غافر ٦٧

هُوَ الَّذِي‌ خَلَقَکُمْ‌ مِنْ‌ تُرَابٍ‌ ثُمَ‌ مِنْ‌ نُطْفَةٍ ثُمَ‌ مِنْ‌ عَلَقَةٍ ثُمَ‌ يُخْرِجُکُمْ‌ طِفْلاً ثُمَ‌ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ‌ ثُمَ‌ لِتَکُونُوا شُيُوخاً وَ مِنْکُمْ‌ مَنْ‌ يُتَوَفَّى‌ مِنْ‌ قَبْلُ‌ وَ لِتَبْلُغُوا أَجَلاً مُسَمًّى‌ وَ لَعَلَّکُمْ‌ تَعْقِلُونَ‌

ترجمه

او کسی است که شما را از خاک آفرید، سپس از نطفه، سپس از علقه (خون بسته شده)، سپس شما را بصورت طفلی (از شکم مادر) بیرون می‌فرستد، بعد به مرحله کمال قوّت خود می‌رسید، و بعد از آن پیر می‌شوید و (در این میان) گروهی از شما پیش از رسیدن به این مرحله می‌میرند و در نهایت به سرآمد عمر خود می‌رسید؛ و شاید تعقّل کنید!

|او كسى است كه شما را از خاكى، سپس از نطفه‌اى، آن‌گاه از علقه‌اى آفريد، و بعد شما را [به صورت‌] كودكى بيرون مى‌آورد تا به كمال قوت خود برسيد و تا سالمند شويد. و از ميان شما كسى است كه پيش از پيرى مى‌ميرد، و تا [برخى‌تان‌] به مدتى كه مقرر است برسيد، و

او همان كسى است كه شما را از خاكى آفريد، سپس از نطفه‌اى، آنگاه از علقه‌اى، و بعد شما را [به صورت‌] كودكى برمى‌آورد، تا به كمال قوّت خود برسيد و تا سالمند شويد، و از ميان شما كسى است كه مرگ پيش‌رس مى‌يابد، و تا [بالاخره‌] به مدتى كه مقرّر است برسيد، و اميد كه در انديشه فرو رويد.

اوست خدایی که شما را از خاک (ناچیز) بیافرید و سپس از قطره آب نطفه و آن گاه از خون بسته علقه، پس شما را (از رحم مادر) طفلی بیرون آورد تا آنکه به سنّ رشد و کمال برسید و باز پیری سالخورده شوید و برخی از شما پیش از سنّ پیری وفات کنند و تا همه به اجلی معین برسید و (این چنین کردیم تا) مگر (قدرت خدا را) تعقّل کنید.

اوست که شما را از خاک آفرید، سپس از نطفه، آن گاه از علقه، سپس به صورت طفلی [از رحم مادران] بیرون می فرستد، تا به کمال نیرومندی و قوت خود برسید، آن گاه پیر و سالخورده شوید، و برخی از شما پیش از رسیدن به این مراحل قبض روح می شوید، و [برخی زنده می مانید] تا به آن مدتی که معین و مقرّر است برسید، و برای اینکه شما [درباره حق] تعقّل کنید.

اوست آن خدايى كه شما را از خاك، سپس از نطفه، سپس از لخته خونى بيافريده است. آنگاه شما را كه كودكى بوديد از رحم مادر آورد تا به سن جوانى برسيد و پير شويد. بعضى از شما پيش از پيرى بميريد و بعضى به آن زمان معين مى‌رسيد و شايد به عقل دريابيد.

او کسی است که شما را [ابتدا] از خاک، سپس از نطفه، سپس از خون بسته آفرید، سپس شما را به هیئت نوزادی [از رحمها] بیرون آورد، تا به کمال رشدتان برسید، سپس تا پیر شوید، و بعضی از شما پیشاپیش جانش گرفته می‌شود، و تا به سرآمدی معین برسید، و باشد که تعقل کنید

اوست آن [خداى‌] كه شما را از خاك آفريد، پس از آن از نطفه و سپس از خون بسته، آنگاه شما را كودكى خرد [از رحم مادر] بيرون آورد، سپس [امكان داد] تا به جوانى و نيرومندى خود برسيد و سپس تا [هنگامى كه‌] پير شويد. و از شما كسانى از پيش- پيش از نيرومندى و پيرى- جانشان گرفته شود و [امكان داد] تا به سرآمدى نامبرده- هنگام مرگ- برسيد و باشد كه خرد را كار بنديد.

خدا کسی است که شما را از خاک می‌آفریند، سپس (خاک را) به منی تبدیل می‌گرداند، و بعد (منی را) به زالو گونه‌ای تبدیل می‌نماید، و آن گاه به شکل نوزادی (از شکم مادرانتان) بیرونتان می‌آورد. بعد (شما را زنده نگاه می‌دارد) تا می‌رسید به کمال قوّت خود، آن گاه پیر می‌شوید - برخی از شما پیش از آن مرحله می‌میرند و (باز هم شما را زنده نگاه می‌دارد) تا به وقت معیّن (اجل تامّ) می‌رسید. امید است شما (درسهای عبرت و نشانه‌های قدرتی را که در این احوال و اطوار است) بفهمید.

اوست کسی که شما را از خاکی آفرید، سپس از نطفه‌ای، آن‌گاه از علقه‌ای و بعد شما را (به صورت) کودکی برمی‌آورَد و تا به نیروهایتان برسید (و) پس (از آن) سالخورده باشید. و از میان شما کسی است که مرگ پیش‌‌رس می‌یابد. و برای اینکه به مدتی که مقرّر است برسید و شاید اندیشه کنید.

او است آنکه بیافرید شما را از خاکی پس از چکه آبی پس از خونی بسته پس درآورد شما را کودکی سپس تا برسید به نیروهای خویش پس تا باشید پیرانی و از شما است آنکه بمیرد از پیش و تا برسید سرآمدی نامبرده را و شاید شما بخرد آئید

غافر ٦٦	آیه ٦٧	غافر ٦٨
سوره : سوره غافر نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ»: مراد آفرینش ابوالبشر آدم است، و یا مراد آفرینش یکایک مردمان از خاک از راه تغذیه اشیائی است که در اصل از خاک هستند. «عَلَقَةٍ»: (نگا: حجّ / المؤمنون / ). «أَجَلاً مُّسَمّیً»: مرگ طبیعی هر شخصی. قیامت. «وَ لِتَبْلُغُوا أَجَلاً مُّسَمّیً وَ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ»: اگر مراد از (أَجَلاً مُّسَمّیً) قیامت باشد، معنی این جمله عبارت است از: تا به مدّت معیّن قیامت می‌رسید و حق و حقیقت را چنان که هست فهم می‌کنید (نگا: المیزان).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يَا أَيُّهَا النَّاسُ‌ إِنْ‌ کُنْتُمْ‌... (۱۳)

تفسیر

• آيات ۶۱ - ۶۸ سوره مؤ من
• اثبات توحيد خداوند در الوهيت و ربوبيت با بيان او در آفاق و انفس
• اشاره اى به خلقت انسان و امر حيات و ممات او
• نقل و ردّ رواياتى كه درباره شاءن نزول آيه : لخلق السموات و الارض اكبر من خلقالناس نقل شده

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداوند، خالق و آفریدگار انسان ها است. (هو الذى خلقکم)

۲ - خاک، مبدأ نخستین آفرینش انسان (خلقکم من تراب)

۳ - قابلیت خاک براى پیدایش موجودات زنده از آن (خلقکم من تراب)

۴ - تحوّل خاک به نطفه تبدیل نطفه به علقه و تکامل آن، روند آفرینش انسان (خلقکم من تراب ثمّ من نطفة ثمّ من علقة ثمّ یخرجکم طفلاً)

۵ - وجود فاصله زمانى میان تحوّل خاک به نطفه، نطفه به علقه و علقه به صورت طفل (خلقکم من تراب ثمّ من نطفة ثمّ من علقة ثمّ یخرجکم طفلاً) با توجه به کاربرد «ثمّ» - که براى بیان فاصله زمانى است - برداشت بالا به دست مى آید.

۶ - زندگى دنیوى، داراى دو منحنى صعود و نزول است. (ثمّ لتبلغوا أشدّکم ثمّ لتکونوا شیوخًا) مقصود از «بلوغ أشدّ» اوج صعود انسان از نظر قواى جسمانى و عقلانى است و مراد از «شیوخ» منحنى نزول این قوا مى باشد.

۷ - منحنى صعود انسان در حیات دنیوى، از طفولیت آغاز مى شود و در نقطه اوج جوانى پایان مى پذیرد. (ثمّ یخرجکم طفلاً ثمّ لتبلغوا أشدّکم ثمّ لتکونوا شیوخًا)

۸ - پایان اوج مرحله جوانى (بلوغ اشد) نقطه آغاز منحنى نزول و سرانجام مرحله پیرى، نقطه پایان این منحنى در زندگى انسان است. (ثمّ لتبلغوا أشدّکم ثمّ لتکونوا شیوخًا ... لتبلغوا أجلاً مسمّىً)

۹ - منحنى صعود، قوس رشد و تکامل قواى جسمى و عقلى انسان و منحنى نزول، قوس ضعف و انحطاط آن قوا است. (ثمّ لتبلغوا أشدّکم ثمّ لتکونوا شیوخًا)

۱۰ - برخى از انسان ها، پیش از رسیدن به مرحله پیرى، از دنیا خواهند رفت. (ثمّ لتکونوا شیوخًا و منکم من یتوفّى من قبل)

۱۱ - انسان، موجودى است مرکب از جسم و روح. (و منکم من یتوفّى) «توفّى» (مصدر «یتوفّى») به معناى دریافت تام و کامل شىء است و آنچه از انسان به وقت مرگ دریافت مى شود، روح او است نه جسم وى. پس انسان از دو عنصر جسم و روح تشکیل شده است.

۱۲ - روح و جان آدمى، حقیقتى است باقى و فناناپذیر. (و منکم من یتوفّى) دریافت کامل روح انسان به هنگام مرگ، بیانگر بقاى روح، پس از مرگ و فناناپذیرى آن است.

۱۳ - خداوند، تن آدمى را به هنگام مرگ از جان تهى کرده و روح و جان وى را تماماً دریافت مى کند. (و منکم من یتوفّى)

۱۴ - روح، عنصر اصلى حقیقت آدمى است. (و منکم من یتوفّى)

۱۵ - عمر هر انسان در دنیا، داراى زمانى معین و محدود است. (و لتبلغوا أجلاً مسمّىً)

۱۶ - آفرینشِ انسان و سیر تطور و تحوّل وى از خاک تا پیرى و مرگ، نشانه اى از قدرت و ربوبیت بى همتاى خداوند است. (هو الذى خلقکم من تراب ... و لتبلغوا أجلاً مسمّىً)

۱۷ - تعقل و خردورزى، غایت و هدف معنوى آفرینش انسان ها است. (هو الذى خلقکم من تراب ... لعلّکم تعقلون)

۱۸ - چگونگى آفرینش انسان و سیر تحوّل آن، بسترى مناسب براى تعقل و خردورزى (هو الذى خلقکم من تراب ... لعلّکم تعقلون)

۱۹ - شناخت خردورزانه مبدأ و منتهاى آفرینش (خدا و معاد)، فلسفه خلقت انسان (هو الذى خلقکم من تراب ... لعلّکم تعقلون) برداشت بالا به خاطر این نکته است که آیه شریفه، در صدد شناساندن خدا به عنوان مبدأ آفرینش انسان و مسأله معاد است که در آیه بعد از آن سخن به میان خواهد آمد (هو الذى یحیى و یمیت ...).

موضوعات مرتبط

• اجل: اجل مسمى ۱۵
• ادراک: ضعف قواى ادراکى ۹
• انسان: ابعاد انسان ۱۱; انسان از خاک ۲; بدن انسان ۱۱; پیرى انسان ۸; جوانى انسان ۷، ۸; حقیقت انسان ۱۴; خالق انسان ها ۱; خلقت انسان ۱۶; رشد جسمانى انسان ۶، ۹; رشد عقلى انسان ۶، ۹; روح انسان ۱۱; ضعف جسمانى انسان ۹; عنصر خلقت انسان ۲، ۴; فلسفه خلقت انسان ۱۷، ۱۹; کودکى انسان ۷; محدودیت عمر انسان ۱۵; مدت عمر انسان ها ۱۰; مراحل خلقت انسان ۴; مراحل رشد انسان ۶، ۷، ۸; مراحل عمر انسان ۸، ۹، ۱۶; مربى انسان ها ۱
• پیرى: ضعف در پیرى ۸، ۹
• تعقل: اهمیت تعقل ۱۷; تعقل در خداشناسى ۱۹; تعقل در خلقت انسان ۱۸; تعقل در معاد ۱۹
• توحید: دلایل توحید ربوبى ۱۶
• خاک: تبدیل خاک به نطفه ۴، ۵; فواید خاک ۳
• خدا: خالقیت خدا ۱; ربوبیت خدا ۱; نشانه هاى قدرت خدا ۱۶; نقش خدا ۱۳
• خلقت: خلقت از خاک ۲، ۳، ۴
• روح: بقاى روح ۱۲; جاودانگى روح ۱۲; قابض روح ۱۳; نقش روح ۱۴
• علقه: تبدیل علقه به جنین ۵; تبدیل علقه به مضغه ۴، ۵
• مرگ: مرگ قبل از پیرى ۱۰
• نطفه: تبدیل نطفه به علقه ۴، ۵