستى تحمّل كنى!. در اين جا قضيّه، به عكس جريان حضرت موسى است آنجا اوّل خبر بود بعد وقوع خارجى و در اين جا وقوع اوّل است بعد خبر و توضيح علل، و در اينجا تأويل به معنى علّت غائى و غرض است. در آيه [اسراء:35]، تأويل به معنى نتيجه و عاقبت امر است، يعنى پيمانه را تمام كنيد و با ترازوى صحيح بسنجيد، آن خوب است و از حيث عاقبت و نتيجه بهتر است.پس تأويل يك واقعيت و خارج است كه به اصل خود بر مىگردد، خواه به صورت نتيجه باشد يا علّت و يا وقوع خارجى [يوسف:6] يعنى بر گشت دادن تازهها را به واقع آنها به تو تعليم مىكند چنانچه در تعبير خواب دو نفر زندانى و تعبير خواب دو نفر زندانى و تعبير خواب پادشاه مصر اين به ثبوت رسيد. تأويل قرآن، وقوع خارجى وعدههاى آن است و از جمله وقوع قيامت مىباشد [اعراف:53]. سخنان قرآن اكنون به صورت خبر است وقوع آخرت و حسرت خوردن مردم تأويل آن مىباشد و ميان خبر و وقوع ارتباط بخصوصى است و دوّمى به اولى بر مىگردد. در آيه ديگرى آمده: مىگويند قرآن را از پيش خود ساخته بگو: يك سوره مانند آن را بياوريد... [يونس:39]. در اينجا تأويل فقط راجع به قيامت نيست بلكه اعمّ از آن و واقعيّتهاى دينوى است كه قرآن خبر داده است، يعنى آنچه را كه احاطه بدانش آن ندارند تكذيب كردند و هنوز وقوع خارجى آن به آنها نيامده است. ناگفته نماند: علم به واقعيّت خارجى قرآن اعمّ از دنيوى و اخروى مخصوص خداوند است، انسان هر قدر دانا و توانا باشد، آيندههاى قرآن را به طور تفصيل نخواهد دانست مگر آنكه خدا او را آگاه سازد، با توجه به قرآن، آيندههائى را از قبيل غلبه حق، رسوائى ستمگران، برگشت اعمال و آمدن روز جزا بطور اجمال مىدانيم ولى تفصيل و كيفيّات آنها مربوط به خداست و از بشر ساخته و در خور دانائى او نيست، به احتمال قوى مراد از آيه، [آل عمران:7]، تأويل تفصيلى و همگانى آن است كه جز خدا كسى نمىداند.
