ق ١٥
ترجمه
| ق ١٤ | آیه ١٥ | ق ١٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَفَعَیِینَا»: آیا ناتوان و درمانده بوده‌ایم؟ (نگا: احقاف / ). «بِالْخَلْقِ الأوَّلِ»: در آفرینش نخستین. یعنی آفرینش آسمانها و زمین و همه موجودات دیگر در آغاز. «لَبْسٍ»: شک و تردید. مراد سرگشتگی حاصل از عدم اندیشه و بررسی مسائل و ادلّه و براهین دالّ بر قدرت نامحدود و بی‌پایان خدا است. کسی که معتقد باشد که خدا انسانها را از خاک آفریده است، چرا باید در آفرینش مجدد انسانها از خاک متردد باشد. «خَلْقٍ جَدیدٍ»: مراد آفرینش دوباره و رستاخیز مردگان است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ هُوَ الَّذِي يَبْدَأُ الْخَلْقَ... (۲) وَ ضَرَبَ لَنَا مَثَلاً وَ نَسِيَ... (۲) قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَهَا... (۳)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۳۸ سوره ق
- رد استبعاد اعاده خلقت ، و بيان امكان آن با استناد به وقوع خلقت نخستين
- قدرت و علم خداوند در خلق و تدبير موجودات بهحال خود باقى است
- بيان مقصود ((نزديگى خداوند بر انسان )) با عبارتى ساده و همه كس فهم
- علم خدا به انسان از طريق فرشتگان كاتب اعمال
- گفتار بعضى از مفسرين پيرامون ظرف ((اذا)) در آيه شريفه
- فرشتگان موكل بطور كامل مراقب انسان هستند و چيزى را از قلم نمى اندازند
- معناى اينكه فرمود: سكره موت ((به حق )) آمد
- مقصود از سائق و شهيدى كه در قيامت همراه هر كسى مى آيند و بيان اينكه مخاطب آيه :((لقد كنت فى غفلة من هذا...)) كيست و مفهوم آن چيست
- دو نكته اى كه از اين آيه شريفه استفاده مى شود
- معناى آيه : ((و قال قرينه هذا ما لدىّ عتيد))
- پاسخ خداى تعالى به عذرى كه به قرين شيطانى مشرك دوزخى مى آورد
- تفسير و توضيع ((و ما اءنا بظلام للعبيد))
- وجوهى كه درباره سئوال و جواب در آيه : ((يومنقول لجهنم هل امتلات و تقول هل من مزيد)) و مفاد آن گفته شده است
- وصف متقين و ورودشان به بهشت
- معناى اينكه درباره بهشت متقين فرمود: ((لهم ما يشاؤ ن فيها و لدنيا مزيد))
- روايتى در ذيل آيه : ((افعيينا بالخلق الاول ...)) و درباره دو فرشته نويسنده حسنات وسيئات
- روايتى دال بر اينكه خطاب ((القيا فى جهنمكل كفار عنيد)) به پيامبر و على (عليهما الصلوة و السلام ) مى شود
- چند روايت در ذيل آيه : ((يوم نقول لجهنم هل امتلاءت ...)) و راجع به اينكه درباره متقيندر بهشت فرموده : ((لهم ما يشاؤ ن فيها ولدينا مزيد)) و...
- روايتى در شاءن نزول ((و لقد خلقنا السموات و الاءرض ...)) و سخنى پيرامون آن
نکات آیه
۱- راه نیافتن عجز و خستگى در خداوند، به خاطر آفرینش موجودات (أفعیینا بالخلق الأوّل) از استفهام انکارى (أفعیینا بالخلق)، مطلب بالا استفاده مى شود.
۲- آفرینش هر موجود، خود گواه قدرت خداوند بر آفرینش مجدد آن، پس از مرگ و نابودى (أفعیینا بالخلق الأوّل)
۳- نخستین وجود هر موجود، برهان امکان معاد (أفعیینا بالخلق الأوّل) تعبیر «أفعیینا بالخلق الأوّل» کافران را به وجود فعلى موجودات توجه مى دهد و همین توجّه را براى پى بردن به امکان معاد کافى مى شمارد; زیرا آن کس که قادر بر خلق باشد، مرتبه نخست و مرتبه دوم برایش یکسان است.
۴- مشاهده خلقت نخستین موجودات و شک در قدرت خداوند براى آفرینش مجدد آنها، ناسازگار با یکدیگر (أفعیینا بالخلق الأوّل بل هم فى لبس من خلق جدید) از آیه شریفه، استفاده مى شود که میان خلقت نخستین موجودات و اعاده آنها از نظر امکان، حکمى یکسان جارى است; اگر اولى ممکن شد دومى نیز ممکن است. حال ممکن شمردن یکى و محال شمردن دیگرى، تناقض مى باشد.
۵- شک در امکان معاد، در عین مشاهده آفرینش خداوند، نمودى از گیجى و سردرگمى کافران (فهم فى أمر مریج ... أفعیینا بالخلق الأوّل بل هم فى لبس من خلق جدید) بیان تناقض گویى کافران در این آیه، مى تواند در مقام ارائه نمونه اى از سرگردانى کافران باشد که در آیات پیشین خداوند به آن اشاره فرموده است.
۶- شک در امکان معاد، شک در قدرت خداوند است. (أفعیینا بالخلق الأوّل بل هم فى لبس من خلق جدید)
۷- معاد، آفرینش جدید (بل هم فى لبس من خلق جدید)
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: صفات جلال ۱
- خدا: خالقیت خدا ۵; خدا و خستگى ۱; خدا و عجز ۱; شک در قدرت خدا ۶; موانع شک در قدرت خدا ۴
- کافران: تحیر کافران ۵; شک کافران ۵
- معاد: آثار شک در معاد ۶; حقیقت معاد ۷; دلایل معاد ۲، ۳; شک در معاد ۵
- موجودات: آثار خلقت ابتدایى موجودات ۴; آثار خلقت موجودات ۲; خلقت ابتدایى موجودات ۳; خلقت موجودات ۱
