لقمان ٤
ترجمه
| لقمان ٣ | آیه ٤ | لقمان ٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الَّذِینَ»: صفت محسنین است.
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۱، سوره لقمان
- مضامين سوره مباركه لقمان و غرض از نزول آن
- نكوهش كسى كه براى منصرف ساختن مردم از حقائق و معارف قرآن ، به ترويج ((لهوالحديث )) مى پرداخته است
- توصيف خريدار لهو الحديث : گويا گوشش در برابر تلاوت قرآن كر است
- بحث روايتى (رواياتى درباره شاءن نزول آيه : ((و من الناس من يشترى لهو الحديث...)) و اينكه غنا لهو الحديث است )
- رواياتى دال بر حرمت غنا و موسيقى
- حديثى از امام سجاد(ع ) در بيان شدت حرمت موسيقى
نکات آیه
۱ - اقامه همواره نماز، و پرداخت مداوم زکات و یقین به آخرت، از صفات محسنان است. (هدًى و رحمة للمحسنین . الذین یقیمون ... و هم بالأخرة هم یوقنون) فعل هاى مضارع «یقیمون» و «یؤتون» دلالت بر استمرار دارند. لازم به ذکر است که «زکات» در این آیه، به قرینه مکى بودن سوره، زکات اصطلاحى نیست، بلکه اِعانه هاى مالى است. گفتنى است در صورتى که جمله «الذین یقیمون...» جمله وصفى و یا بدلى باشد، مفید معناى یاد شده است.
۲ - نماز و زکات، در میان اعمال عبادى و مالى، جایگاه والا و ویژه اى دارند. (الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة) ذکر نماز و زکات (صدقه) از میان سایر مسایل عبادى ، براى توصیف محسنان، نشان دهنده جایگاه ویژه آنها است.
۳ - مراعات نماز و حفظ پاسدارى از آن، امرى شایسته و پسندیده است. (یقیمون الصلوة) «أقام» از ریشه «قوم» و «قیام» است که به معناى «حفظ و پاسدارى چیزى و مراعات آن» است (مفردات راغب). لازم به ذکر است که وصف محسنان، با «الذین یقیمون الصلاة» نشان مى دهد که عمل یاد شده، محبوب و مورد نظر خداوند است.
۴ - اداى کامل و دائمى نماز و پرداخت دائم زکات، از اعمال پسندیده و تکلیف هاى شایسته است. (للمحسنین . الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة) اقامه چیزى، در لغت به معناى «اداى کامل حقوق آن» معنا شده است (مفردات راغب). مراد از اداى کامل حقِّ نماز، اتیان آن، با رعایت شرایط اش است.
۵ - یقین به عالَم آخرت، در میان عقاید دینى، داراى اهمیتى ویژه است. (و هم بالأخرة هم یوقنون) ذکر آخرت، از میان مجموعه اعتقادات، حاکى از اهمیت آن است.
۶ - محسنان، ارزش هاى معنوى را در جامعه زنده نگه مى دارند و براى رفع خلأهاى اقتصادى آن مى کوشند. (للمحسنین . الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة)
۷ - تنها محسنان، به عالَم آخرت یقین دارند. (للمحسنین ... و هم بالأخرة هم یوقنون) تقدیم فاعل فعل «یوقنون» و تکرار ضمیر «هم» بر اختصاص و انحصار، دلالت مى کند.
۸ - باور به عالَم آخرت، امرى ضرورى و بایسته است. (و هم بالأخرة هم یوقنون)
۹ - برپایى کامل نماز و پرداخت مدام زکات و یقین به عالَم آخرت، زمینه دستیابى به هدایت ویژه قرآن است. (هدًى ... للمحسنین . الذین یقیمون الصلوة)
۱۰ - اعمال و عقاید انسان، در تشکیل ساختار روحى وى، نقش اساسى دارد. (للمحسنین ... یقیمون ... یوقنون) از این که خداوند، در وصف محسنان به دو صفت عمده - که یکى عملى (نماز و انفاق) و دیگرى عقیدتى است - پرداخته، نشان مى دهد که عمل و عقیده، در ایجاد روحیه اى خاص نقش دارد.
۱۱ - توجّه به خدا و بر طرف ساختن نیازهاى نیازمندان، دو خصلت همگام در وجود محسنان است. (الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة)
موضوعات مرتبط
- ایمان: اهمیت ایمان به آخرت ۸
- ذکر: اهمیت ذکر خدا ۱۱
- زکات: آثار پرداخت زکات ۹; اهمیت پرداخت زکات ۴; اهمیت زکات ۲; پرداخت زکات ۱
- شخصیت: عوامل شکل گیرى شخصیت ۱۰
- عقیده: آثار عقیده ۱۰
- عمل: آثار عمل ۱۰; عمل پسندیده ۴
- قرآن: استفاده از قرآن ۹; هدایتگرى قرآن ۹
- محسنان: صفات محسنان ۱، ۱۱; محسنان و احیاى ارزشها ۶; محسنان و تأمین نیازمندان ۶; ویژگیهاى محسنان ۷; یقین محسنان ۷
- نماز: آثار برپایى نماز ۹; اهمیت برپایى نماز ۳، ۴; اهمیت محافظت از نماز ۳، ۴; اهمیت نماز ۲; برپایى نماز ۱
- نیازمندان: اهمیت تأمین نیازمندان ۱۱
- هدایت: زمینه هدایت ۹
- یقین: آثار یقین به آخرت ۹; اهمیت یقین به آخرت ۵; یقین به آخرت ۱، ۷
